Morgunblaðið - 19.09.2019, Page 14

14 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 2019
Áhaustin byrja börnin á leik-skólum og í skólum og kom-ast í kynni við nýja stofna
kvefveira með þeim afleiðingum að
þau verða veik og fá hita. Barn sem
er hitalaust en með væg kvef-
einkenni getur vel sótt skóla eða
farið í leikskólann en sé það með
hita ætti það að vera heima.
Mörkin eru
mismunandi eftir mælum
En hvenær telst barn með hita?
Almennt er talað um að börn séu
komin með hita ef líkamshiti þeirra
fer yfir 38°C. Mörkin eru mismun-
andi eftir því hvernig mælir er not-
aður við að mæla hitann. Holhand-
armælar, eyrnamælar eða ennis-
mælar eru auðveldari í notkun
heldur en endaþarms- eða munn-
mælar en þeir eru nákvæmari.
Endaþarmsmælir og eyrnamælir
eru nákvæmastir. Ef þeir sýna 38°C
er barnið með hita. Holhandarmælir
er ekki eins nákvæmur og barn sem
mælist með 37,2°C á holhandarmæli
er með hita. Best er að mæla barn
sem er í hvíld.
Börn fá oftast hita af því að þau
fá öndunarfærasýkingar eins og
kvef eða magapestir. Slík veikindi
geta smitast hratt á milli barna á
leikskólum og í grunnskólum. Með
því að kenna eldri börnunum að þvo
sér um hendur eftir salernisferðir
og áður en þau borða má draga úr
smithættunni. Þau yngri þarf að að-
stoða við þetta.
Matarlystin kemur
þegar barnið hressist
Margir velta fyrir sér hvort
ástæða sé að fara til læknis þegar
barn fær hita. Vissulega getur verið
full ástæða til þess en í flestum til-
vikum eru þessar umgangspestir af
völdum veirusýkinga og ekki hægt
að ráða niðurlögum þeirra með
sýklalyfjum. Gott er að skapa rólegt
umhverfi og leyfa barninu að hvílast
og sofa þegar það vill, án þess þó að
þvinga það til að hvílast. Þó að barn
sé með hita getur það verið hresst
og leikið sér sem er í góðu lagi. Oft
eru börn lystarlaus þegar þau fá
hita en mikilvægt er að þau drekki
vel. Við þessar aðstæður er því
ágætt að bjóða barninu að drekka
það sem því finnst gott og leggja
áherslu á að það drekki vel. Mat-
arlystin kemur þegar barnið hress-
ist. Gott er að hafa barnið í léttum
og þægilegum fatnaði. Gott er að
fylgjast með hitanum eftir þörfum
þó ekki sjaldnar en kvölds og
morgna ef barnið er veikt. Ef
barninu líður illa má gefa því hita-
lækkandi lyf.
Fáið ráð hjá heilsugæslunni
Ef eitthvað af eftirfarandi ein-
kennum kemur fram ætti að leita til
heilsugæslunnar:
 Hiti hefur varað í 3 sólarhringa
og lækkar lítið við hitalækkandi lyf
eða ef engin sýnileg ástæða ef fyrir
hitanum.
 Gult hor/slím hefur verið sam-
hliða hitanum í yfir 3 sólarhringa
 Barnið er með langvinnan sjúk-
dóm, eins og sykursýki eða floga-
veiki
 Barninu finnst sárt að pissa.
 Blæðing, útferð eða verkir í leg-
göngum
 Uppköst, niðurgangur eða verkir
í maga
 Verkur í eyrum eða hálsi
 Barnið er með útbrot
Á heilsugæslustöðvum er alltaf
hægt að fá ráð og ef foreldrar hafa
áhyggjur af veikindum barnsins
eiga þeir ekki að hika við að hafa
samband á heilsugæsluna sína. Al-
menn ráð er líka hægt að fá á net-
spjalli Heilsuveru en þar eru líka ít-
arlegri upplýsingar um hita hjá
börnum.
Unnið í samstarfi við Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins.
Er haustkvefið komið á þitt heimili?
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Barn Á heilsugæslustöðvum er alltaf hægt að fá ráð og ef foreldrar hafa
áhyggjur af veikindum barnsins eiga þeir ekki að hika við að hafa samband.
