Skessuhorn - 15.07.2015, Síða 18

MIÐVIKUDAGUR 15. JÚLÍ 201518
Árið 2008 keyptu hjónin Agnar
Jónasson og Svala Jónsdóttir fyr-
irtækið Helluskeifur og fluttu það
frá Hellu á Rangárvöllum vestur í
Stykkishólm. „Við sáum fyrirtækið
auglýst til sölu með öllum tækjum
og tólum í Bændablaðinu. Við ruk-
um suður að skoða þetta og vor-
um búin að kaupa örfáum dög-
um síðar. Tækin voru flutt hingað
í Stykkishólm, sett upp og fram-
leiðsla hafin. Hér hefur hún verið
síðan,“ sögðu þau Agnar og Svala
þegar við hittum þau í Stykkis-
hólmi í liðinni viku.
Efnahagshrunið varð til
gæfu
Nú hafa þau hjónin smíðað skeifur
í ein sjö ár. Framleiðslan fer fram í
gömlu fiskvinnsluhúsi sem stendur
við Reitarveg við Landeyjarsund í
Stykkishólmi. Fyrrum hýsti bygg-
ingin fyrirtækið Rækjunes sem
var rækju- og skelvinnsla. Í dag á
Skipavík húsið og þau Agnar og
Svala leigja aðstöðu í kjallara þess
fyrir skeifnaframleiðsluna. Fram-
leiðsla á hestaskeifum á Íslandi
hvílir að sjálfsögðu á ævaforn-
um merg enda komu hestar hing-
að með fyrstu landnámsmönnun-
um og hafa þurft skeifur allar göt-
ur síðan. „Hluti af vélunum sem
við notum enn í dag voru fluttar
inn notaðar árið 1973. Þá hefur
allavega verið hafin svona fjölda-
framleiðsla á skeifum hér á landi,“
segir Agnar aðspurður um hvenær
verksmiðjuframleiðsla hafi hafist á
skeifum á Íslandi.
„Við keyptum fyrirtækið Hellu-
skeifur rétt um efnahagshrunið
mikla sem varð þarna um haust-
ið 2008. Það varð okkur eiginlega
til gæfu vegna þess að í hruninu
fóru allir að kaupa íslenska fram-
leiðslu í miklu meiri mæli en áður.
Hestar þurfa skeifur og eftirspurn-
in jókst mjög mikið. Þetta kom sér
vel fyrir okkur. Þau sem voru með
framleiðsluna á Hellu höfðu misst
markaðshlutdeildina niður vegna
veikinda en þarna kom hún sjálf-
krafa til baka við efnahagshrun-
ið. Salan fór á strax á flug og þetta
hefur gengið vel síðan. Við erum
að framleiða um 40.000 skeifur á
ári. Við einbeitum okkur að skeif-
unum og framleiðum ekkert ann-
að,“ segja þau.
Atvinnuhestar á ís-
lenskum járnum
Þrátt fyrir flutninginn vestur í
Stykkishólm þá hélt fyrirtækið
nafninu Helluskeifur enda er nafn-
ið sjálft vörumerki þess. Rétt fyr-
ir spjallið við þau hjón átti blaða-
maður Skessuhorns þess kost að
fylgjast með þeim við framleiðsl-
una. Það er mjög gaman að sjá
hvernig skeifurnar eru búnar til.
Járnstangir eru klipptar niður og
glóhitaðar í sérstökum ofnið áður
en þeim er skellt í vélar sem sjá um
að sníða skeifurnar til og beygja
þær. Þaulvön og samhent hjónin
standa við vélarnar og sjá til þess
að allt gangi hratt og örugglega
fyrir sig. „Skeifnaframleiðslan er
reyndar hlutastarf hjá okkur. Við
vinnum þetta í törnum. Líklega
er þetta eitt ársverk í heildina en
við erum tvö í þessu. Mesti erill-
inn er frá apríl og fram í ágúst. Svo
kemur rólegur tími. Síðan kem-
ur önnur framleiðslutörn frá end-
uðum nóvember og fram í febrú-
ar. Við erum einu innlendur fram-
leiðendurnir á skeifum og höfum
á að giska fjórðungs markaðshlut-
deild. Allt hitt er innflutt.“
Þau segja að það gangi vel að
keppa við erlenda framleiðslu í
verðum. Innfluttar skeifur koma
frá Hollandi, Þýskalandi, Kína og
fleiri löndum. „Þær kínversku eru
ódýrastar en það er í þessu eins og
mörgu öðru að verð og gæði fara
oftast saman. Við erum með sterk-
asta járnið í okkar skeifum. Okkar
viðskiptavinir eru mikið þeir sem
nota hesta í atvinnuskyni svo sem
í ferðaþjónustunni. Hestaleigur
og þess háttar. Hestarnir hjá þeim
eru í langferðum, oft um hálend-
ið, og þrufa endingargóðar skeifur.
Bændur versla líka mikið við okkur.
Við eigum mjög trygga viðskipta-
vini. Hins vegar seljum við ekki
mikið á höfuðborgasvæðið. Þar er
meira um innfluttar skeifur,“ seg-
ir Agnar.
