Morgunblaðið - 07.06.2008, Qupperneq 38

38 LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Halldór Gests-son fæddist á
Syðra-Seli í Hruna-
mannahreppi hinn
16. nóvember 1942.
Hann lést á Land-
spítalanum í Foss-
vogi hinn 28. maí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Ása María Ólafs-
dóttir, f. í Reykja-
vík 8. desember
1908, d. 21. maí
1994 og Gestur
Guðmundsson, f. á
Sólheimum í Hrunamannahreppi
25. nóvember 1902, d. 11. janúar
1988. Þau voru bændur á Syðra-
Seli frá 1934 til 1964, en þá fluttu
þau í Vinaminni og síðar í Heima-
land á Flúðum.
Systkini Halldórs eru: 1) Ólafur
dórssyni, þau eiga fimm börn og
fimm barnabörn. 6) Skúli Gests-
son, f. 5. maí 1947.
Halldór ólst upp á Syðra-Seli og
gekk í barnaskólann á Flúðum.
Vann hann við ýmis landbún-
aðarstörf, m.a. heima á Syðra-Seli
og í Litlu-Sandvík, þar sem hann
komst í kynni við ættfræðistörf
sem eftir það áttu hug hans allan.
Um 1970 flutti Halldór á Flúðir,
þar sem hann bjó allar götur síð-
an, og gerðist húsvörður við
Grunnskólann á Flúðum, en því
starfi gegndi hann allt fram á síð-
asta dag. Áhugamál hans, fyrir
utan ættfræðirannsóknirnar, sem
hann var vel þekktur fyrir, voru
m.a. silungsveiðar, fjallaferðir,
ljósmyndun og bridge. Eftir Hall-
dór liggur geysimikill fróðleikur
um ættfræði sem m.a. er að finna
í Sunnlenskum byggðum og Ár-
nesingar – Hrunamenn I-II.
Útför Halldórs fer fram frá
Hrunakirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Sigurgeirsson, f. 9.
janúar 1932, kvænt-
ur Maríu Ein-
arsdóttur, þau eiga
þrjú börn, sjö barna-
börn, og fjögur
barnabarnabörn. 2)
Guðrún Gestsdóttir,
f. 16. júní 1936, gift
Sveini Finnssyni, þau
eiga fimm dætur og
sjö barnabörn. 3) Ás-
geir Gestsson, f. 2.
ágúst 1937, var
kvæntur Hrafnhildi
Sigurbjörnsdóttur,
látin, þau eignuðust sex börn,
barnabörnin eru 17, þar af er eitt
látið og barnabarnabörnin eru
fjögur. 4) Hjalti Gestsson, f. 10.
september 1938, d. 8. febrúar
1941. 5) Marta Gestsdóttir, f. 3.
október 1940, gift Hauki Stein-
Það voru skrýtnar tilfinningar sem
bærðust með mér, er ég sat við dán-
arbeð Halldórs bróður, 28. maí s.l. er
hann var svo óvænt kallaður burt frá
okkur. Þá reikaði hugurinn til æskuár-
anna heima á Syðra–Seli. Halldór var
tveimur árum yngri en ég og lékum
við okkur oft saman. Áttum við bú
niðri í mýri og byggðum okkur gripa-
hús, gerðum tóftir og byggðum yfir
með spýtum og þöktum með mosa.
Girðingar voru gerðar með snæri. Bú-
smalinn var horn, kjálkar og leggir.
Féð var rekið á fjall, sem var neðar í
mýrinni. Þar var það allt sumarið og ef
hundarnir komust í það, sem ekki var
óalgengt, þá sögðum við að það hefði
lent í tófunni. En Halldór gat líka
dundað sér einn og þá fór lítið fyrir
honum.
