Heimsmynd - 01.11.1988, Qupperneq 104

Þótt tískuhönnuðir sæki nú hug-
myndir í meistaraverk fyrri ára þá ríkti
nánara samband milli listamanna og
tískuhönnuða á þriðja og fjórða ára-
tug þessarar aldar. Frumlegustu fötin
sem Elsa Schiaparelli hannaði voru
öll unnin í samvinnu við Salvador
Dali. Eitt frægasta dæmið um árang-
ur þessarar samvinnu var hattur sem
leit út eins og háhælaður skór. Schi-
aparelli gerði súrrealisma að umtals-
efni og tískufyrirbrigði. Hún klæddi
meðal annars Elsie de Wolf sem var
meðal annars þekkt fyrir að halda
grímuböll þar sem allir voru klæddir í
anda súrrealismans. Margar fræg-
ustu leikkonur þessa tíma, meðal
annars Marlene Dietrich, Mae West
og Claudette Colbert, klæddust föt-
um frá Schiaparelli.
í lok fjórða áratugarins og fram á
þann fimmta teiknuðu frumherjar
súrrealismans, þar á meðal Dali, Re-
ne Magritte og Giorgio de Chirico,
auglýsingar, forsíður og myndir fyrir
ýms tískublöð, sérstaklega Vogue.
Dali sá jafnvel um gluggaskreytingar
í Bonwitt Teller versluninni í New
York. Allur þorri manna í Bretlandi
hafði sín fyrstu kynni af súrrealisma
af síðum tískurita
en ekki málverk-
um eða listmunum
hópsins.
Það var Schia-
parelli sem kynnti
helstu súrrealista
samtímans fyrir
Ijósmyndurunum Cecil Beaton og
Horst. Enn þann dag í dag bera Ijós-
myndir í tískublöðum oft keim af súr-
realisma. Ljósmyndarar fögnuðu
kenningum súrrealistanna vegna
þess að þær gerðu þeim kleyft að ná
athygli fólks og hefja svo hversdag-
lega hluti sem fatnað yfir það hefð-
bundna. Þessir Ijósmyndarar gátu
Kvöldkjóll hannaður af
Yves Saint Laurent.
Kúbískt málverk eftir
Braque var fyrirmyndin.
þannig skapað mynd sem var í senn
óvenjuleg, glæsileg og dularfull.
Beaton hvatti fólk óspart til að beita
kenningum súrrealista heima fyrir.
„Nú til dags er aðeins hægt að ná
fram sláandi glæsileika með því að
láta hversdagslega hluti gegna öðru
hlutverki en þeim var upphaflega
ætlað. Stálull, handþeytarar, viska-
stykki og herðatré eru allt hlutir sem
sauma má utan á fötin - áhrifin verða
í senn óvænt og ögrandi."
Þaö er kaldhæðnislegt að hugsa til
þess að súrrealismi skuli hafa haft
svona mikil áhrif á jafn yfirborðs-
kennt fyrirbæri og tískuna. Markmið
súrrealista var að skynja undirmeð-
vitundina og draumana og tjá síðan í
verkum sínum. Tískan eltist við ytri
fegurð en súrrealistar sóttust eftir
innri veruleika. Þessar andstæður
verða sérstaklega áberandi í teikn-
ingu sem Dali gerði fyrir tískublaðið
Vogue árið 1937. Teikningin kallast
„Mig dreymir um kvöldkjól“ og á
henni sjást afhöggvið höfuð og
glæsilegur kvöldkjóll í súrrealistísku
landslagi. Andstæðurnar verða enn
fáránlegri þegar hugsað er til þess
að teikningu þessari var ætlað að
selja kjóla. □
Það er kaldhæðnislegt að
súrrealisminn skuli hafa haft
svona mikil áhrif á
jafnyfirborðskennt fyrirbæri og
tískuna
104 HEIMSMYND