Hættu við sölu
Þau segja að eitt skilji þó á milli
íslensku skeifnanna og þeirra er-
lendu. „Við erum ekki með svo-
kallaðan uppslátt á skeifunum sem
nokkuð mikið er um í dag. Þá er
járn á skeifunum sem nær upp á
hófinn að framanverðu. Það er
tískan í dag að vera með svoleið-
is. Við höfum kannað að fara út í
framleiðslu á slíkum skeifum en
það er bara of dýrt til að slík fjár-
festing borgi sig. Það er líka áhætta
fylgjandi þessu. Uppslátturinn er
hálfgert tískufyrirbrigði og gæti
hæglega horfið jafn skjótt og hann
ruddi sér til rúms.“
Þrátt fyrir að rekstur Hellu-
skeifna gangi vel þá hafa þau hjón
hugleitt að selja fyrirtækið. „Já, við
auglýstum þetta til sölu í fyrra-
haust. Það var ekki vegna þess að
við vildum losna út úr þessu held-
ur töldum við okkur tilneydd. Ég
fékk eitthvað dularfullt ofnæmi
sem lýsti sér í sárum og blæð-
ingum í höndum þegar ég var að
handfjatla skeifurnar. Um tíma
hélt ég að þetta væri bara búið, ég
gæti þetta ekki meir. En svo batn-
aði þetta allt í einu og ég kenni
einskis í dag. Það er tilbúinn kaup-
andi í dag en við bíðum og sjáum
til fyrst ég er orðinn góður,“ seg-
ir Agnar.
Mörg járn í eldinum
Þessi dugmiklu hjón eru með fleira
en skeifnajárnin í eldinum. Þau
reka einnig vaktþjónustu í Stykk-
ishólmi, eru með frístundabúskap
og sinna dreifingu héraðsfrétta-
blaðsins Skessuhorns í bænum.
„Vaktþjónustan hjá okkur er svona
Securitas-fyrirkomulag. Við pöss-
um upp á eina 50 staði í eigu fyr-
irtækja og annað eins af íbúðar-
húsum. Svo höfum við verið með
200 vetrarfóðraðar kindur. Reynd-
ar ætlum við að minnka við okkur
í því. Fækka í bústofninum og fara
niður í 50 í haust. Við höfum haft
þær hér rétt utan við bæinn. Nú
erum við hins vegar búin að kaupa
smá blett hér niður frá í Stykkis-
hólmi. Þar ætlum við að reisa lít-
ið fjárhús. Samkvæmt reglum má
byggja hundrað fermetra hús und-
ir slíkan frístundabúskap.“ Það er
greinilegt að þau Agnar og Svala
hafa áhuga á landbúnaði. Í spjall-
inu við þau kemur brátt í ljós að
þau eiga sér fortíð sem bændur.
„Já, við bjuggum á Kóngsbakka í
Helgafellssveit á árunum 1983 til
1991. Agnar er þaðan. En nú erum
við búin með þann pakka allan og
munum ekki gerast bændur aftur
úr þessu,“ segir Svala.
Upplifðu dularfulla
fjárdauðann
Við höldum áfram að spjalla um
landbúnaðinn og landsins gagn
og nauðsynjar. Talið berst að hin-
um dularfulla sauðkindadauða
sem henti marga bændur víðsveg-
ar um land seint í vetur og í vor.
Þau fóru ekki varhluta af því. „Við
misstum 30 kindur. Þetta var ekki
eins og maður hefur heyrt tilgát-
ur um í fjölmiðlum, að það hefði
verið rúið of snemma. Við tók-
um ekki af, rúðum ekki. Og þó
að heyin hafi verið léleg þá er það
heldur ekki ástæðan. Helmingur-
inn af kindunum sem átu það sama
voru við mjög góða heilsu. Heyin
hafa líka í gegnum tíðina oft ver-
ið miklu verri en þau sem við vor-
um með í vetur án þess að nein af-
föll hafi orðið. Ærnar okkar ganga
mikið úti á veturna. Við tókum inn
í mars þegar það fór að sjá á nokkr-
um kindum. Það var hakkaður
ofan í þær fóðurbætir, þær fengu
besta heyið og þær átu og meltu
vel, fengu enga skitu eða neitt,
en vesluðust samt upp. Fáar báru
af þeim sem voru mjög lélegar og
veiku kindurnar mjólkuðu ekki
neitt og misstu lömbin. Svo er það
svo skrítið að sumir lentu svaka-
lega í þessu á meðan aðrir sluppu
alveg. Þetta var beinlínis óhugnan-
legt,“ segir Agnar. Það er greini-
legt að þessi reynsla situr í honum
enn þó nú sé komin sól og sumar,
ærnar og lömbin í haga og allt svo
hraust og heilbrigt að sjá. mþh
Agnar og Svala eru einu hestaskeifnaframleiðendur Íslands
Skósmiðir hestanna í Stykkishólmi
Agnar tekur glóandi járnteina út úr ofninum sem síðan skulu beygjast í skeifur.
Nýsmíðaðar skeifurnar safnast rauð-
glóandi í gamla innkaupakörfu þar
sem þær liggja og kólna.
Svala leggur teinana í vél sem byrjar að forma þá í að verða hestaskeifur.
Hjónin Agnar Jónasson og Svala Jónsdóttir smíða hestaskeifur, reka öryggis-
þjónustu, sjá um að dreifa Skessuhorni í Stykkishólmi og eru síðan með sauð-
fjárbúskap í frístundum.