Skessuhorn - 21.11.2018, Blaðsíða 20

MIÐVIKUDAGUR 21. NÓVEMBER 201820
Hjónin Arnór Páll Kristjánsson og
Auður Jónasdóttir frá Eiði við Kolg-
rafafjörð fagna demantsbrúðkaupi
sínu á morgun, fimmtudaginn 22.
nóvember. Þau voru gefin saman
í hjónaband árið 1958 í Setbergs-
kirkju af séra Magnúsi Guðmunds-
syni. Arnór hefur búið alla sína ævi
á Eiði að undanskildu síðasta ári en
þau hjónin fluttu í þjónustuíbúið í
Grundarfirði í árslok í fyrra. Arn-
ór er fæddur á Eiði 9. október 1935
og var hluti af stórum barnahópi á
bænum. Arnór hefur skráð minn-
ingarbrot úr langri ævi. Þau bár-
ust í hendur ritstjórn Skessuhorns
sem fékk Tómas Frey Kristjánsson
fréttaritara til að kíkja í heimsókn til
þessara heiðurshjóna til að fá aðstoð
við að færa minningarnar á prent.
Nafn að launum
fyrir greiðann
„Fyrsta minningin sem ég á var þeg-
ar ég var tveggja eða þriggja ára og
týndist á meðan fólk var í heyskap.
Það var gerð mikil leit að mér og
meðal annars leitað í hlöðunni því
óttast var að ég hefði orðið und-
ir heyi í öllum hamaganginum. Ég
fannst þó þar sem ég lá sofandi und-
ir tóftarbroti úti á túni en minningin
sem ég á er einmitt þar sem ég ligg
undir berum himni í glaða sólskini,“
segir Arnór í spjalli við fréttaritara.
Þegar Arnór var fimm ára útskýrði
faðir hans fyrir honum hvernig nafn
hans var tilkomið, en hann hafði
verið háseti á togaranum Karlsefni
RE á vetrarvertíðum en með honum
á sjó var maður sem hét Páll. „Páll
þessi bauð föður mínum að gista
hjá sér og eiginkonu sinni í vertíð-
arlok á meðan beðið var eftir skips-
ferð heim. Faðir minn var búinn að
segja þeim hjónum að kona sín ætti
von á barni þegar liði á sumarið en
þessi hjón voru barnlaus. Þegar faðir
minn vildi gera upp gistinguna vildu
þau ekki taka neitt fyrir, en fóru fram
á að þetta barn fengi nafn þeirra en
eiginkonan hét Arnórína og maður-
inn Páll,“ rifjar Arnór Páll upp.
Eignaðist fyrsta búst-
ofninn eftir fjárskiptin
Arnór undi hag sínum vel á Eiði en
bræður hans sóttu sjóinn og unnu
við fiskvinnslu í landi og seinna meir
sóttu þeir nám í þessum atvinnugeira
og urðu ýmist skipstjórar eða vél-
stjórar. „Ég fór aldrei til sjós og dag-
aði eiginlega uppi á mínum fæðing-
arstað enda hneigðist hugur minn til
bústarfa frá unga aldri,“ segir Arnór
sem ákvað snemma ævistarf sitt og
köllun. „Ég fermdist sumarið 1949
en það sumar var ákveðið af ráða-
mönnum að skera niður allan fjár-
stofn á Snæfellsnesi vegna mæðu-
veiki sem hafði lagst á allan fjár-
stofninn. Í framhaldinu voru fengin
líflömb frá Barðaströnd og úr Arn-
arfirði en þangað barst mæðuveikin
ekki,“ segir Arnór. „Foreldrar mín-
ir áttu rétt á að fá nokkur lömb en
þau ákváðu að þiggja það ekki og
komu þau því í minn hlut.“ Þannig
var Arnór einungis 14 ára og kom-
inn með 12 lömb til að hugsa um.
„Ég þurfti að afla fóðurs fyrir lömb-
in því ræktað land var eingöngu ætl-
að kúnum á bænum. Þetta gekk allt
upp en enginn sauðburður var þetta
fyrsta vor,“ rifjar hann upp. Þannig
hófst búskapur Arnórs Páls Krist-
jánssonar á Eiði í Eyrarsveit. „Ég
reyndi að fjölga fénu með kaupum á
gimbrum og svo voru allar gimbrar
sem fæddust settar á þannig að árið
1956 átti ég 130 ær,“ bætir hann
við, en Arnór átti alltaf heimili hjá
foreldrum sínum og vann hjá þeim
við þeirra búskap sem var að mest-
ur sjálfsþurftarbúskapur eins og víða
tíðkaðist þá.
