Morgunblaðið - 07.06.2008, Page 19

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 2008 19
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
345
3
345



 

6
6
345
"
4
5
 


 
6
6
789
:8 
,  ;


 



6
6
<=!>
7 5




 


6
6
345
5+'
345
12#







6
6
=
=
=
=
=
=
/(  (

  

  
   !"#$%%&
78
# , , (
8

?
81
(
  
?
81
(
>@
(
?  
(
(
>1 A /
 
BC 
?
81
(
D 1- /
 
(
  
 
(
4

(
!E3,
!

F


<
((
(
=
(
G (
9 - 8$ /& (
.)'
(
C
(
 C

9 
 C
E
8
E0<
>
 <
?
81
(
< /
?
81
(
<H
8
 BC C
?
81
(
,I 

(
!1
(
=
// / 
(
J 
(
7 (1 ( : 
K 

 
K8(

?

(
 1
(
;& <(6
,' &
 


 



 








 

 



 

 




 

 




 








 

 






  
  
 

   


  J1
/ =8

8
/

D 1

! +.('"#(###
+)"($MM()'$
+#&(#&&($$'
.2)('"'(&2#
2(+#.(#)#
"("'&(##$
)22($#"($)#
.+"(&"$(.")
&"($##(###
.2()2&(&"#
&2($$'(')"
$.$(2'#
'M(2#"(###
F
#
#
.)"(M&+
.$"(+#'
))$
F
').(2#M
F
F
F
F
F
+M&($)'(###
F
F
)N$'
..N2#
MN)2
+$N##
"#N##
+&N$#
$)$N##
"2N''
M+N##
2N2$
+#N))
.N#+
M2N##
+N".
)NM#
"+2N##
+'#'N##
.+#N##
F
F
+'2N##
F
F
F
F
F
''&#N##
F
F
)N$)
..N'#
MN)'
+$N#'
""NM'
+MN##
$$#N##
"2N$'
M+N2#
2N'+
+#N)&
.N#'
M2N+#
+N"'
)NM"
"+'N##
+'.#N##
.+)N##
)N)#
#NM#
+)#N'#
+N##
""N##
$N##
F
&N2M
'))#N##
F
'N'#
< 
1
.
+.
".
.'
'
.
2)
.2
+2
+#
+M
+
&
F
F
F
+
"
+
F
"
F
F
F
F
F
+"
F
F
7 / (

