Skessuhorn - 22.04.2015, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 22. APRÍL 2015
Fyrir fimm árum, vorið 2010, flutti
Sigrún Guttormsdóttir Þormar
ásamt Gunnari Rögnvaldssyni eigin-
manni sínum til Íslands eftir 30 ára
búsetu í Svíþjóð og Danmörku. Þau
settust að í Skorradal. Sigrún hóf
brátt störf við Snorrastofu í Reyk-
holti. Þar vinnur hún í dag og sinn-
ir reikningshaldi og gestamóttöku.
Einn dag nú í apríl settumst við niður
með Sigrúnu í bókastofunni. „Það var
hárrétt ákvörðun hjá okkur að flytja
heim til Íslands. Okkur hefur einnig
verið tekið ákaflega vel hérna í Borg-
arfirðinum. Fyrir mér er það að starfa
í Reykholti miklu meira en bara starf-
ið. Það er bæði lífsstíll og köllun. Hér
getur maður gefið svo mikið af sér en
ég fæ líka mikið til baka. Það er yndis-
legt að starfa hér,“ segir Sigrún.
Á rætur í Borgarfirði
Sjálf á Sigrún ættir að rekja í Borg-
arfjörðinn þótt hún sé fædd og upp-
alin í Reykjavík og Danmörku. „Jór-
unn Jónsdóttir frá Breiðabólsstað var
langamma mín. Hún var fræg á sinni
tíð, bæði fyrir dugnað en líka kannski
fyrir það að hafa á sinni tíð eignast
fimm börn með fimm mönnum. Sig-
urjón Jónsson sem bjó á Kópareykj-
um var hálfbróðir afa míns. Móður-
afi minn Kjartan Ólafsson skáld og
brunavörður fæddist í Húsafelli. Þeir
voru báðir synir Jórunnar. Kjartan afi
bjó í Reykjavík en kom alltaf í Borgar-
fjörð á hverju einasta sumri og heim-
sótti þá bróður sinn á Kópareykjum.
Ólafur Hannesson langafi minn var
frá Kalmanstungu en bjó mestan sinn
aldur á Akranesi. Hann er meðal ann-
ars þekktur fyrir að hafa lifað af ótrú-
legar hrakningar. Ólafur var við veið-
ar á báti á Arnarvatnsheiði vorið 1887
þegar bátnum hvolfdi. Félagi hans
drukknaði en langafi minn komst við
illan leik á land og upp á hest sem
fór með hann meðvitundarlausan
margra klukkutíma leið niður í Kal-
manstungu. Kristleifur Þorsteinsson
segir þá sögu í einni af sínum bókum
(Úr byggðum Borgarfjarðar. Bindi II,
bls 293. Aths. blm.). Það eru ýmsar
frásagnir af þessum forfeðrum mín-
um hér í Borgarfirði. Ég hef á vissan
hátt verið að kynnast þeim eftir að við
fluttum hingað,“ segir Sigrún.
Til náms og dvalar í
Danmörku
Reykjavík er fæðingarstaður Sigrúnar
og þar ólst hún upp að mestu. „Val-
dís móðir mín var ung þegar hún átti
mig. Við mæðgur bjuggum hjá Kjart-
ani afa mínum og Ingibjörgu ömmu
og þar ólst ég upp til níu ára aldurs.
Þá giftist mamma og við fluttum til
Danmerkur. Það var 1969. Móð-
ir mín starfaði sem tækniteiknari og
Arnfinnur Bertelsson stjúpfaðir minn
var verkfræðingur. Mamma vann á
teiknistofu í bænum og þau kynntust
þegar hann vann við Búrfellsvirkjun,
en hann hafði numið verkfræði í Sviss
og búið þar í nokkur ár að námi loknu.
Eftir Búrfell fékk Arnfinnur vinnu við
sitt fag hjá Pihl & Sön í Kaupmanna-
höfn. Í Danmörku bjuggum við í þrjú
ár og ég lærði dönskuna. Síðan flutt-
um við heim og settumst að í Reykja-
vík. Þegar ég var í menntaskóla
kynntist ég Gunnari manni mínum.
Við ákváðum að fara erlendis í fram-
haldsnám. Við fluttum til Svíþjóðar.
