Fréttablaðið - 05.12.2019, Side 45

Fréttablaðið - 05.12.2019, Side 45
KVIKMYNDIR The Irishman HHHHH Leikstjórn: Martin Scorsese Aðalhlutverk: Robert De Niro, Al Pacino, Joe Pesci „Ungt fólk nú til dags veit ekki hver Jimmy Hoffa var. Þau hafa ekki hug- mynd. Ég meina, þau vita kannski að hann hvarf eða eitthvað en lengra nær það ekki. Í þá daga hins vegar fyrirfannst ekki kjaftur í landinu sem ekki vissi hver Jimmy Hoffa var.“ Sjálfsagt heilmikið til í þessum orðum sem Robert De Niro lætur falla með kunnuglegum tilþrifum í hlutverki gangstersins Franks Sheer- an, The Irishman, Írans, í löööööngu uppgjöri leikstjórans Martins Scor- sese við blóðuga arfleið sína í kvik- myndum. Ungt fólk horfir hins vegar á Net- f lix sem gerir markvisst og með góðum árangri út á gloppur í sam- eiginlegri söguþekkingu kynslóð- anna. Streymisveitan endurskrifar til dæmis sögu bresku konungsfjöl- skyldunnar svo hratt þessi misserin að sögufalsanirnar verða sjálfsagt fljótlega framleiddar í rauntíma. Þar sem enginn veit fyrir víst hvað varð um Jimmy Hoffa þarf þessi útgáfa Scorseses af sannleikanum, byggð á bókinni I Heard You Paint Houses frá 2004, ekkert að vera verri en til dæmis afgreiðsla Dannys DeVito frá 1992 eða hressileg og töffuð ímynd tuddans sem birtist í Sylvester Stallone 1978, rétt þremur árum eftir að hinn raunverulegi James Riddle Hoffa gufaði upp eins og hver annar köttur 30. júlí 1975. Meistararnir með rauðu málninguna Titill bókarinnar, sem Charles Brandt sendi frá sér 2004, er vísun í skrauthvörf yfir starf rudda af því sauðahúsi sem De Niro leikur og krefst engrar iðnmenntunar. Þegar þeir taka að sér að mála veggi húsa gera þeir það nefnilega með byssu- kúlum og blóði. Þegar Scorsese er verkstjóri getur verið unun að horfa á menn stunda þessa iðngrein og þótt allir hlutað- eigandi séu farnir að reskjast ganga þeir fumlaust til verks. Vanir menn, vönduð vinna og allt það. Eini stóri gallinn á þessu flúraða stórvirki er að eins og gamalla karla er oft háttur þá fara þeir sér hægt og þessir málarameistarar eru ekkert að flýta sér. Mögulega hefur Scorsese viljað vanda sig sérlega þar sem ætla má að með þessum fornvinafundi hafi hann gert sína síðustu gang- steramynd. Of mikið af því góða The Irishman teygir sig yfir þrjár og hálfa klukkustund sem er burtséð frá öllum upphrópununum um enn eitt meistaraverkið og blablabla- jólakaka er á snjalltækjaöld óbæri- lega langt fyrir eina striklotu í kvik- myndahúsi. David Lean hefur legið í gröf sinni í þrjá áratugi og þeir dagar eru löngu liðnir að áhorfendur láti bjóða sér 228 mínútna eyðimerkur- göngu. Auk þess sem athyglissjúkur handrukkari mafíunnar og verka- lýðstuddans Jimmys Hoffa er enginn T.E. Lawrence. Lengd my nda r inna r tek u r stundum dálítið á en þá er huggun harmi gegn að sennilega hefði Scor- sese aldrei komið myndinni frá sér í þessari löngu útgáfu ef ekki væri fyrir Netflix, boðflennuna í kvik- myndasnobbveislunni. Fyndin huggun harmi gegn að þeir sem helst finna efnisveitunni allt til foráttu eru upp til hópa sami hátimbraði kórinn