Morgunblaðið - 07.06.2008, Side 14

FRÉTTASKÝRING
Eftir Andrés Þorleifsson
andresth@mbl.is
„ÞETTA er eitt mest spennandi
verkefni sem ég hef tekið þátt í á lífs-
leiðinni,“ segir Anna Kristín Ólafs-
dóttir hlæjandi þegar blaðamaður
spyr hana hvernig tilfinning það sé að
fara með stjórn 12 þúsund ferkíló-
metra, um 12% af flatarmáli Íslands,
en hún er formaður stjórnar Vatna-
jökulsþjóðgarðs sem verður formlega
stofnaður í dag, laugardaginn 7. júní.
„Verkefni garðsins eru nátt-
úruvernd, fræðsla um náttúru garðs-
ins og stýring á ásókn ferðamanna,“
bætir hún við en Anna Kristín hefur
komið að undirbúningsvinnu í allan
vetur. Allir viðmælendur blaðsins
töldu stofnunina marka tímamót í
náttúruvernd á Íslandi og orðaði Árni
Finnsson, formaður Náttúruvernd-
arsamtaka Íslands, það svo að garð-
urinn væri allt í senn „framhald, sátt
og endir“ á baráttu umhverfisvernd-
arsinna gegn virkjunum á svæðinu.
„Með stofnun Vatnajökuls-
þjóðgarðs ná Íslendingar merkum
áfanga í náttúruvernd, þessi þjóð-
garður er risavaxið náttúruvernd-
arverkefni og boðar starfsemi hans
nýja hugmyndafræði,“ segir Þórunn
Sveinbjarnardóttir, umhverf-
isráðherra. Þá telur hún stofnunina
sigur fyrir umhverfisvernd á Íslandi,
en sigurinn felist í því að verðmætu
landi sé náð undir náttúruvernd.
Í tilefni stofnunarinnar verður í
dag efnt til opnunarhátíðar fyrir al-
menning á fjórum stöðum frá klukk-
an 15 til 17: Í Gljúfrastofu í Jökuls-
árgljúfrum, á Skriðuklaustri í
Fljótsdal, í Skaftafellsstofu í Skafta-
felli og í Kirkjuhvoli á Kirkjubæj-
arklaustri.
Stór en á eftir að stækka
Þjóðgarðurinn nær yfir Vatnajökul
og helstu áhrifasvæði hans. Svæðið
er því einstaklega fjölbreytt, þar er
að finna jarðhita og jökla, ósnortin
víðerni og hefðbundin bóndabýli. Inn
í hann renna þjóðgarðarnir í Jökuls-
árgljúfrum og Skaftafelli og er út-
koman stærsti þjóðgarður í Evrópu.
Gert er ráð fyrir stækkun garðsins,
m.a. með því að friðlýst svæði í ná-
grenni hans renni inn í hann.
Eitt af því sem greinir Vatnajök-
ulsþjóðgarð frá öðrum görðum er að
jarðir í einkaeign eru hluti hans, náist
um það samkomulag við landeig-
endur. Hefðbundin landnýting verð-
ur áfram leyfileg auk þess sem landið
helst í einkaeigu, en vilji landeigandi
ráðast í t.d. efnistöku eða mann-
virkjagerð þarf að sækja um leyfi.
Upphaflega var gert ráð fyrir um 15
þús. km2 stærð, en ástæða þess að
það takmark hefur ekki enn náðst er
að samningagerð við landeigendur
hefur gengið hægar en vonir stóðu til.
„Það sem helst veldur okkur erf-
iðleikum eru þjóðlendumálin sem eru
í fullum gangi á þessu svæði. Fólk
bíður niðurstöðu í þeim málaferlum
áður en það tekur ákvörðun um hvort
það vilji láta landið sitt inn í garðinn
eða ekki,“ segir Anna Kristín. Þá seg-
ir hún að afstöðumunur sé eftir land-
svæðum, afstaða landeigenda sé al-
mennt jákvæðari fyrir sunnan jökul
en annars staðar.
Hvaða hag sjá landeigendur sér í
því að láta land sitt renna inn í garð-
inn? Anna Kristín segir að í því felist
tækifæri til að tengja sig við orðstír
þjóðgarðsins og nýta sér þá athygli
sem hann fær innanlands og utan
sem stærsti þjóðgarður Evrópu.
Þannig gætu bændur vísað til hans
þegar þeir selja afurðir eða auglýsa
ferðaþjónustu. Í framtíðinni sér hún
fyrir sér „samstarfsnet um að tengja
og kynna afurðir sem verða til innan
þjóðgarðsins undir merkjum Vatna-
jökulsþjóðgarðs.“ Gert er ráð fyrir
sex gestastofum sem veita ferða-
mönnum fræðslu og þjónustu og eru
vonir um að slíkar miðstöðvar verði