Ekkert varð þó úr náminu, unnum
bæði og eignuðumst svo Valdísi dótt-
ur okkar, en kunnum aldrei sérstak-
lega vel við okkur í Svíþjóð. Við flutt-
um til baka til Íslands eftir tvö ár og
vorum á Akureyri í tvö ár. Gunnar er
lærður múrari en lauk sínu stúdents-
prófi þar. Hugur okkar beggja stóð til
þess að sækja okkur menntun erlend-
is. Haustið 1985 innrituðumst við svo
bæði í hagfræðideildina í háskólan-
um í Árósum í Danmörku. Gunnar
Freyr sonur okkar fæddist svo í árs-
lok 1986.“
Dýrmæt reynsla í dönsku
atvinnulífi
Áður en þau Sigrún og Gunnar luku
hagfræðináminu voru þau komin á
fullt í eigin rekstur. „Við framleidd-
um eigin póstvörulista með tískuföt-
um, hönnuðum og létum framleiða
samkvæmt okkar óskum. Ég fór til Ís-
lands eitt haust og lét mynda tískuföt
á íslenskum módelum úti í íslenskri
náttúru. Árið eftir hélt ég til Höfða-
borgar í Suður-Afríku og lét mynda
fötin okkar þar. Þetta var allt sam-
an ævintýri líkast, fyrirtækið okk-
ar stækkaði hratt og við vorum með
fjölda manns í vinnu.“
Þau hjónin störfuðu við þetta næstu
árin. Að standa í sjálfstæðum atvinnu-
rekstri var mikill skóli. Í árslok 1998
var komið nóg. Sigrún átti alltaf að-
eins eitt próf eftir í háskólanum til
að ná gráðu sem hagfræðingur. Hún
ákvað að ljúka því. „Í framhaldinu af
þessu kynntumst við Birni Jónassyni
sem rekur bókaútgáfuna Guðrúnu.
Það fyrirtæki gefur út Hávamál á
ýmsum tungumálum, Eddukvæði og
fleira. Ég hef alltaf verið mikil sölu-
manneskja í mér, seldi mjög mikið af
bókum frá Guðrúnu og geri reyndar
ennþá núna 20 árum síðar í verslun
Snorrastofu. Þetta starfaði ég við um
skeið á meðan ég leitaði að vinnu.“
Sigrún segir að þarna hafi hún vilj-
að hvíla sig á að vera sjálfstæður at-
vinnurekandi. „Mig langaði til að
prófa að vera launamanneskja eins
og hitt fólkið. Ég hafði ekki verið það
síðan rétt eftir stúdentspróf,“ segir
Sigrún og hlær. Hún nældi í starf hjá
stofnun í Árósum sem er hliðstæða
við Iðntæknistofnun hér á landi. „Ég
starfaði með dönskum verkfræðingi
sem hafði mikla þekkingu og reynslu.
Saman þróuðum við tengslanet fyrir
iðnrekendur sem vildu hasla sér völl
við framleiðslu í löndum á borð við
Kína. Yfirmenn allra helstu útflutn-
ingsfyrirtækja Danmerkur tóku þátt í
þessu. Þarna gátu þeir komið saman
og þegið góð ráð hver hjá öðrum. Við
héldum utan um þetta og ég kynntist
mörgu fólki. Það var dýrmæt reynsla
að starfa svona við að koma á sam-
böndum innan atvinnulífsins í Dan-
mörku.“
Hjálpaði Íslendingum í
Danaveldi
Það spurðist brátt út meðal Íslend-
inga í Danmörku að Sigrún byggi yfir
mikilli þekkingu á dönsku samfélagi.
Hún kynni á kerfið og gæti „reddað“
málunum.
„Formaður Íslendingafélagsins
í Árósum hafði heyrt af því að ég
væri góð í að finna lausnir á ýmsum
praktískum vandamálum fyrir fólk.
Að ég kynni vel á innviði danska
þjóðfélagsins. Hann leitaði til mín
og spurði hvort ég gæti ekki tekið
að mér að aðstoða fólk sem leitaði á
náðir félagsins um ýmsa hjálp. Upp
úr þessu fór ég að aðstoða Íslend-
inga í Danmörku og þá sérstaklega
fólk sem var að flytja þangað eða ný-
lega sest að þar í landi. Fljótt varð
til sú hugmynd að koma á fót rekstri
sem byði hreinlega slíka þjónustu til
Íslendinga í Danmörku. Við hjón-
in gerðum þetta og kynntum þjón-
ustuna hjá sendiráði Íslands í Dan-
mörku, í háskólunum hér heima, hjá
Útflutningsráði og fleirum. Ég fór í
fjölmiðlaviðtöl um þetta á Íslandi.
Milli þúsund og sextán hundruð Ís-
lendingar fluttu árlega til Danmerk-
ur og eftirspurnin var til staðar. Þessi
þjónusta var fyrir einstaklinga og
blómstraði á árunum 2003 og 2007.
Síðan stofnuðum við annað fyrir-
tæki sem sá um að hjálpa íslenskum
fyrirtækjum í Danmörku. Unnum
fjölda markaðsrannsókna og aðstoð-
uðum fyrirtæki í að koma sér inn á
danska markaðinn. Árið 2005 varð
eiginlega allt vitlaust í þeim geira.
