Skessuhorn - 13.03.2019, Side 4

MIÐVIKUDAGUR 13. MARS 20194
Kirkjubraut 54-56 - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 2.976 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 2.580. Rafræn áskrift kostar 2.337 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.160 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 750 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Kristján Gauti Karlsson kgauti@skessuhorn.is
Anna Rósa Guðmundsdóttir arg@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Hrafnhildur Harðardóttir auglysingar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Tinna Ósk Grímarsdóttir tinna@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Ónýtir sjúkrabílar
Fyrir réttu ári birtum við fréttaviðtal hér í blaðinu þar sem greint var ítar-
lega frá ástandi sjúkrabílaflotans á Vesturlandi. Rætt var við Gísla Björns-
son sem haft hefur um árabil yfirumsjón með rekstri 16 sjúkrabíla í
umdæmi Heilbrigðisstofnunar Vesturlands. Fréttin var unnin í kjölfar þess
að sjúkrabíll í forgangsakstri frá Ólafsvík bilaði og þurfti að bíða annars bíl
til að halda áfram með sjúklinginn og tækjabíls til að drösla sjúkrabílnum
á viðeigandi sjúkrastofnun. Umrætt atvik var annað í sömu vikunni sem
sjúkrabíll af Vesturlandi bilaði þegar sjúklingur var í flutningi á bláum ljós-
um. Gísli sagði fyrir ári að ástandið í sjúkrabílamálum vera algerlega óvið-
unandi. Frétt þessi vakti mikla athygli, jafnvel einnig í landsþekjandi fjöl-
miðlum. Ár er nú liðið frá því þetta var og skemmst er frá því að segja að
síðan hefur ekkert breyst. Ástandið hefur því versnað því bílaflotinn er all-
ur árinu eldri.
Sjúkratryggingar Íslands tilkynntu í lok síðustu viku að opnun útboðs
vegna kaupa á sjúkrabílum hafi enn á ný verið frestað, nú fram í ágúst.
Ástæðan er sögð sú að samningaviðræður milli heilbrigðisráðuneytisins og
Rauða krossins á Íslandi þurfi að leiða til lykta og því bætt við að forsenda
þess að útboð á kaupum á nýjum sjúkrabílum geti farið fram sé að sam-
komulag náist í viðræðum þessara aðila.
Greinilegt er að mikil kergja er í samskiptum starfsfólks heilbrigðisráðu-
neytis og Rauða krossinn á Íslandi, en RKÍ hefur rekið sjúkrabílana hér á
landi í umboði ríkisins um áratuga skeið. Mikils tvískinnungs gætir í yfir-
lýsingu sem málsaðilar sendu frá sér í vikunni. Þar segir orðrétt: „Aðilar eru
sammála um að meginmarkmiðið verði að vera að tryggja landsmönnum
áfram örugga sjúkraflutninga og sjá til þess að unnt verði að ráðast sem
fyrst í nauðsynlega endurnýjun sjúkrabíla.“ Tilvitnun lýkur. Ef þessir að-
ilar væru eitthvað að meina með þessum orðum, þá væri ekki verið að reka
sjúkrabílaþjónustu á landinu með úr sér gengnum fornbílum þannig að ör-
yggi sjúklinga og slasaðra væri stefnt í bráða hættu, nánast í hvert skipti sem
treysta verður á þjónustuna. Þá vorkenni ég mjög sjúkraflutningamönnum
sem settir eru í þær ömurlegu aðstæður að geta ekki með góðu móti verið
vissir um að komast frá A-Ö þegar mikið liggur við.
Rétt er að rifja það upp hér að sjúkrabílar í umdæmi Heilbrigðisstofnun-
ar Vesturlands eru 16 talsins. Af þeim hefði fyrir löngu átt að vera búið að
leggja sex til tíu þeirra sökum ástands og aldurs. Elsti bíllinn í flotanum er
af gerðinni Ford Econoline og er árgerð 1993. Hann er því 26 ára á þessu
ári. Það er einmitt sami aldur og bílar þurfa að ná til að skrá megi þá sem
fornbifreiðar og fá bifreiðagjöldin felld niður. Í þessu samhengi er vert að
benda á að í kröfulýsingu velferðarráðuneytisins fyrir sjúkraflutninga er
miðað við að sjúkrabílar skuli ekki verða eldri en fimm ára, en meðalaldur
bíla á Vesturlandi er nú 13 ár.
