Skessuhorn - 21.09.2016, Page 21

MIÐVIKUDAGUR 21. SEPTEMBER 2016 21
Opið:

INNRÉTTINGAR
DANSKAR
Í ÖLL HERBERGI HEIMILISINS
FJÖLBREYTT ÚRVAL AF HURÐUM,
FRAMHLIÐUM, KLÆÐNINGUM OG EININGUM,
GEFA ÞÉR ENDALAUSA MÖGULEIKA Á
AÐ SETJA SAMAN ÞITT EIGIÐ RÝMI.
STERKAR OG GLÆSILEGAR
Um 70 félagar úr sjó-
björgunarhópum Slysa-
varnafélagsins Lands-
bjargar víðs vegar af land-
inu voru um helgina við
umfangsmiklar æfingar í
Norðfjarðarflóa. Alls tóku
tólf hópar þátt í æfingunni
á þremur björgunarskip-
um, sex harðbotnabátum
og þremur slöngubátum.
Alls taka 50 björgunar-
sveitarmenn þátt í æfing-
unni en 20 sáu um skipu-
lag og framkvæmd henn-
ar. Þátttakendur í æfing-
unni glímdu við marg-
þætt verkefni á laugardag-
inn. Æfðu m.a. landtöku
við misjöfn skilyrði, leit
með hitamyndavélum og
fleira. Uppsjávarveiðiskip-
ið Bjarni Ólafsson AK 70
frá Akranesi og áhöfn þess
tók þátt í æfingunni og þar
fékk björgunarsveitarfólk
tækifæri til þess að æfa
flutning slasaðra úr vélar-
rúmi skipsins upp á dekk
og þaðan í björgunar-
skip og báta Landsbjargar.
Flugvél Landhelgisgæsl-
unnar tók einnig þátt í æf-
ingunni sem lauk á laugar-
dagskvöld.
mm/ Ljósm. Landsbjörg.
Björgunarsveitir og áhöfn
Bjarna Ólafssonar AK á æfingu
ar tekjurnar væru að dragast sam-
an. Jákvætt sagði hann að 75% Ís-
lendinga líti á lambakjöt sem þjóð-
arrétt okkar og sagði m.a. jákvætt
að yngsta fólkið liti á íslenska kjöt-
súpu sem mesta hátíðarmatinn og
hinn sanna þjóðarrétt. „Það er
hins vegar erfitt að markaðssetja
íslenskt lambakjöt sem hágæða-
vöru á sama tíma og verið er að
selja kjötið á þriðja flokks verði.
Sala án upprunamerkinga geng-
ur heldur ekki og við þurfum að
velja okkur góðan og kröfuharð-
an viðskiptamannahóp sem er til-
búinn að greiða hærra verð,“ sagði
Svavar og nefndi sem dæmi amer-
ísku Whole Food verslanakeðjuna,
Icelandair hotels og fleiri sem LS
hefði átt gott samstarf við undan-
farin misseri og ár.
Vitlaust gefið
Svavar vék því næst að stöðunni á
innanlandsmarkaði. Sagði hann
að við byggjum við ákveðna kerf-
isveiru hér á landi og það stoðaði
ekki að ráðast á verslunina sem einu
rót vandans, þótt vissulega væri
þar brotalöm. „Hér ríkir ákveð-
inn markaðsbrestur, samkeppnis-
lögum er ekki fylgt eftir, fákeppni
ríkir í smásölu og hringamyndan-
ir þekkjast.“ Þar við bættist, sagði
Svavar, að sviptingar væru á eign-
arhaldi smásöluverslana og væru
nokkrar þeirra á söluskrá, þrátt fyr-
ir að það færi ekki hátt utan banka-
kerfisins. Nefndi hann í því sam-
bandi að samkvæmt sínum heim-
ildum væru 10/11, Iceland, Fjarð-
arkaup og Víðir á söluskrá og meira
að segja lykilstjórnendur í Högum
hefðu verið að selja hluti sína í fyr-
irtækinu. „Það er mikill titringur á
smásölumarkaðinum. Þá er skortur
á upplýsingaflæði og neytendur fá
ekki nægar upplýsingar, til dæmis
um upprunaland kjötvöru og eng-
ar reglur eru til um upprunamerk-
ingar á veitingastöðum og mötu-
neytum. Það er ekkert eftirlit með
merkingum matvæla í verslunum.
Annað kjöt er því að ýta lambakjöt-
inu út úr verslunum,“ sagði Svavar.
Hann nefndi að rannsókn Há-
skólans á Akureyri hefði leitt í
ljós að hægt væri að hækka verð á
lambakjöti um 12-18% án þess að
það hefði áhrif á sölu, samt hefði
það ekki verið gert. „Þetta er mark-
aðsbrestur sem leiðir af fákeppni.