Það var svo sannarlega gott að alast
upp á Syðra–Seli í stórum hópi systk-
ina og frændsystkina. Þau voru líka
mörg börnin sem voru í sumardvöl á
Seli, svo oft var líf og fjör á fallegum
sumarkvöldum, e.t.v. 20 krakkar úti
að leika sér ef krakkarnir á Efra–Seli
voru með. Það hefur eflaust verið erf-
itt fyrir mömmu, Fjólu og Ástu að ná
öllum inn á kvöldin, láta alla þvo sér og
hátta og þá kannski eins erfitt að
vekja á morgnana. Oft var farið niður
að Litlu-Laxá á heitum sumardögum
og synt í ánni. Á veturna var farið á
skauta eða rennt sér á tunnustöfum.
Halldór stundaði nám í Flúðaskóla
og vann síðan við ýmis landbúnaðar-
störf, fyrst heima á Seli, en síðar í
Litlu-Sandvík í Flóa. Þar komst hann í
kynni við ættfræðina, sem hann fékk
mikinn áhuga á og stundaði til ævi-
loka. Það er mikill fróðleikur sem eftir
Halldór liggur á þessu sviði, bæði á út-
gefnum bókum og í óbirtum skjölum.
Átti hann líka mikið bókasafn um
þetta efni. Hann var vandvirkur við
allt sem hann tók sér fyrir hendur.
Halldór hafði einnig gaman af því að
renna fyrir fisk við fallegt fjallavatn.
Þá hafði hann mikinn áhuga á ljós-
myndun og átti orðið gott safn af
myndum.
Halldór var 18 ára þegar ég flutti
norður í Eyjafjörð og eftir það hitt-
umst við aðeins er hann kom í heim-
sókn til mín norður í Hörgárdal, eða
ég fór suður í Hreppa. Stoppaði hann
aldrei lengi þegar hann kom, eina til
tvær nætur og var þá mest úti við, fór
kannski upp á fjall eða niður að á.
Hann kunni best við sig utandyra. Um
1970 gerðist Halldór húsvörður við
Flúðaskóla og gegndi því starfi til síð-
asta dags. Veit ég að hann hafði mikla
ánægju af starfi sínu, tók miklu ást-
fóstri við börnin í skólanum og þau við
hann. Hann hafði gaman að því að
spila á spil, bæði við börnin sem komu
oft til hans, en einnig við félaga sína og
þá var spilað brids. Ég heyrði sögu um
litla dóttur skólastjórans sem týndist.
Þegar hún fannst eftir langa leit var
hún snupruð, en þá sagði sú stutta; Ég
var ekki týnd, ég var bara að spila við
Halldór. Halldór var ókvæntur og
barnlaus, bjó lengst af með foreldrum
okkar, ýmist í sama húsi eða við hlið-
ina á þeim. Var hann þeim stoð og
stytta í ellinni, ásamt Skúla bróður
okkar. Ég kveð kæran bróður með
söknuði og er guði þakklát fyrir að ég
gat setið við sjúkrabeð hans síðustu
stundirnar. Guð blessi góðan dreng.
Marta.
Okkur systurnar langar að minnast
hans Halldórs, þessa skemmtilega
móðurbróður okkar. Frændans okkar
fróða sem kom stundum í heimsókn í
Eskiholt, ræddi ættfræði yfir kaffi-
bolla og laumaði öðru hvoru út úr sér
sprenghlægilegum gullkornum.
Frændans okkar fyndna sem spurði
iðulega sposkur þegar hann hringdi í
Eskiholt hvort þetta væri ekki fyrir
vestan. Frændans okkar síunga sem
okkur fannst aldrei breytast, alltaf svo
reffilegur með sitt góðlega blik í aug-
um og sposka svip.
Það var alltaf jafn spennandi að
hitta Halldór þegar við komum sem
litlar stelpur í heimsókn til ömmu og
afa á Flúðum. Hann var svo merki-
legur maður í augum lítilla sveita-
stelpna. Virtist vita allt um ættir allra
langt aftur í aldir, grúskandi í sínum
vistarverum sem maður fékk svo
sjaldan að heimsækja, spilandi á spil
og hlustandi á fréttirnar. Hann var
svo fróður að við héldum að hann hlyti
að vita svona um það bil allt. Það er
ekki hægt að segja að mikið hafi
breyst eftir að við uxum úr grasi.
