Úti - 15.12.1933, Blaðsíða 4

ÚTI
tækið segir. Þið getið til dæmis safnað
plöntum, nafngreint það af þeim sjálfir,
sem ykkur er fært að glíma við með
hjálp þeirra bóka, sem til eru á íslensku,
en sent olckur hitt, sem þið getið ekki
unnið bug á. Eftir þvi sem fram líða
stundir eignist þið snoturt plöntusafn,
þið öðlist þekkingu á sveit ykkar og
hver planta í safninu minnir ylckur á
sumarstundirnar í náttúrunni. En plöntu-
safnið ykkar gerir meira en aðeins það
að skapa ykkur sjálfum gleði og þekk-
ingu, því það er einn kaflinn í bók þeirr-
ar þekkingar, sem öll plöntusöfn, sem
til eru, og fagmenn ná til, gefur okkur
um gróðurlendi lands vors. Eftir þvi
sem fleiri og fleiri plöntusöfn komast
i liendur fagmanna, eftir því eykst þekk-
ing okkar á útbreiðslu íslenskra plöntu-
tegunda. Hvert plöntusafn, hver svo sem
þvi hefir safnað, er því steinn í bygg-
ingu þekkingar og fróðleiks um gróður
landsins. Allir geta safnað plöntum, en
engin getur að óreyndu gert sjer í liug-
arlund, hversu skemtilegt og heillandi
starf það er, strax þegar komið er yfir
liin fyrstu erfiðu byrjunastig.
Öllu verra fyrir íslenska alþýðu er að
eiga við dýrin en plönturnar, vegna þess
að þar skortir okkur tilfinnanlega hand-
hægar bælcur við almennings hæfi. Um
plönturnar höfum við ágæta bók, þar
sem er Flóra Stefáns skólameistara, en
um dýrin, sem að tölu eru margfalt
fleiri en blómplönturnar, eigum við að-
eins bækur um tvo flokka hryggdýra,
„Spendýrin“ og „Fiskarnir“, háðar eftir
dr. Bjarna Sæmundsson. Dýraflokkar
þeir, sem skátar ef til vill vildu veita
athygli og viðráðanlegar væru, eru t. d.
ýmis skordýr, eins og t. d. vorflugur,
fiðrildi eða bjöllur, eða þá lindýraflokk-
arnir, t. d. landsniglar og vatnasniglar.
Um alla þessa flokka vantar mjög til-
finnanlega bækur, enda þótt til sje um
suma þeirra merkar vísindalegar rit-
gerðir á erlendum málum. En einmitt
vegna þess, að þekking okkar á þeim
er af mjög skornum skamti, er þess
brýn þörf að liefjast handa, rannsaka
hvað margar tegundir finnast hjer, þvi
altaf geta nýjar bæst í hópinn við það,
sem þegar er þekt, hversu víða þær
finnast, og livert er heimkynni þeirra.
Til slíkra rannsókna þarf að safna gögn-
um, alstaðar af landinu, það er metnað-
aratriði fyrir okkkur Islendinga að taka
þátt í rannsóknum okkar eigin lands,
en láta ekki erlenda vísindamenn, sem
ferðast hér nokkra mánuði ganga frá
borði með starfið og heiðurinn.
Það sem fyrst og fremst rnyndi há
rannsóknum sem þessum, er eins og
fyr er getið bókaskorturinn. Þvi eigi er
hægt að ætlast til þess, að þeir, sem
gögnum safna, t. d. skátar, geri það með
ljúfum hug, nema þá og því aðeins að
þeir beri eitthvað úr býtum sjáifir, þótt
eigi sjeu það peningar. Launin fyrir
slik störf er gleði sú, sem þau liafa í
för með sjer, en gleðin skapast fyrst,
ef manni er fært að öðlast þekkingu og
skilning á starfinu, og síðast en ekki
sist, dálítið safn af dýraflokki þeim,
sem maður leggur stund á. Mjer hefir
oft dottið í hug að láta „Náttúrufræð-
inginn“ bæta úr bókaskorti um ýmsa
dýraflokka, ef honum entist aldur til.
Vona jeg að eitthvað verið úr þessu áð-
ur en langt um liður, og likindi eru til
að landsníglarnir verði fyrst teknir til
reynslu, ef til vill með vorinu. Þar þyrftu
að vera taldar allar þær tegundir af is-
lenskum landsniglum, sem þektar eru,
þeim lýst og mynd höfð af hverri teg-
und. Loks þyrftu að vera ákvörðunar-
lyklar, til þess að hver sá sem heftið
hefði í hönd, gæti sjálfur ákvarðað þær
tegundir, er hann fyndi. Eftir því, sem
Framh. á bls, 15.