lyftistöng fyrir ferðaþjónustu.
Til að tryggja aðkomu heima-
manna að garðinum er honum skipt í
fjögur rekstrarsvæði undir stjórn
svæðisráða, en í þau ráð eiga sveit-
arfélög greiðan aðgang.
Mikil aukning ferðamanna
Fyrir utan landvernd er eitt af
helstu verkefnum garðsins þjónusta
við ferðamenn. Árið 2005 sóttu um
200 þúsund ferðamenn svæðið heim
og samkvæmt áætlunum er gert ráð
fyrir að þegar árið 2012 verði fjöld-
inn kominn yfir 300 þúsund, þar af
verði um 70% erlendir ferðamenn.
Slík aukning kallar á uppbyggingu
innviða garðsins en Anna Kristín
segist telja að með réttri stýringu á
ásókn ferðamanna þoli garðurinn
álagið. Ráðist verði í að afmarka
svæði sem þoli álag betur en önnur
og verður meginþunga umferðar
stýrt þangað.
Talið er að garðurinn einn og sér
geti árlega skilað 3 til 4 ma. króna í
gjaldeyristekjur inn í þjóðarbúið.
Morgunblaðið/RAX
Færunestindar í Skaftafellsfjöllum Vatnajökulsþjóðgarður mun ná yfir samtals 12 prósent af flatarmáli Íslands og á eftir að stækka. Hann er talinn verða lyftistöng fyrir ferðaþjónustu á svæðinu.
14 LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Athygli vekur að í lögum er heimild
til töku þjónustugjalds af gestum
garðsins. „Við erum á því stigi að
ekki er búið að útfæra nákvæmlega
hvernig þetta verður [en] það er
búið að taka þá meginlínu að það
verða tekin aðgangsgjöld,“ segir
Magnús Jóhannesson, ráðuneyt-
isstjóri í umhverfisráðuneytinu,
sem hefur unnið lengi að stofnun
þjóðgarðsins. Hann leggur áherslu
á að hugsunin bakvið ákvæðið sé
alls ekki sú að girða eigi svæðið af
eða koma upp gjaldskýlum til að
innheimta gjaldið.
Þórunn Sveinbjarnardóttir, um-
hverfisráðherra, segist þeirrar
skoðunar að það sé verkefni stjórn-
arinnar að ákveða hvort heimildin
verði nýtt en almennt telji hún slíkt
aðeins réttlætanlegt ef takmarka
þurfi ágang á viðkvæmt land.
Anna Kristín Ólafsdóttir, formaður
stjórnar Vatnajökulsþjóðgarðs, vildi
ekki láta hafa annað eftir sér um
mögulega gjaldtöku en að þetta
væri „mál sem stjórnin [hafi] ekki
tekið til efnislegrar meðferðar enn
sem komið er.“
Steingrímur J. Sigfússon, alþing-
ismaður, segir eðlilegt að ferða-
menn borgi fyrir þjónustu eins og
tjaldstæði en vill ekki gjaldtöku inn
á einstök svæði. Hann bætir við að
„miklu nær sé að skoða upptöku á
almennum skattstofni til að standa
straum af frekari aðgerðum á sviði
náttúruverndarmála, kannski lágan
skatt á alla flugfarseðla.“
Árni Finnsson, formaður Nátt-
úruverndarsamtaka Íslands, er já-
kvæður í garð gjaldtökuhugmynda.
Gjaldtökuna mætti nota annars
vegar til að takmarka ágang og hins
vegar til að koma til móts við kostn-
að við þjónustu við ferðamenn.
Þarf að borga aðgangseyri í framtíðinni?
Stofna stærsta þjóðgarð í Evrópu
 

  



  
       

  










 !" !

 !" ! 
#$ 

%
&

'
 



  
 








( 
 )
!!
*!$
!

+

( 
 )
!!
 Vatnajökulsþjóðgarður formlega stofnaður í dag
 Mun ná yfir 12% af flatarmáli Íslands
Alþjóðleg ferðamarkaðsfræði
„Að geta sýnt fram á lokapróf í Alþjóðlegri ferða-
markaðsfræði frá jafn virtri stofnun sem IATA/UFTAA
er, hlýtur að teljast gulltrygging fyrir atvinnu innan
ferðaþjónustunnar hvar sem er í heiminum.“
Sigurlaug Valdís Jóhannsdóttir,
Allrahanda.
Námsefnið kemur frá IATA/UFTAA og tekin eru próf í mars nk. og
veitir því alþjóðlega viðurkenningu, en kennslan fer fram á íslensku.
Námið hentar öllum þeim, sem áhuga hafa
og vilja auka þekkingu sína á ferðaþjónustu.
www.menntun.is
Bíldshöfða 18 • Sími 567 1466 • Opið frá kl. 8—22