Sjaldan veldur einn þá tveir deila. Nú veit ég ekki hver ber meiri sök
í þessu klúðurmáli, starfsmenn RKÍ eða heilbrigðisráðuneytisins. Líklega
má með réttu kenna báðum um að alls engin endurnýjun er í gangi á sjúka-
bifreiðum hér á landi. Rauði krossinn ætti fyrir löngu að vera búinn að gefa
rekstur sjúkrabíla frá sér, sé ekki semjandi við starfsfólk ráðuneytisins um
reksturinn. Eyrnamerktur peningur til endurnýjunar flotans liggur ónot-
aður inni á bankabók og þar til eitthvað breytist er lífi og heilsu sjúklinga
stefnt í hættu. Algjörlega óviðunandi staða og óforsvaranlegt að nú eigi
ekkert að gerast í málinu fyrr en í ágúst á þessu ári. Miðað við fyrri drátt á
að samningar náist, er nákvæmlega ekkert sem segir mér að sú tímasetning
muni standast. Augljóslega þurfa alþingismenn að ganga í málið, því ráðu-
neyti málaflokksins ræður ekki við verkefnið.
Magnús Magnússon.
Dauðsföllum af völdum misl-
inga á heimsvísu fækkaði um 80%
milli áranna 2000 og 2017 vegna
aukinnar áherslu á bólusetningu.
Áætlað er bólusetning fyrir misl-
ingum hafi komið í veg fyrir 21,1
milljón dauðsfalla á þessu árabili,
segir í samantekt Landlæknis-
embættisins. Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunin (WHO) hefur tek-
ið saman staðreyndir um mislinga
og bólusetningu við þeim og segir
stofnunin bólusetningu við sjúk-
dómnum með ábatasömustu fjár-
festingum til að efla lýðheilsu.
„Bóluefni við mislingum var
fyrst kynnt til sögunnar árið 1963.
Í samantekt WHO segir að fyrir
þann tíma og áður en farið var að
bólusetja fyrir mislingum í ríkum
mæli hafi alvarlegir mislingafar-
aldrar brotist út á tveggja til þriggja
ára fresti og valdið um 2,6 milljón-
um dauðsfalla ár hvert.
Þrátt fyrir að bóluefni við misl-
ingum sé bæði öruggt og ódýrt
drógu mislingar yfir 110.000 manns
til dauða í heiminum árið 2017, að
stærstum hluta börn yngri en fimm
ára. Árið 2000 fengu um það bil
72% barna í heiminum bólusetn-
ingu við mislingum við eins árs ald-
ur en árið 2017 var hlutfallið komið
í 85%.
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin
hvetur þjóðir til að halda vöku sinni
til að sporna við útbreiðslu misl-
inga og standa vörð um þann ár-
angur sem náðst hefur með stöð-
ugri árvekni og markvissum að-
gerðum.
Embætti landlæknis hefur tek-
ið saman spurningar og svör um
mislinga og birt á vef sínum www.
landlaeknir.is. Á vef embættis-
ins eru einnig birtar tilkynningar
um stöðu mála eftir því sem efni
standa til í kjölfar þess að misling-
ar greindust hér á landi nýlega.
Þar segir að á samráðsfundi sótt-
varnaryfirvalda mánudaginn 11.
mars hafi komið fram að ekki hafa
greinst ný tilfelli mislinga.“
mm
Bólusetning við mislingum
ábatasmöm fjárfesting
Nokkrar staðreyndir um bólusetningu
Ákveðið hefur verið að grípa til
ýtrustu varúðarráðstafana eftir að
grunur vaknaði um fimmta tilfelli
mislinga hér á landi fyrir helgi.
