Skessuhorn - 12.08.2015, Blaðsíða 14

MIÐVIKUDAGUR 12. ÁGÚST 201514
Mikið hefur verið um að vera á
Sauðfjársetrinu á Ströndum í sum-
ar og í boði hafa verið margvíslegar
viðburðir. Framundan er svo stærsta
samkoma ársins, Íslandsmeistara-
mótið í hrútadómum, sem verður
haldið sunnudaginn 16. ágúst kl.
14 í Sævangi við Steingrímsfjörð.
Jafnan er góð þátttaka í hrútadóm-
unum, bæði í flokki þaulreyndra
hrútadómara sem og í flokki óvanra
hrútaþuklara. Að venju verður kjöt-
súpa á boðstólum og kaffihlaðborð
allan liðlangan daginn.
Á Sauðfjársetrinu eru nú uppi
þrjár sérsýningar, fyrir utan fasta-
sýningu safnsins sem ber yfirskrift-
ina Sauðfé í sögu þjóðar. Í kaffi-
stofunni er sýningin Manstu? sem
er greiningarsýning á ljósmyndum
Tryggva Samúelssonar sem voru
teknar á árabilinu 1950-1970. Á
listasviðinu er sýningin Álagablett-
ir og í sérsýningarherbergi er sögu-
sýning sem ber yfirskriftina Brynj-
ólfur Sæmundsson og starf héraðs-
ráðunauta. Brynjólfur var ráðu-
nautur á Ströndum í nærri 40 ár
og var þessi sýning opnuð á Hrúta-
dómum í fyrra. Loks má geta þess
að í sumar hefur verið starfræktur
Náttúrubarnaskóli á vegum Sauð-
fjársetursins og verður yfirnáttúru-
barnið Dagrún Ósk Jónsdóttir með
kynningu á verkefninu á Hrúta-
dómunum. -fréttatilkynning
Íslandsmót í hrútadómum
haldið á sunnudaginn
Auður Hilmarsdóttir á Hellissandi
tók þessar fallegu myndir af Snæ-
fellsjökli á kvöldgöngu sunnudag-
inn um verslunarmannahelgi. Vest-
lendingar hafa verið heppnir með
veðrið það sem af er sumri, mun
heppnari en íbúar annarra lands-
hluta. Ferðaþjónustan í landshlut-
anum lætur enda vel af umferðinni
í sumar og svo virðist sem veru-
leg aukning sé að mælast hjá þeim
flestum. Ekki hvað síst segja þeir Ís-
lendinga áberandi fleiri en síðustu
ár. mm
Jökullinn skartaði
sínu fegursta
Í lok annars ársfjórðungs 2015
bjuggu 330.610 manns á Íslandi;
166.170 karlar og 164.440 konur.
Landsmönnum fjölgaði um 870 í
ársfjórðungnum. Erlendir ríkisborg-
arar voru 25.090 og á höfuðborgar-
svæðinu bjuggu 212.120 manns.
Þetta kemur fram í frétt hjá Hag-
stofu Íslands. Á öðrum ársfjórðungi
2015 fæddust 1.050 börn, en 540
einstaklingar létust. Á sama tíma
fluttust 350 einstaklingar til lands-
ins umfram brottflutta. Brottflutt-
ir einstaklingar með íslenskt ríkis-
fang voru 120 umfram aðflutta, en
aðfluttir erlendir ríkisborgarar voru
470 fleiri en þeir sem fluttust frá
landinu. Fleiri íslenskir ríkisborgar
flytja þannig frá landinu en til þess,
en á hinn bóginn flytja hingað tæp-
lega 500 fleiri með erlent ríkisfang
en fara héðan. Fleiri karlar en konur
fluttust frá landinu.
Noregur var sem fyrr helsti
áfangastaður brottfluttra íslenskra
ríkisborgara en þangað fluttust 170
manns á öðrum ársfjórðungi. Til
Danmerkur, Noregs og Svíþjóðar
fluttust 480 íslenskir ríkisborgarar
af 680 alls. Af þeim 570 erlendu rík-
isborgurum sem fluttust frá landinu
fóru flestir til Póllands, 140 manns.
Flestir aðfluttir íslenskir ríkis-
borgarar komu frá Danmörku (140),
Noregi (120) og Svíþjóð (100), sam-
tals 360 manns af 550. Pólland var
upprunaland flestra erlendra rík-
isborgara en þaðan fluttust 340 til
landsins af alls 1.050 erlendum inn-
flytjendum. Litháen kom næst, en
þaðan fluttust 60 erlendir ríkisborg-
arar til landsins.
mþh
Nú búa rúmlega 330 þúsund á Íslandi
Íbúum fjölgar á Íslandi en fleiri íslenskir ríkisborgarar flytja hins vegar frá landinu
en til þess.