Árið 1955 var sérstakt ár en það
einkenndist af rigningum og mik-
illi vætutíð. Illa gekk að þurrka mó
sem notaður var til kyndingar og því
var tekin upp olíukynding til eld-
unar og húshitunar en ári síðar kom
svo rafmagn á bæinn. „Heyskapur
gekk mjög illa þetta sumar og voru
engin hey hirt fyrr en í september.
Sem betur fer var góð tíð eftir það
og það voraði snemma sumarið eftir
sem bjargaði öllu,“ segir Arnór. Þau
Arnór og Auður kynnast um þetta
leiti en þá voru samgöngur litlar og
einungis sveitasíminn sem allir gátu
hlustað á.
„Kom þegar sólin
var hæst á lofti“
„Það var í júnímánuði árið 1955 sem
ég fór í bændaferð á vegum Búnað-
arsambandsins,“ rifjar hann upp,
en þá var farið norður og austur á
land á þremur rútum. „Í þessari ferð
voru hjón úr Staðarsveit og í sam-
tali við þau spurði ég að því hvern-
ig þau kæmust frá búi þennan tíma.
Þau sögðust eiga dóttur sem væri
efni í góða búkonu sem sæi um búið
á meðan,“ segir Arnór þegar hann
rifjar þetta upp. Ári síðar eða árið
1956 var Arnór enn að hugsa um
þetta góða búkonuefni úr Staðar-
sveitinni. „Ég gerði mér ferð til að
sjá hana og hún sá mig. Þá voru
engir vegir færir nema yfir sumar-
tímann og enginn sími utan sveita-
símans” segir Arnór. Eitthvað hef-
ur búkonuefnið úr Staðarsveit ver-
ið ofarlega í huga Arnórs því í árs-
byrjun 1957 sendi hann henni bréf.
„Það mætti líklega kalla það bón-
orðsbréf,“ viðurkennir Arnór. „Um
vorið fæ ég svo svarbréf, en hún
hefur sjálfsagt borið bréf mitt und-
ir föður sinn og móður eins og sagt
er í vísunni. Um sumarið 1957 hitt-
umst við svo að nýju og við staðfest-
um svo samband okkar 22. nóvem-
ber sama ár. Búkonan sem um ræðir
var Auður Jónasdóttir sem fædd er í
Hagaseli í Staðarsveit, en ólst upp á
Neðri-Hól í sömu sveit. Og Arnór
heldur áfram: „Þann 22. júní 1958
flutti hún til mín, þegar sól var hæst
á lofti og mér finnst að hún hafi ver-
ið það síðan,“ segir Arnór við endur-
minninguna. Auður brosir líka, þeg-
ar húsbóndi hennar rifjar þetta upp.
Þau voru svo gefin saman í hjóna-
band 22. nóvember sama ár eins og
áður sagði.
Keyptu jörðina og
byggðu upp
Fljótlega eftir brúðkaup þeirra Arn-
órs og Auðar kaupa þau jörðina Eiði
sem þá var tvíbýlisjörð. „Hluta föð-
ur míns fylgdu þrjár kýr og Willis
jeppi, en hluta Gunnars Stefánssonar
þrjár kýr og þrjátíu kindur, en kaup-
verðið var allt greitt með milliskrift
á reikningi Kaupfélagsins og þegar
þessi kaup voru gengin í gegn áttum
við jörðina skuldlausa,“ segir Arnór.
„Við hófum fljótlega sölu á mjólk
beint til neytenda í Grundarfirði og
fluttum hana sjálf til fólks á hverjum
degi eða þar til mjólkurstöð tók til
starfa í þorpinu árið 1964.“ Eftir að
mjólkurstöðin var byggð var meiri
áhersla lögð á kúabúskapinn. „Við
byggðum fjós fyrir 28 kýr og áður
höfðum við byggt hlöðu fyrir allan
heyfenginn,“ segir hann.
Hjónin frá Eiði fagna 60 ára brúðkaupsafmæli
„Hún kom þegar sól var hæst á lofti og
mér finnst að hún hafi verið það síðan“
Arnór Páll og Auður búa nú í þjónustuíbúð í Grundarfirði. Ljósm. tfk.
Arnór og Auður gengu í hjónaband 22. nóvember árið 1958.
Horft heim að Eiði frá brúsapallinum við veginn. Ljósm. úr safni Skessuhorns.