Fimmta tilfelli sjúkdómsins var síð-
an staðfest á mánudag. Áður höfðu
fjórir greinst með mislinga, tvö
börn og tveir fullorðnir. Sá fyrsti
smitaðist erlendis en hinir í inn-
anlandsflugi á Íslandi um miðjan
febrúar.
Á fundi sóttvarnalæknis og heil-
brigðisyfirvalda á Austurlandi, höf-
uðborgarsvæðinu og Landspítala á
föstudag, var ákveðið að hvetja for-
gangshópa á Austurlandi og höfuð-
borgarsvæðinu til að þiggja bólu-
setningu við mislingum. Forgangs-
hóparnir ná til allra þeirra sem eru
óbólusettir og fæddir á tímabilinu
1. janúar 1970 til 1. september
2018, eða á aldrinum 6 mánaða til
49 ára. Þá var þeim sem hafa verið
útsettir fyrir mislingasmiti, ásamt
þeirra nánasta umgangshópi, einn-
ig boðið að þiggja bólusetningu við
sjúkdómnum sem fyrst, eða frá og
með föstudeginum.
Boðið hefur verið upp á opnar
bólusetningar á Austurlandi og höf-
uðborgarsvæðinu frá því á föstudag
og hefur átakið gengið vel, að því
er fram kemur á vef landlæknis.
Um 500 manns voru bólusettir fyr-
ir austan um helgina og um 2500
á höfuðborgarsvæðinu. Von er á
meira bóluefni til landsins í miðri
þessari viku.
Sóttvarnalæknir upplýsti
umdæmis- og svæðislækna sótt-
varna um land allt um stöðu mála
fyrir helgi. Eru þeir í viðbragðs-
stöðu til að hefja bólusetningarátak
ef tilfelli mislinga koma upp í öðr-
um landshlutum.
kgk
Fimm staðfest mislingatilfelli
Gripið til varúðarráðstafana
Gengi hlutabréfa í Icelandair féll
um 9,6% í viðskiptum mánudags-
ins og annað eins í viðskiptum í
gær, þriðjudag, eða alls um 19% á
tveimur dögum. Sömu sögu var að
segja af gengi bréfa í öðrum flug-
félögum sem eiga og reka flugvél-
ar af gerðinni Boeing 737 MAX 8,
sömu gerðar og vélarnar sem fórust
í Eþíópíu á sunnudag og Indónesíu
fyrir fimm mánuðum. Strax í kjöl-
far óhappsins ákváðu kínversk yfir-
völd að kyrrsetja flugvélar þessara
tegundar og fleiri þjóðir bættust
svo í þann hóp næstu tvo daga. Þá
ákváðu nokkur lönd í gær að banna
um ótilgetinn tíma flugumferð véla
af þessari tegund í lofthelgi sinni,
þar á meðal Bretar, Kínverjar, Ástr-
alir og fleiri. Í ljósi þeirrar ákvörð-
unar ákváðu forsvarsmenn Ice-
landair að kyrrsetja þrjár Boeing
737 Max 8 þotur félagsins.
Vélin í Eþíópíu og hin í Indónes-
íu fórust skömmu eftir flugtak og
mun rannsókn flugmálayfirvalda
snúast um galla í búnaði vélanna.
Svarti kassinn úr vélinni sem fórst
í Eþíópíu fannst strax á mánudag
og mun hann vonandi varpa ljósi
á ástæður þess að vélin hrapaði. Í
vor var að óbreyttu búist við að sex
nýjar vélar af gerðinni Boeing 737
Max 8 bættust í flota Icelandair.
Allt er nú óljóst um hvort eða hve-
nær af því verður. mm
Gengi hlutabréfa féll í Icelandair
Ljósmynd tekin yfir flugvélarvæng á einni af Boeing 737 Max 8 vélum Icelandair í
aðflugi til Keflavíkur síðastliðinn sunnudag. Ljósm. gó.