sem gólar hæst um listrænt frelsi leikstjóra og Írann sem stórbrotið meistaraverk. I’m Iron Man Allir þessir stórtenórar hafa vonandi notfært sér þær þröngu smugur sem stóðu þeim til boða í kvikmynda- húsum en f lestum öðrum hentar líklega bara ágætlega að renna sér í gegnum The Irishman í rólegheitum heima í stofu og fleyga hana í eins marga „þætti“ og þeim hentar með pásusmellum. Hvernig sem því er snúið þá þolir þessi mynd varla 209 mínútur í bíó. Dæmin sanna að það er hægt að segja stærri sögu á skemmri tíma. Krúnudjásnið The Godfather: Part II, með einmitt þeim báðum De Niro og Pacino, er til dæmis 202 mínútur. Síðan er best að segja það bara eins og það er við Scorsese og sértrúar- hjörð hans að Avengers: Endgame er aðeins 181 mínúta og hún er miklu skemmtilegri og nógu spennandi til þess að ríghalda í myrkum sal og hefði þess vegna mátt verða 28 mín- útum lengri. It is what it is. Teygðar ánægjustundir Ánægjan af The Irishman ræðst þannig af ýmsum breytum; smekk, snobbi og elítisma, tíma, rúmi og teygjanleika þvagblöðrunnar svo eitthvað sé tiltekið. Ekkert af þessu breytir þó þeirri staðreynd að mynd- in er marglaga og magnað verk 77 ára stórmeistara sem er enn miklu ferskari og flinkari en halarófa spor- göngufólks í iðngreininni. Vissulega er myndin ofboðslega góð og fyrir þá sem fíla Scorsese, mafíumyndir og óvæntar, rudda- legar en sjálfsagðar ofbeldisgusur í heimi manna sem er jafn auðvelt að skjóta vini sína fyrirvaralaust í höf- uðið og skipta um ljósaperu. Scorsese hefur ítrekað sýnt og sannað í fyrri verkum að enginn stendur honum framar þegar kemur að því að rekja ofbeldisfullar sögur voldugra mafíósa á filmu. Engan þarf því að undra að hann er óstöðvandi þegar honum býðst að leika sér í ellinni, einu sinni enn með öllum skærustu glæpastjörnunum sínum. Stórir skuggar? Það eitt og sér að Scorsese smali saman í eina og sömu sláturgerðina fastamönnunum Robert De Niro, Harvey Keitel og Joe Pesci er ærið tilefni til einnar upphrópunar og þegar krónprins allra mafíumynda fyrr og síðar, Michael Corleone/ Al Pacino, bætist í hópinn og lýtur stjórn Scorseses í fyrsta sinn er eftir- væntingin, fagnaðaröskrin og allt tilstandið í kringum myndina ein- hvern veginn fullkomlega eðlilegt. Þótt allir standi þeir sig með mikl- um sóma er ekki á neinn hallað þótt Joe Pesci sé hér nefndur fremstur meðal jafningja. Engir leika Robert De Niro og Al Pacino betur en þeir sjálfir í myndum af þessu tagi og hér skila þeir hlutverkum sínum nákvæmlega jafn vel og þeir geta í stórum skuggunum af sjálfum sér. Þessir skuggar eiga að vera stórir De Niro hefur gert lítið annað en að leika sjálfan sig í misgóðum myndum í aldarfjórðung, allt frá því Kenneth Branagh fékk hann til þess að leika óskapnað Frankensteins en sat uppi með Robert De Niro undir þverhandarþykkum lögum af farða og gúmmídrullu. Al Pacino er búinn að of leika sjálfan sig með slíkum tilþrifum svo lengi að það er hætt að sjást þannig að hann skilar skemmtilega yfir- drifnum Hoffa og á virkilega góð augnablik á milli þess sem maður á alveg eins von á að hann hnusi út í loftið, öskri „húha!