Afurðaverð til íslenskra sauðfjár-
bænda er með því lægsta í Evr-
ópu samkvæmt upplýsingum sem
Landssamtök sauðfjárbænda hafa
tekið saman. Í fréttabréfi samtak-
anna kemur fram að oft muni tug-
um prósenta. Franskir bændur fái
t.a.m. um 60% hærra verð en þeir
íslensku fyrir kjöt sem þeir selja.
Hærra verð til bænda í Evrópu þýð-
ir hins vegar ekki að verð til neyt-
enda sé endilega hærra. Bændur í
Evrópu fái einfaldlega stærri hluta
af útsöluverðinu til sín en þeir ís-
lensku. Í Bretlandi fá bændur t.d.
á milli 50% og 60% af endanlegu
útsöluverði í sinn hlut. Algengt er
að íslenskir bændur fái sem nemur
á bilinu 25% til 41% af endanlegu
útsöluverði lambakjöts.
„Þegar tekið hefur verið tillit til
11% virðisaukaskatts þýðir þetta að
milliliðir; sláturhús, kjötvinnslur og
verslanir taka á bilinu 49% til 65%
af endanlegu útsöluverði á lamba-
kjöti til sín. Í einstaka tilfellum fá
bændur ekki nema um tíunda hluta
af smásöluverði sauðfjárafurða. Hér
er ekki verið að fjalla um kryddaða
eða unna vöru. Landssamtök sauð-
fjárbænda gerðu verðkönnun í sex
verslunum á höfuðborgarsvæðinu
miðvikudaginn 27. júlí síðastliðinn.
Þetta voru Hagkaup, Bónus, Nettó,
Krónan, Víðir og Melabúðin.
Kannað var verð á ófrosnum lærum
og hryggjum. Samkvæmt henni var
meðalkílóverð á lambalæri 1.807
kr. kg. Landssamtök sauðfjárbænda
telja það varla geta talist sanngjörn
viðskipti að milliliðir, sem sumir
hverjir skila milljarða hagnaði, taki
til sín svo stóran hluta af verðinu.
Þetta fyrirkomulag er hvorki neyt-
endum né bændum til hagsbóta,“
segir í fréttabréfi LS.
Þá segir að sauðfjárbúskapur sé
hryggjarstykkið í búsetu, atvinnu-
lífi og menningu í hinum dreifðu
byggðum. „Sanngjarnt endurgjald
fyrir vinnu er forsenda þess að bú-
skapurinn blómstri. Síðasta hálfa
árið hefur launavístala hækkað um
rúm 9% og almennt verðlag um
rúm 5%. Íslensk sauðfjárbú eru
fjölskyldufyrirtæki og verð á afurð-
um hefur bein áhrif á laun bænda.
Sauðfjárbændur telja eðlilegt að
þeir fái sannvirði fyrir framleiðslu
sína og telja sanngjarnt að raunlaun
þeirra fylgi almennri launaþróun í
landinu.“
Verð til bænda er
fjórðungi of lágt
Verðmyndun á kindakjöti á Íslandi
er flókin. Grunnverð í algengasta
flokki (R3) sem bændum er boð-
ið fyrir komandi haustslátrun sam-
kvæmt útgefnum verðskrám stóru
sláturhúsanna er 572 krónur fyrir
hvert kíló. Meðalverðið sem greitt
var í fyrra var 604 kr. á kíló. Út-
lit er því fyrir að það standi í stað
eða jafnvel lækki á sama tíma og
sala eykst og og framboð stendur
í stað eða minnkar. „Landssamtök
sauðfjárbænda telja að afurðarverð
sé a.m.k. fjórðungi of lágt. Nauð-
synlegt sé að hefja leiðréttinguna
strax í haust. Sanngjarnari skipt-
ing framleiðsluverðmætisins á milli
bænda og milliliða er þó alger höf-
uðforsenda þess að öflug sauðfjár-
rækt blómstri hér á landi,“ segir í
fréttabréfi Landssambands sauð-
fjárbænda.
Í ljósi þessa telja LS ekki boðlegt
að afurðarverð til bænda hér á landi
sé langt undir meðaltali í Evrópu.
Samtökin vilja vinna með afurð-
arstöðvum, sem flestar eru reynd-
ar í eigu bænda, að því að leiðrétta
skiptingu afurðarverðsins í áföng-
um á næstu þremur árum. Gera
þau tillögu um að meðalverð á
haustslátrun 2015 verði 677 krónur
á kíló, haustslátrun 2016 verði 719
krónur og 762 krónur í haustslátr-
un 2017.
mm
Bændur fá um þriðjung
útsöluverðs lambakjöts
Svipmynd úr Þverárrétt í Borgarfirði, fjárflestu rétt landsins.