)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
'()("##&
'()("##&
2()("##&
)()("##&
)()("##&
)()("##&
"#('("##&
)()("##&
+#(.("##&
2()("##&
+)('("##&
)(+"("##$
.()("##&
)()("##&
2()("##&
$(.("##&
Eftir Björgvin Guðmundsson
bjorgvin@mbl.is
„VIÐ munum áfram sjá töluvert af
vandamálum í fjármálakerfinu,“
sagði Jón Daníelsson hagfræðingur
hjá London School of Econmics í fyr-
irlestri sínum á Háskólatorgi í gær.
Hann sagði óvissu um hversu mikil
áhrif þessi vandamál hefðu á allt
hagkerfið. Ljóst væri að margir
myndu fara mjög illa út úr núverandi
ástandi og fjármálafyrirtækin tapa.
„Við munum fá meiri verðbólgu á
sama tíma og það er kreppa,“ sagði
Jón og ástandið minnti á áttunda
áratuginn þegar kreppuverðbólga
var vandamál. „Við munum fá
kreppu og við munum fá breytingar
á reglugerðum um fjármálastofnan-
ir. Þetta er það
sem er hættuleg-
ast. Eins og ég
sagði í upphafi þá
eru viðbrögð við
kreppu skaðleg,
ekki kreppan
sjálf. Það er póli-
tíkin, sérstaklega
Evrópuþingið,
sem menn eru
hræddir við.“
Hann óttaðist að viðbrögðin hefðu
neikvæð áhrif eins og gerðist í fjár-
málakreppunni eftir 1929. „Við þurf-
um að hafa fjármálakerfi, við þurfum
að hafa bankana lausa, við þurfum að
taka áhættu, við þurfum að taka tap-
inu. Ef við setjum of strangar reglur
þá erum við ekki með fjármálakerfi
heldur hagkerfi. En það er pólitískur
þrýstingur að gera eitthvað. En það
eru miklu meiri líkur á því að við-
brögð yfirvalda verði röng heldur en
rétt.“
Jón sagði umræðuna um upptöku
evru á íslandi furðulega við þessar
aðstæður. Rétt væri að vandi efna-
hagslífsins væri minni ef hér væri
notuð evra. Hins vegar sé upptaka
annars gjaldmiðils langt ferli. Gengi
krónunnar þyrfti að vera rétt skráð
og lönd hefðu tengt gjaldmiðil sinn
við evru í hálfan áratug áður en
gengið væri inn í myntsamstarf.
Gengið þyrfti að vera rétt skráð því
annars myndi kreppa ganga yfir.
Það hefði gerst í Þýskalandi og á
Spáni og þar hefðu sveiflur verið
miklu, miklu minni en á Íslandi.
Hættuleg viðbrögð
Viðbrögð við fjármálakreppunni eru hættuleg, ekki kreppan
sjálf. Ótti við hertar reglugerðir um fjármálafyrirtæki.
Jón Daníelsson
● Hlutabréfa-
vísitölur í helstu
kauphöllum Evr-
ópu og Bandaríkj-
anna lækkuðu
töluvert mikið í
gær. Algeng lækk-
un var frá um
1,5% og upp í allt
að 3%, en svo
mikið lækkaði
einmitt Dow Jon-
es-vísitalan í New York.
Er lækkunin í kauphöllunum einna
helst rakin til mikillar hækkunar á ol-
íuverði. Þá höfðu nýjar tölur um at-
vinnuleysi í Bandaríkjunum í maí-
mánuði einnig áhrif. Mældist
atvinnuleysið 5,5%, samanborið við
5,0% í apríl. Hefur það ekki aukist
jafnmikið milli mánaða í Bandaríkj-
unum í 22 ár.
Fjárfestar í Asíu fóru að mestu á
mis við þær upplýsingar sem urðu
þess valdandi að hlutabréf lækkuðu
bæði austan og vestan Atlantsála en
vísitölurnar hækkuðu í flestum
helstu kauphöllum álfunnar í gær.
Lækkun bæði austan
og vestan Atlantsála
Markaðir Vísitölur
lækkuðu í gær.
● ÞÖRF er á stórauknum fjárfest-
ingum í endurnýjanlegri orku í heim-
inum, að mati Alþjóðaorku-
málastofnunarinnar, International
Energy Agency (IEA). Haft er eftir for-
stjóra IEA í frétt Bloomberg-
fréttastofunnar, að ef fjárfesting-
arnar aukast ekki umtalsvert sé
hætta á að losun gróðurhúsaloftteg-
unda geti aukist um allt að 130% til
ársins 2050 og að eftirspurn eftir ol-
íu aukist um 70% á sama tíma.
Þörf á meiri endur-
nýjanlegri orku
● BANDARÍSKA
flugfélagið Cont-
inental Airlines
hefur tilkynnt að
um 3.000 starfs-
mönnum félags-
ins verði sagt
upp vegna erf-
iðra rekstrarskil-
yrða. Æðstu
stjórnendur fé-
lagsins ætla
vegna þessa að vinna kauplaust
út árið.
Tilkynningin um að Continental
ætli að draga saman seglin er ein-
ungis sú síðasta í þá veruna sem
kemur frá flugfélögum í heiminum.
Íslensku flugfélögin hafa tilkynnt
fækkun flugferða og reyndar hafa
flugfélög almennt verið að draga
úr flugferðum í stórum stíl og
segja upp starfsfólki. Það er fyrst
og fremst baráttan við hækkandi
eldsneytisverð sem veldur þess-
um hremmingum á flugmarkaði.
Í frétt á fréttavef CNN-fréttastof-
unnar segir að allt stefni í að flug-
félögin í heiminum standi núna
frammi fyrir mesta vanda þeirra
frá því árásirnar voru gerðar á
Bandaríkin árið 2001. Alþjóða-
samtök flugfélaga, IATA, spá einn-
ig erfiðu ári.
Flugfélögin draga
saman seglin
Flug Horfur eru
ekki bjartar.
NÝSKRÁNINGAR nýrra bíla voru
liðlega 40% færri í maí síðastliðnum
en í sama mánuði í fyrra. Samtals
voru nýskráðir 1.363 nýir bílar í maí
2008 samanborið við 2.300 bíla í maí
2007. Því voru nýskráðir 937 færri
nýir bílar í maí í ár en í sama mánuði
á síðasta ári.
Samtals voru nýskráðir 6.145 nýir
bílar á tímabilinu frá janúar til maí
2008 samanborið við 7.424 bíla á
sama tímabili í fyrra. Fækkunin var
því 1.279 bílar og var mestur hluti
fækkunarinnar því í maímánuði.
Nýskráningar notaðra bíla voru
einnig færri í maí í ár en í sama mán-
uði í fyrra, en nýskráðir voru 172
notaðir bílar í ár en 244 bílar í fyrra.
Frá janúar til maí voru hins vegar
nýskráðir töluvert fleiri notaðir bílar
í ár en í fyrra, eða samtals 1.252 í ár
en 907 bílar í fyrra. | gretar@mbl.is
Töluvert
færri bílar
$%%' $%%&
 $%%' $%%&
 