“ og sveifli næstu konu fyrirvaralaust í trylltan tangó eða vínarvals. Tær bassalína fyllir botninn Risarnir mega því standa í skugga Joe Pesci, litla kallsins, Vinnie frænda, Leo Getz, innbrotsþjófsins Harry í Home Alone og í þessu tilfelli fyrst og fremst p r í m u s - m ó t o r u m of beldis og illra verka í Goodfellas og Casino; Tommy DeVito og Nicky Santoro. Ó l í k t þ e i m tveimur síðastnefndu er Russell Bufalino með f lesta þræði í hendi sér, ískaldur og yfir- vegaður. Ofsinn sem Scorsese hefur áður sótt til Pesci er hvergi sjáanlegur í litlum, dálítið krúttlegum karli m e ð ó r æ ð a n harm í augunum. Þessi Njáll á Berg- þórshvoli hinnar amerísku Sikil- Gamlir meistarar mála risastórt hús De Niro og Pacino leika sjálfa sig að leika gangstera með miklum tilþrifum en í þessu langhlaupi er mestur stíll yfir óvenju yfirveguðum Joe Pesci sem fullkomnar þríeykið með ískaldri hægð. eyjar er þó alveg jafn banvænn og þeir Tommy og Nicky forðum. Persónan er áhrifa- og örlagavald- ur í sögu hinna tveggja um leið og Pesci virkar eins og tónjafnari milli gauragangsins í Pacino og hægari ruddatakti De Niro og með fima fingur Scorseses á tökkunum eru þessir þrír hljómfegursta og samstill- tasta glæpatríó mafíósamyndanna. Djöfullegt að drepa mann The Irishman er eiginlega Good- fellas í göngugrindum og saman- burður við The Unforgvien, þar sem hrumur og rúnum ristur Clint Eastwood afbyggði í raun sjálfan sig í Spaghettí-vestrunum og það sem fylgdi í kjölfarið, er óvitlaus. Loka- niðurstaða kúrekans og krimmans er í raun sú sama og þegar hinsta stundin færist nær fær enginn flúið sjálfan sín og illvirki sín. Verstur andskotinn að það er of seint að skoða upphafið þegar komið er að endinum og ljóst að framar ei frestur gefst, né færi á að ráðstafa nokkru betur og Scorsese umorðar ágætlega með The Irishman fleygar línur skáldsins sem forðum kvað að „alls sem lífið lánaði dauðinn krefst í líku hlutfalli' og Metúsalem og Pétur“. Þórarinn Þórarinsson NIÐURSTAÐA: Tilvera mafíósans er undarlegt ferðalag sem verður hér full langt þrátt fyrir að Martin Scorsese sýni alla sína meistara- takta með úrvalslið glæpadeildar- innar undir sinni stjórn. The Irishman er vissulega ein- hvers konar gallað meistara- verk, kvikmynd sem rennur eiginlega betur kaflaskipt á sjónvarpsskjá. EINI STÓRI GALLINN Á ÞESSU FLÚRAÐA STÓR- VIRKI ER AÐ EINS OG GAMALLA KARLA ER OFT HÁTTUR ÞÁ FARA ÞEIR SÉR HÆGT OG ÞESSIR MÁLARAMEISTARAR ERU EKKERT AÐ FLÝTA SÉR. Stallone lét hnefana tala sem ígildi Hoffa þegar hann leiddi F.I.S.T, verkalýðsfélag vörubílstjóra, í samnefndri mynd sem kom út þremur árum eftir hvarf Hoffa. De Niro og Pacino deildu aldrei senum í stórvirkinu The Godfather: Part II. Þeir mættust fyrst á tjaldinu með góð- um árangri þegar Michael Mann reisti turnana tvo í Heat. 5 . D E S E M B E R 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R30 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð BÍÓ

x

Fréttablaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.