Maður hafði það oft á tilfinningunni að
hann vissi betur en flestir aðrir. Að
hann vissi að allt prjál og veraldlegt
vesen væri varla þess virði. Það væri
mikilvægara að vera bara maður sjálf-
ur, vera nægjusamur og vera ekkert
að æsa sig yfir hlutunum.
Hann Halldór sótti ekki mikið í fjöl-
menn mannamót og var sjaldan hrók-
ur alls fagnaðar í stórum hópi. Hann
sagði samt æðioft besta brandarann
þó að hann segði hann kannski ekki
svo allir heyrðu. Síðustu árin kom
hann iðulega í heimsókn til okkar
systra þegar við fórum í sumarbústað
á Flúðum. Borðaði með okkur, drakk
kaffi og heillaði yngstu kynslóðina
með sínu rólega fasi. Síðastliðinn mars
vorum við í bústað og Halldór kom í
kvöldmat. Eftir matinn þegar búið var
að koma börnum í ból sátu fjórar syst-
ur og prjónuðu eins og þær ættu lífið
að leysa. Halldór sat hjá, fylgdist með
prjónaæðinu og sagði ekki margt.
Skyndilega segir hann þó með sinni
rólegu röddu: „Hvernig er það, er allt
að verða peysulaust?“ Þetta er
kannski ekki fyndnasti brandari í
heimi en þeir sem þekktu Halldór vita
hversu ómótstæðilega spaugileg þessi
sena var og henni munum við aldrei
gleyma. Það er fyrir svona stundir og
gullkorn sem við minnumst Halldórs.
Hann var svo skemmtilegur og sér-
stæður karakter, maður sem gleymist
seint.
Hvíl í friði, kæri frændi, þín verður
sárt saknað.
Áshildur, Þórdís, Jóhanna,
Sigrún og Gunnhildur.
Í dag kveðjum við frænda okkar,
Halldór Gestsson. Nú viljum við
minnast hans með nokkrum orðum.
Halldór ólst upp í stórum barnahópi
og bjuggu foreldrar okkar í félagsbúi
að Syðra-Seli. Voru 6 börn í vestur-
endanum og 6 börn í austurendanum
og var þar oft glatt á hjalla í leik og
starfi. Halldór er sá fyrsti sem fellur
frá úr þessum frændsystkinahópi,
langt um aldur fram og er stórt skarð
komið í hópinn. Hann gaf mikið af sér
með ljúfmennsku sinni og fengu börn-
in í leik- og grunnskólanum og allir
sem hann þekktu að njóta þess. Ef
einhvern vantaði upplýsingar um ætt-
ina eða frændfólkið þá var leitað til
Halldórs því hann var manna fróðast-
ur um allt er sneri að ættfræði. Alltaf
var notalegt að fá Halldór í kaffi og
spjall.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinirnir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Kæri frændi, hafðu þökk fyrir sam-
fylgdina í gegnum tíðina. Hvíl í friði,
blessuð sé minning þín. Frændsystk-
inin frá Syðra-Seli,
Elsa Sigrún, Guðrún,
Guðmundur, Margrét,
Kristrún og Agnes.
Í dag kveðjum við traustan og mæt-
an starfsmann Hrunamannahrepps,
Halldór Gestsson frá Syðra-Seli. Við
skyndilegt fráfall hans erum við svo
sannarlega minnt á hve stutt er milli
lífs og dauða.
Halldór er sá maður sem lengst
allra hefur verið starfsmaður Hruna-
mannahrepps eða allt frá árinu 1971.