Heilsuráð
Margrét Héðinsdóttir hjúkrunarfræð-
ingur og Sesselja Guðmundsdóttir,
sviðsstjóri ung- og smábarnaverndar,
Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsu-
gæslu.
Margrét
Héðinsdóttir
Sesselja
Guðmundsdóttir
Fern samtök hlutu á dögunum viður-kenningu Íslandsdeildar AmnestyInternational fyrir forystu hérlendis í
baráttunni gegn loftslagsbreytingum. Þetta
eru Landssamtök íslenskra stúdenta, Stúd-
entaráð Háskóla Íslands, Samband íslenskra
framhaldsskólanema og Ungir umhverfis-
sinnar.
Loftslagsbreytingar ógna öllum
„Öll fæðumst við með grundvallarréttindi,
mannréttindi, en nú eru þessi réttindi í hættu
vegna loftslagsbreytinga,“ segir Anna Lúð-
víksdóttr, framkvæmdastjóri Amnesty Inter-
national á Íslandi. „Loftslagsbreytingar ógna
lífi okkar allra á einn eða annan hátt en þær
bitna verst á fólki í viðkvæmri stöðu og þeim
sem þurfa að þola mismunun. Öll eigum við
jafnt skilið að njóta verndar frá þessari al-
heimsógn.“
Síðastliðinn mánudag, 16. september, hlaut
Greta Thunberg og hreyfing skólabarna
Fridays for Future æðstu viðurkenningu
Amnesty International, Samviskusendiherra
samtakanna 2019, fyrir baráttu sína gegn
loftslagbreytingum. Heiðursverðlaunin voru
fyrst veitt árið 2002 til að heiðra einstaklinga
og hópa sem hafa stuðlað að mannréttindum
með því að fylgja samvisku sinni. Á meðal
fyrri heiðurshafa eru Nelson Mandela,
Malala Yousafzai, Alicia Keys og Colin Kaep-
ernick.
Í skýrslu Global Commission on Adapta-
tion (GCA) segir að til þess að koma í veg
fyrir „loftslagsaðskilnaðarstefnu“ þar sem
hinir ríku geti sloppið við áhrifin en ekki hin-
ir fátækari sé þörf á billjón dollara fjárfest-
ingum. Sá kostnaður sé þó mun minni en
endanlegur kostnaður sem hljótist af ef ekk-
ert verði gert. Peningar séu ekki stærsta
hindrun aðgerða í loftslagsmálum heldur að
vanti pólitíska forystu sem veki fólk af doða
um þá umhverfisvá sem að steðjar.
Vekja pólitíkusa af doða
„Mér sýnist að það sé unga kynslóðin sem
með forystu sinni og áræði muni vekja póli-
tíkusa af sameiginlegum doða,“ segir Anna
Lúðvíksdóttir. „Og mér sýnist reyndar svo að
byltingin í skilningi á hættunni sem fylgir
loftslagsbreytingum sé hafin hjá ungu fólki
víða um heim. Með allt þetta flotta unga fólk
sem hefur leitt loftslagsverkföllin hér á landi
held ég að við þurfum ekki að óttast hvaða
ákvarðanir verða teknar í framtíðinni þegar
það hefur tekið við völdum, en það þarf að
taka réttar ákvarðanir núna fyrir framtíðina.“
sbs@mbl.is
Ungt fólk brýnt til dáða
Mannréttindi eru í húfi, segir Amnesty á Íslandi. Í vikunni voru
veittar viðurkenningar til íslenskra samtaka sem hafa látið lofts-
lagsmál og hlýnun til sín taka og beitt sér fyrir aðgerðum á því sviði.
Ljósmynd/Aðsend
Viðurkenningar Ungt fólk leiðir byltinguna í loftslagsmálum, að mati Amnesty International.
1499 kr.kg
Lambalæri af nýslátruðu
2799 kr.kg
Lambahryggur af nýslátruðu
... hjá okkur
í d
a
g
H
já
bó
nda í gæ
r
...
999 kr.kg
Lambasúpukjöt af nýslátruðu
Afgreiðslutímar á www.kronan.is
Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillur og/eða myndabrengl.
Lambakjöt
af nýslátruðu