Annað kjöt er þess vegna að ýta
lambakjötinu út. Verslunin hér á
landi er rekin með 35% arðsemi
eigin fjár á sama tíma og verslana-
keðjur erlendis, þar sem samkeppni
er virk, eru reknar með 12-14%
arðsemi. „Íslenskur markaður er
ekki frjáls og skapar það þessar að-
stæður. Lambakjöt hér á landi er
ódýrara en í OECD löndunum og
verð þess á pari við það sem er í
löndum á borð við Rúmeníu og
Pólland. Í Frakklandi fá bændur til
dæmis 50% hærra verð fyrir lamba-
kjöt sem þeir framleiða, en íslensku
bændurnir fyrir sitt. Það er því vit-
laust gefið, leikreglur eru rangar og
sauðfjárbændur blæða fyrir það,“
sagði Svavar Halldórsson.
Sem leið út úr vanda íslenskr-
ar sauðfjárræktar sagði Svavar að
markaðssetning og sala á gæða-
vöru ætti að vera markmið númer
eitt, tvö og þrjú. „Það sýnir sig líka
að salan núna er best á þá markaði
sem keyra á gæðum.“
Fengu fátt jákvætt í
farteskið
Í fyrirspurnum og umræðum eftir
framsöguerindi kváðu nokkrir sér
hljóðs. Bændur spurðu sláturleyf-
ishafa út í áherslur í sölumálum,
kostnað við markaðsmál og beinna
spurninga um hvort þeir ættu yfir-
leitt að kaupa áburð fyrir næsta
vor. Guðmundur Gunnarsson á
Kjarlaksvöllum í Saurbæ benti á
að bóndi á Suðurlandi markaðs-
setti sjálfur kjötið sem hann fram-
leiddi og fengi með því tíu þús-
und krónur fyrir kílóið af lamba-
læri. Hann spurði hversu margir
hjá KS og SS ynnu eingöngu við
að selja lambakjöt, en fékk ekki
skýr svör við því. Hann gagnrýndi
framsetningu kjöts í frystiborð-
um verslana og að tveir hótelstjór-
ar sem hann hefði rætt við hefðu
aldrei fengið heimsókn sölumanns
fyrir lambakjöt. Fisksalar og ýms-
ir aðrir sölumenn væru hins vegar
daglega á ferð til að koma vörum
sínum á framfæri. Guðmundur og
fleiri fundarmenn létu í ljós van-
trú á að vinnslustöðvarnar væru að
standa sig í stykkinu við markaðs-
setningu og sölu lambakjöts. Þró-
un í vinnslu og sölu á t.d. kjúk-
lingakjöti væri mun lengra á veg
komin. Fram kom að e.t.v. væru
hagsmunaárekstrar innan sama af-
urðasölufyrirtækis milli kjötteg-
unda. Ef framlegð af sölu kjúk-
lingakjöts væri meiri en af lamba-
kjöti væri meiri vigt lögð í sölu á
hvíta kjötinu.
Fundarmenn nefndu að miðað
við orð fulltrúa sláturleyfishafa
þyrfti e.t.v. að stofna viðskipta-
blokk sem hefði það hlutverk að
selja lambakjötið, ekki ólíkt fyr-
irkomulag og garðyrkjubændur
hefðu í gegnum Sölufélag garð-
yrkjumanna. Sindri Sigurgeirs-
son formaður Bændasamtaka Ís-
lands nefndi þetta og áréttaði að
það væri á markaði verðþol sem
þyldi 12,5% hækkun á útsöluverði
lambakjöts án þess að það bitnaði
á sölu.
Í lok fundarins var engu líkara en
sauðfjárbændur játuðu sig sigraða
gagnvart þeirri veiku stöðu sem
þeir eru í sem frumframleiðendur.
Þeir voru slegnir. Fátt af því sem
fram kom á fundinum var hægt að
túlka sem jákvæðni í farteskið fyrir
heimferð. Spurt var beinna spurn-
inga á borð við; „þurfum við að
fækka um sem nemur þriðja hverju
sauðfjárbúi til að staða okkar verði
viðunandi?“ Þrátt fyrir erfiða
stöðu í sölu- og markaðsmálum
svöruðu allir frummælendur því
til í lok fundar að bændur ættu að
þreyja þorrann. Allir sögðust þeir
hafa trú á að sölumál og verð hefði
náð botninum og nú gæti landið
ekki gert annað en rísa. Þeir sögðu
bara ekki hvenær eða hvernig.
mm
Við háborð sat forsvarsfólk sauðfjárbændafélaganna á Vesturlandi; Eyjólfur
Ingvi Bjarnason, Jón Eyjólfsson og Þóra Sif Kópsdóttir auk Steinþórs Skúlasonar,
Ágústar Andréssonar og Svavars Halldórssonar.