Hann var húsvörður í Flúðaskóla og
Leikskólanum Undralandi. Í skóla-
starfinu er hver einstaklingur hlekkur
í stórri keðju í lifandi samfélagi, nem-
enda, kennara og annarra starfs-
manna og stjórnenda. Halldór var svo
sannarlega traustur hlekkur í þessari
keðju og í rauninni einn af hornstein-
um skólastarfsins. Hann var einstak-
lega dagfarsprúður og kippti sér ekki
upp við þó upp kæmu mismunandi
viðfangsefni í jafn-lifandi stofnunum
sem skólarnir svo sannarlega eru.
Hann leysti verkefnin af samvisku-
semi og yfirvegun, án þess að hafa allt
of mörg orð um það. Hann hélt sínu
jafnaðargeði og hafði róandi áhrif á
umhverfið og börnin hændust að hon-
um. Þegar spaugilegar hliðar lífsins
birtust honum, brosti hann á sinn sér-
staka hátt. Halldór leit oft við á skrif-
stofu hreppsins og þrátt fyrir gáska-
fullar spurningar mínar lét hann
aldrei falla hnjóðs- eða styggðaryrði
um nokkurn mann. Halldór var haf-
sjór af fróðleik og víðlesinn. Hann
hafði gaman af ljóðum og þjóðlegum
fróðleik og mér segir svo hugur að
alltaf hafi verið bækur á náttborðinu
hans sem hann gluggaði í fyrir svefn-
inn. Sem ungur maður dvaldi hann í
Litlu-Sandvík og kynntist þar bónd-
anum og fræðimanninum Páli Lýðs-
syni. Sú dvöl og þau kynni höfðu djúp-
stæð áhrif á Halldór og fróðleiksfýsn
hans.
Halldór gekk til starfa sinna eins og
endranær miðvikudaginn 28. maí sl.
Hann fékk skyndilegt heilablóðfall og
var fluttur í skyndi á sjúkrahús til
Reykjavíkur þar sem hann andaðist
daginn eftir. Nú þegar skólabörnin
skunda út í vorið og sumarið leggur
Halldór upp í þá ferð sem fyrir okkur
öllum á eftir að liggja.
Það var falleg stund á Leikskólan-
um Undralandi þar sem leikskóla-
stjórinn, starfsmennirnir og börnin
minntust þessa mæta félaga okkar
með því að tileinka honum vorsýningu
nemenda. Á sama hátt var Halldórs
minnst með virðulegum hætti við
skólaslit Flúðaskóla í vikunni.
Ég vil fyrir hönd hreppsnefndar
Hrunamannahrepps þakka Halldóri
fyrir störf hans í þágu hreppsins.
Minning um samviskusaman, yfirveg-
aðan og velviljaðan mann lifir. Blessuð
sé minning Halldórs Gestssonar.
Ísólfur Gylfi Pálmason.
Grúskaði í gömlum
gjörðabókum,
ættir þar ýmsar
upp hann leitaði,
hafði í heiðri
Haukdæla orðin
að setja í sjóðinn
það er sannara reyndist.
Á öllum tímum Íslandssögunar
hafa verið til menn, sem haldnir voru
þeirri áráttu að sitja við skriftir. Þeim
gat skotið upp hvar sem var á landinu
og í hvaða ætt sem var – oft sínum
nánustu til lítillar gleði og sveitung-
unum til undrunar ef ekki aðhláturs.
Samt er það svo að nöfn þessara
manna lifa lengst meðal kynslóðanna
því að það sem þeir skrifuðu var sjálf-
ur menningararfurinn. Halldór Gests-
son var einn þeirra, að vísu heppnari
en margir hinna því hann fékk að lifa
tölvubyltinguna miklu. En hann byrj-
aði líkt og þeir hinir og afritaði kirkju-
bækur og önnur gömul gögn með
pennann einan að vopni.