Þá var það sem seinna var kallað
„útrásin“ að fara af stað. Við vorum
að drukkna í verkefnum. Árið 2007
vorum við farin að vinna nánast all-
an sólarhringinn. Það var stöðug-
ur straumur, ekki síst af Íslending-
um sem vildu kaupa sér hús í Dan-
mörku. Ég sá um allt fyrir viðskipta-
vininn, fór meira að segja og skoð-
aði húsin fyrir fólk og fann það sem
þau voru að leita að hvar sem var í
Danmörku. Ég sá um alla pappírs-
vinnu, allt frá innskráningu í landið
upp í skóla fyrir börnin, sótti jafnvel
um vinnu fyrir fólk, útvegaði í sum-
um tilfellum fjármögnun til hús-
næðiskaupa, sá um afsöl, þinglýs-
ingar og fleira. Svo þegar landarnir
mættu út þá fengu þeir bara lyklana,
„værsgo.“ Þetta var hálf óraunveru-
legt. Stundum var eins og að fólk
kæmi til mín og keypti sér nýtt líf.
Ég var til að mynda orðin sérfræð-
ingur í að koma íslenskum læknum
í gegnum skrifræðismylluna í Dan-
mörku. Þessum viðskiptum lauk
með skjótum hætti. Í október 2008
horfðum við úti í Danmörku á Geir
Haarde biðja Guð að blessa Ísland
og þá hugsaði ég: OK, nú er bara
fyrirtækið okkar farið. Eins gott að
fara að gera eitthvað annað.“
Þetta stóðst. Eftir þetta voru flestir
Íslendingar sem fluttu til Danmerkur
blankir eins og kirkjurottur. Það voru
engir viðskiptavinir lengur.
Miklir erfiðleikar Íslend-
inga eftir hrun
Sigrún minnist þessa tíma þegar
kreppan hvolfdist yfir Ísland. Fólk
hélt áfram að leita til hennar. „Bæði
fyrir mig og starfsfólk sendiráðsins
í Kaupmannahöfn var ömurlegt að
horfa upp á marga Íslendinga sem
komu til Danmerkur eftir hrun. Fólk
hélt að það væri að bjarga sér frá erf-
iðleikum á Íslandi með því að koma
í nýtt land. Margir æddu af stað án
þess að hafa nokkuð í hendi, hvorki
húsnæði né vinnu. Þetta átti bara að
reddast en svo gerðist það ekki. Fjöl-
margir lentu í rosalegum vandræðum
og leituðu til sendiráðsins til að fá að-
stoð við að komast til baka heim til
Íslands. Ég reyndi líka að greiða götu
margra og án þess að taka neitt fyrir
það. Ég hafði reyndar alltaf gert slíkt
með rekstrinum því sumt fólk hafði
einfaldlega ekki efni á að greiða fyr-
ir aðstoð.“
Í öllu uppnáminu eftir hrunið
minnist Sigrún sérstaklega eins dæm-
is sem hún segist ávallt verða stolt af.
„Gjaldeyrishöftin voru sett á og krón-
an íslenska hvarf af gjaldeyrismörkuð-
um. Margir Íslendingar erlendis fóru
illa út úr þessu. Einn hópur var ein-
stæðar mæður sem voru að fá með-
lagsgreiðslur frá Íslandi. Gengi ís-
lensku krónunnar hrundi. Allt í einu
stóðu þær frammi fyrri því að hafa
áður fengið þúsund danskar krónur á
mánuði í að fá þrjú hundruð krónur.
Yfirstjórn Evrópusambandsins hafði
tekið upp á sitt einsdæmi að ákveða
gengi íslensku krónunnar. Danmörk
er jú í ESB og skráði samkvæmt
ESB genginu. Íslensku mæðurnar
voru örvinglaðar og höfðu samband
bæði við mig og sendiráðið. Ég skrif-
aði bréf til Velferðarráðuneytis Dan-
Sigrún Þormar verkefnastjóri í Snorrastofu í Reykholti:
„Það var hárrétt ákvörðun að flytja heim
eftir þrjátíu ára búsetu í Danmörku“
Sigrún og Gunnar á Laugarvatni sumarið 2010, nýkomin til baka til
Íslands þar sem hugmyndin fæddist að þau skyldu búa úti á landi
heim komin eftir áratugi erlendis.
Sigrún heldur fyrirlestur fyrir gesti í Snorrastofu. Sigrún Þormar í Skorradal. Myndin var tekin síðasta sumar. Sigrúnu
hafði alltaf langað til að eiga íslenskan upphlut og í fyrra lét hún
drauminn rætast. Ljósm. Kristín Jónsdóttir.
Gunnar Freyr sonur Sigrúnar og Gunnars er nýfluttur til Íslands þrátt fyrir að
vera fæddur og uppalinn í Danmörku. Hann starfar sem endurskoðandi hjá
Icelandic Group í Reykjavík. Gunnar Freyr býr þar ásamt Katarzyna Maria
Dygul unnustu sinni frá Póllandi sem vinnur á ferðaskrifstofu. Hann er mikið
fyrir útivist í náttúru Íslands og er hér í sjóstangveiði.