Morgunblaðið - 14.11.2019, Qupperneq 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. NÓVEMBER 2019
„Við mættum með þessa litlu
þyrlu og Jón vissi upp á hár hvert
vandamálið var,“ sagði Ingvar. Jón
sagði að tækið sem þeir prófuðu
hefði verið viðkvæmt fyrir seg-
ulsviðstruflunum. „Því norðar sem
við komum á jörðinni því öflugri
verða áhrif segulsviðins, norður-
ljósa, málma í jörðu og fleira,“
sagði Jón. Hann sagði að stjórn-
tæki þyrlu tækniháskólans hefðu
verið forrituð frá grunni og ýmsir
partar sérsmíðaðir. Það gerði allt
ferlið tímafrekara en ella. Jón
sagði að Ingvar hefði verið búinn
að finna margar gerðir af tækjum
sem talin voru koma til greina.
Ekkert tækjanna uppfyllti allar
kröfur þeirra og því var ákveðið að
smíða nýtt tæki frá grunni.
Dróni kom í stað þyrlu
„Ég er verkfræðingur að mennt
og tók auk þess meistaragráðu í
hönnun ómannaðra flugfara og er
kominn með ágætis reynslu í
þessu,“ sagði Jón. „Við hættum við
þyrluhugmyndina og smíðuðum
dróna. Nú erum við komnir með
frumgerð sem virkar og erum að
prófa hana.“
Dróninn er 2,46 metrar í þver-
mál og búinn sex rafknúnum
hreyflum. Tvær litlar rafhlöður
knýja spaðana. Í drónanum er líka
bensínknúin ljósavél sem hleður
jafnt og þétt inn á rafhlöðurnar. Ef
gefa þarf spöðunum meira afl
ganga þeir á forða rafhlaðnanna.
Svo þegar slakað er á inngjöfinni
hlaðast rafhlöðurnar.
Jón sagði að nútímaflugtölvur
væru viðkvæmar fyrir titringi eins
og frá bulluhreyflum. Bensínvélin í
drónanum er með stimpilinn að
neðanverðu og gengur hann upp og
niður. Mótorfestingarnar eru með
búnaði sem einangrar titringinn
frá rafalnum. Auk þess var hönnuð
auka titringsvörn fyrir flugtölvuna
þannig að það er tvöföld titrings-
vörn í tækinu.
Drónanum er fjarstýrt frá jörðu
við hreindýrasmölun. Einnig er
hægt að forrita hann til að fljúga
fyrirfram ákveðnar leiðir. Jón
sagði að tækið væri ekki nógu
greint til að geta fundið og smalað
hreindýrum upp á eigin spýtur.
Hægt er að kalla drónann til baka
hvenær sem er og þá flýgur hann
sjálfvirkt. Tækið er einnig forritað
þannig að það snýr sjálfkrafa aftur
á upphafsstað ef það missir sam-
bandið.
Flugmaður drónans er kyrr á
sama stað á meðan hann smalar og
færir sig svo á nýjan stað og svo
koll af kolli. Hann fylgist með flugi
drónans og því sem myndavél hans
sér oftast í gegnum sýndarveru-
leikagleraugu (VR). Flugmaðurinn
sér því ekki frá sér til að geta
gengið á eftir drónanum.
„Við lærðum ýmislegt á þessu,
til dæmis að þegar við erum að
fljúga getur verið erfitt að átta sig
af skjámyndinni hvar dróninn er.
Fólk á jörðu segir kannski: Dýrin
fóru á bak við hrygginn. En í
gegnum drónann sé ég fimm
hryggi! Við sáum að við þurftum
að endurbæta aðferðirnar við að
nota tækið,“ sagði Jón.
Þrjár stórar prófanir
Ingvar sagði að gerðar hefðu
verið þrjár stórar prófanir á drón-
anum í Grænlandi í ágúst síðast-
liðnum. Fyrst var prófað hvernig
gekk að smala hreindýrunum. Þau
brugðust svipað við drónanum og
þyrlu.
Áhrif nýja drónans voru borin
saman við áhrif hefðbundins lítils
dróna þar sem dýrin voru komin í
gerði. Jón sagði að þau hefðu verið
fljót að venjast litla drónanum og
látið sér fátt um hann finnast eftir
stutta stund. Hreindýr sjá ekki
sérlega vel, en treysta mikið á þef-
skynið og heyrnina. Stóri dróninn
gefur frá sér 120 dB vélarhljóð,
líkt og keðjusög, sem er nægur há-
vaði til að dýrin hörfa undan hon-
um.
Stefán sagði að hreindýrin hefðu
ekki verið jafn hrædd við drónann
og smalamann eða hund. „Þau voru
bara þægilega hrædd við drónann
og þokuðust rólega undan honum í
gerðinu. Það má segja að dróninn
sé mjög háþróaður smalahundur!“
Jón sagði að í fyrstu tilrauninni
hefði verið flogið yfir eyju í leit að
hreindýrum. Skyndilega benti einn
og sagði dýrin eru þarna og þá var
dróninn um kílómetra fyrir aftan
þau. Dýrin höfðu því hörfað undan
drónanum þótt þeir áttuðu sig ekki
á því. „Ástæðan fyrir að við sáum
þau aldrei var að við vorum búnir
að reka þau svo langt fram fyrir
okkur,“ sagði Jón. Stefán sagði að
dýrin hefðu farið hraðar en fót-
gangandi maður.
Jón sagði að fræðileg flugdrægni
drónans væri um 60 km. Reynslan
sýndi að merkið frá myndavél
drónans dró ekki nema um 8,5 km.
Líklega má bæta það með stefnu-
virkum loftnetum. Radíósambandið
var miklu sterkara en myndmerkið
þannig að hægt var að sjá í spjald-
tölvu hvar dróninn var og hvert
hann stefndi þótt myndmerkið
dytti út.
Fullhlaðinn af eldsneyti flýgur
dróninn á um 18 km/klst. hraða. Sé
hann léttari getur hann náð allt að
50 km/klst hraða. Kominn er öfl-
ugri rafall en sá sem er í drón-
anum og er hugmyndin að setja
hann í drónann til að gera hann
hraðskreiðari.
Hefur víðtækt notagildi
Öflugur og langdrægur dróni
eins og þessi getur haft víðtækt
notagildi en hann krefst tals-
verðrar þjálfunar þess sem flýgur
honum. Hægt er að sérsníða drón-
ann og búa fjölbreyttum aukabún-
aði, sem ekki er í boði þegar um
verksmiðjuframleidda dróna er að Ljósmynd/IG
Í Grænlandi Ingvar (t.v.) og Jón (t.h.) undirbúa tilraunaflug drónans.  SJÁ SÍÐU 24
án j
verjandi
2. bók
B arnason
SPENNAN
MAGNAST
St f
LANDSINS MESTA ÚRVAL BÓKA
Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39 | Opið alla virka daga 10–18 | Laugardaga 11–16 | www.forlagid.is
Hörkuspennandi saka-
máladrama eftir Óskar
Magnússon um Stefán
Bjarnason hæstaréttar-
lögmann.
Sjálfstætt framhald
Verjandans.