Halldór var fæddur að Syðra-Seli í
Hrunamannahreppi og voru foreldrar
hans þremenningar af Víkingslækj-
arætt. Hann naut almennrar skóla-
göngu þeirrar tíðar en var svo hepp-
inn að ráðast ungur sem fjósamaður
niður í Flóa til Lýðs Guðmundssonar í
Litlu-Sandvík. Þar hitti hann fyrir
sinn Espólín, líkt og Gísli Konráðsson
fyrrum á Frostastöðum, þar sem var
Páll Lýðsson. Þeir feðgar, Páll og
Lýður, bjuggu þá félagsbúi í Litlu-
Sandvík. Efalítið er að Sandvíkurdvöl-
in hafði mikil og mótandi áhrif á Hall-
dór og þar byrjaði hann fyrir alvöru
að grúska í ættfræði sem varð hans
mikla ástríða allt til lokadags. Árin
þar á eftir vann hann ýmiss konar
verkamannavinnu og fór á nokkrar
vertíðir sem háseti. En 1971 réðst
hann sem húsvörður við nýbyggðan
Flúðaskóla og var þar vel ráðið. Bæði
var Halldór frábær húsvörður sem
átti gott með að umgangast ungdóm-
inn og var vinur og velgjörðarmaður
allra starfsmanna skólans. Húsvarð-
arstarfið var jafnframt gæfa Halldórs
Gestssonar því með því fékk hann lífs-
festu sem honum var nauðsyn og fljót-
lega litla íbúð. Þótt launin væru lengst
af lág og íbúðin ekki stór nægði það
honum fyllilega því Halldór gerði eng-
ar kröfur til samfélagsins. Efnalegt
ríkidæmi var honum hjóm eitt og
þyrftu fleiri að vita. Þar sem stutt var í
skólann átti fræðimennskan og hús-
varslan býsna vel saman og það nýtti
hann vel. Á þessum árum komu tölv-
urnar og þurfti þá að uppvísa kenn-
araliðið um þá galdrastigu tækninnar
og fylgdist Halldór með, enda opinn
fyrir nýungum. Fór þá verulega að
ganga þegar hann komst yfir Espólín-
forritið og snaraði hann öllum fyrri
handskriftunum þar inn. Svo iðinn var
hann við innsláttinn að trúlega er
hvergi að finna eins stórt og fræðilegt
ættfræðisafn sem í tölvunni hans.
Halldór Gestsson var aðeins 65 ára,
vel á sig kominn að haldið var, lítið
eldri en Gísli Konráðsson þá hann
hætti búskaparbasli í Skagafirði og
var ráðinn fyrstur manna einvörð-
ungu í fræðagrúsks til Flateyjar. Því
var allt útlit fyrir að Halldór gæti
helgað sig fræðimennskunni lengi
enn. „En eigi má sköpum renna“. Í
einu vetfangi var hann allur án nokk-
urra fyrirboða. Sá er þetta ritar átti
Halldór Gestsson sem vin og ná-
granna langa tíð. Því er „tregt tungu
að hræra“.
Jón Hermannsson.
Mikið óskaplega varð ég sorgmædd
er mér bárust þau hörmulegu tíðindi
að hann Halldór vinur minn væri lát-
inn eftir stutt og snörp veikindi. Hann
sem hefur verið fastur punktur í til-
veru minni sl. 13 ár, alveg síðan ég
settist að í þessari fallegu sveit. Ein-
hvern veginn hefur það verið jafn-
sjálfsagt að Halldór væri til staðar hér
alla daga rétt eins og Miðfellið sem
alltaf er á sínum stað. Það er skrýtið
þetta líf. Við sem fyrir fáeinum dögum
þeystum á fjórhjólum glöð og hress
um Þjórsárdalinn þveran og endilang-
an áttum stórkostlegan dag saman,
vinnufélagarnir. Mikill er missir okk-
ar Hrunamanna. Fallinn er frá stór-
kostlegur fræðimaður, fáir þekktu
sveitina okkar betur en Halldór,
hvern krók og kima, öll örnefni, já,
hverja þúfu. Þvílíkur hafsjór af fróð-
leik sem hann miðlaði til okkar, hann
var snillingur í að muna og segja sög-
ur frá gamalli tíð, svo ekki sé nú minst
á ættfræðina sem var honum afar
hugleikin, Halldór var mikill náttúru-
unnandi. Já, fráfall Halldórs er sann-
arlega mikið áfall fyrir samfélagið
okkar. Svo mikill og sterkur persónu-
leiki var hann og allra manna hugljúfi.