 L





0O



8

= !
  !!=
=! !
=  

 ()
*  # > 
(& 
1(&
1>
?# 6
:
Eftir Guðmund Sverri Þór
sverrirth@mbl.is
EIGI samkeppnishæfni Íslands að aukast er lykilatriði
að auka hér efnahagslegan stöðugleika (e. macroecono-
mic stability) að mati Xavier Sala-i-Martin, prófessors
við Columbia-háskóla í New York. Sala-i-Martin, sem er
einn þekktasti hagfræðingur heims, kynnti í málstofu
hagfræðideildar Háskóla Íslands í gær niðurstöður ár-
legrar könnunar World Economic Forum í Sviss á sam-
keppnishæfni hagkerfa heimsins.
Ísland er sem fyrr ofarlega á lista yfir samkeppn-
ishæfustu hagkerfi heims en í tveimur af þeim tólf þátt-
um sem tekið er tillit til stendur landið flestum að baki.
Annar þátturinn er stærð markaðarins en hinn er efna-
hagslegur stöðugleiki. Í máli Sala-i-Martin kom fram að
lítið er við fyrrnefnda þættinum að gera annað en að
Leggur áherslu á stöðugleika
halda áfram þeirri þróun að byggja upp markað fyrir ís-
lensk fyrirtæki erlendis og því þarf að leggja mikla
áherslu á að auka hér efnahagslegan stöðugleika.
Af þeim 131 löndum sem skoðuð eru í könnun WEF
lendir Ísland í 102. sæti þegar kemur að efnahagslegum
stöðugleika og er það að sögn Sala-i-Martin óeðlilegt að
land sem skorar jafn hátt í öðrum flokkum skuli standa
sig jafn illa og raun ber vitni hvað efnahagslegan stöð-
ugleika varðar.
Í spurningatíma að fyrirlestrinum loknum var hann
spurður hvaða áhrif hann teldi að upptaka evru myndi
hafa hér á landi sagði hann að reynsla Spánar hefði
vissulega verið sú að evrunni fylgdi aukinn stöðugleiki.
Hins vegar tók hann fram að Spánn stæði nú frammi
fyrir efnahagslegum erfiðleikum en hendur yfirvalda
þar væru bundnar af evrunni. Það væri hin hliðin á evr-
unni.
Í HNOTSKURN
» Ísland er í 23. sæti á lista íárlegri könnun World
Economic Forum í Sviss á
samkeppnishæfustu hag-
kerfum heims.
» Spánverjinn Xavier Sala-i-Martin var forseti
spænska knattspyrnuliðsins
Barcelona um tveggja mánaða
skeið árið 2006. Í forsetatíð
hans var Eiður Smári Guð-
johnsen ráðinn til liðsins.
Morgunblaðið/G.Rúnar
Lykilatriði Xavier Sala-i-Martin sagði í Háskóla Íslands í gær að efnahagslegur stöðugleiki væri lykilatriði fyrir samkeppnishæfni Íslands.
ÞETTA HELST ...
● ÚRVALSVÍSITALAN í kauphöllinni á
Íslandi lækkaði um 0,7% í gær og er
lokagildi hennar 4.665 stig. Mest
lækkun varð á hlutabréfum SPRON
en þau lækkuðu um 3,0%. Þá lækk-
uðu bréf Marels um 2,1%.
Ekkert félag í Úrvalsvísitölunni
hækkaði í gær. Hækkun varð ein-
ungis á hlutabréfum eins félags á
aðallista er bréf Atlantic Airways
hækkuðu um 0,5%.
Krónan veiktist lítillega í gær eða
um 0,1%.
Lækkun í kauphöll
VERÐ á hráolíu hækkaði í gær um
tæpa 11 dollara fyrir tunnuna á
markaði í New York og fór upp í um
139 dollara. Er þetta um 4 dollurum
hærra verð en áður hefur sést í New
York.
Í frétt CNN segir að lækkun á
gengi dollars vegna slæms atvinnu-
ástands í Bandaríkjunum eigi þátt í
hækkun olíuverðsins. Þá hafi einnig
haft áhrif spá fjárfestingabankans
Morgan Stanley þess efnis að olíu-
verðið geti hækkað í allt að 150 doll-
ara á allra næstu vikum, m.a. vegna
aukinnar eftirspurnar frá Asíulönd-
um og ótta við aukin átök fyrir botni
Miðjarðarhafs. | gretar@mbl.is
Olíuverð
hækkar
Spáð að verðið fari í
150 dollara fljótlega