Börnin á þessum bæ sjá ekki fram á
áframhaldandi skólahald í Flúðaskóla
án Halldórs. Þar hefur hann starfað í
áratugi og verið stór hlekkur í skóla-
starfinu. Halldór húsvörður var mjög
laghentur, kunni ráð við öllu, gat allt,
kunni allt, alltaf til staðar og alltaf til
þjónustu reiðubúinn við að aðstoða
nemendur og starfsfólk. Hans verður
sárt saknað. Mikil er sorg barnanna.
Ekki var síður gott að eiga Halldór að
heima, skanna myndir, skrúfa upp og
setja saman. Að loknu verki sterkt og
gott kaffi, troðið í pípu, spjall og væn
kökusneið. Þetta voru afar skemmti-
legar stundir. Gott er að eiga góða að.
Þessar minningar er gott að orna sér
við í fallega sófanum sem við nýverið
hjálpuðumst við að setja saman! Ég
var lánsöm og mikillar gæfu aðnjót-
andi að fá að kynnast Halldóri Gests-
syni.
Hvíl þú í friði, kæri vinur.
K. Kristín Daníelsdóttir.
Halldór Gestsson fræðimann á
Flúðum þekkti ég frá því í desember
1987. Það var vegna áhuga á ættfræði,
sem kynni okkar tókust. Ég var að
leita að foreldrum formóður minnar,
Dýrfinnu Stefánsdóttur, en sú ágæta
kona var fædd um 1760. Einhvern
grun hafði ég þá, að hún væri úr
Hrunamannahreppi vegna Dýrfinn-
unafnsins. Ég hafði orð á þessu við fé-
laga mína í ættfræðinni og var bent á
Halldór. Hann væri allra manna fróð-
astur um fólk úr Árnessýslu – nefni-
lega frá Manntalinu 1703 til þessa
dags. Ekki þarf að orðlengja, að Hall-
dór tók erindi mín vel. Auðvitað var
Dýrfinna úr Hrunamannahreppi, með
vissu dóttir Þorbjargar Jónsdóttur,
sem var ógift vinnukona, síðast í Birt-
ingaholti. Hins vegar var ekki auðvelt
að sanna með heimildum, að faðir
hennar væri Stefán Gíslason, kvæntur
bóndi þar í sveitinni, en engan vissi
Halldór líklegri, vegna þess að dóttir
Stefáns, Gunnhildur húsfreyja í Götu í
Selvogi, ól upp Kolbein Jónsson, son
Dýrfinnu. Í framhaldi af þessu tókum
við Halldór að bera saman bækur
okkar.
Halldór sinnti fræðimennsku af
mikill elju í tómstundum. Hann átti
gott handbókasafn í ættfræði, sem
hann bætti stöðugt við.
Ljósritunarvélar urðu ekki algeng-
ar fyrr en um 1970. Fyrir 1970 skrif-
Halldór Gestsson
Elsku Halldór.
Mér finnst leiðinlegt að þú
sért dáinn því að þú varst
alltaf svo mikill vinur minn.
Þú varst alltaf svo í
skemmtilegur og ég held að
allir í Flúðaskóla sakni þín
mjög mikið.
Takk fyrir að hafa verið
svona góður vinur og ég á
eftir að sakna þín mikið.
Þín vínkona,
Sunneva Sól Árnadóttir.
HINSTA KVEÐJA