Skessuhorn - 20.11.2019, Qupperneq 27

MIÐVIKUDAGUR 20. nóVeMBeR 2019 27
Fjárhagsáætlun hverrar bæjar-
stjórnar má að sönnu kalla stefnu-
mótun til skemmri og lengri tíma
í rekstri og framkvæmdum. Á
dögunum lagði meirihluti Sam-
fylkingar og Frjálsrar Framsókn-
ar í bæjarstjórn Akraness fram
sína aðra fjárhagsáætlun. Í fyrri
umræðu í bæjarstjórn lýsti ég
vissum áhyggjum mínum af áætl-
uninni, ekki síst þeirri forgangs-
röðun sem hún felur í sér í fram-
kvæmdum kaupstaðarins.
Í kjölfar fundarins urðu tals-
verð skrif á samfélagsmiðlum um
orð mín og skoðanir á fundin-
um og það er af hinu góða. Verra
er hins vegar að sú umræða sem
fram fór um það sem ég sagði
alls ekki á fundinum og skoðan-
ir sem ég hef aldrei látið í ljós og
eru ekki mínar. einna ómerki-
legust var umræðan þegar ég var
sakaður um að bera ekki hag og
velferð barna og starfsfólks leik-
skóla fyrir brjósti. Vilji minn væri
að færa klukkuna aftur um 35 ár
hvað þennan málaflokk varðar.
ekkert er fjarri sanni. Því er rétt
að árétta um hvað umræðan í bæj-
arstjórn snérist.
Á síðasta kjörtímabili mark-
aði bæjarstjórn Akraness ákveðna
stefnu í uppbyggingu til næstu
ára. Fyrst skal þar nefna bygg-
ingu frístundamiðstöðvar sem
nú er risin. Á eftir kæmi síðan
bygging fimleikahúss sem nú rís
við íþróttahúsið á Vesturgötu.
Þá yrði hafin uppbygging nýrra
mannvirkja á Jaðarsbökkum og
fyrst yrði þar í röðinni íþróttahús
er nýtast mun Grundaskóla. Um
þessa forgangsröðun var fullkom-
in sátt í bæjarstjórn enda undir-
búningurinn vandaður.
Þegar fyrsta fjárhagsáætlun nú-
verandi meirihluta leit dagsins
ljós var horfið frá þessari vönd-
uðu forgangsröðun og komin var
framarlega í röðina bygging nýs
leikskóla þrátt fyrir að niðurstaða
fyrirhugaðs skólaþings liggi ekki
ennþá fyrir líkt og rætt var um að
væri nauðsynleg forsenda slíkr-
ar ákvörðunar. Í drögum að fjár-
hagsáætlun fyrir árin 2020-2023
sem lögð var fram á dögunum er
nauðsynleg uppbygging á Jað-
arsbökkum horfin en einblínt á
áðurnefnda byggingu nýs leik-
skóla og ekki síst vekur athygli að
hann skuli eiga að rísa í Skógar-
hverfi. Rök meirihlutans fyrir
þeirri staðsetningu er sú að þar
sé tilbúin lóð og ekki sé tími til
þess að finna aðra staðsetningu.
Meintur tímaskortur er talinn
réttlæta að kasta til höndum við
staðarval. Á áðurnefndum bæjar-
stjórnarfundi kom ég því á fram-
færi á ég hefði af því talsverðar
áhyggjur að þarna væri meirihlut-
inn í þann mund að taka ranga
ákvörðun með breyttri forgangs-
röðun og ekki síst staðarval leik-
skólans. Fyrir þeirri skoðun minni
færði ég eftirtalin rök:
Í fyrsta lagi þá er áætlað að
veturinn 2020-2021 fækki um
23 börn í þeim árgöngum sem
tryggja skal leikskólavist.
Í öðru lagi þá er í dag einungis
um 17% af leikskólaplássum í því
sem við köllum í hverfi Brekku-
bæjarskóla á móti 83% í hverfi
Grundaskóla. Þetta er í hrópandi
ósamræmi við núverandi búsetu
barna því 42% af börnum búa í
dag í hverfi Brekkubæjarskóla og
58% í hverfi Grundaskóla. Með
byggingu nýs leikskóla í Skógar-
hverfi skekkist þessi mynd því
enn frekar.
Í þriðja lagi er ljóst ef þessi vilji
meirihluta bæjarstjórnar Akraness
með byggingu leikskóla í Skógar-
hverfi nær fram að ganga verða
58% af leikskólaplássum á litlum
bletti bæjarfélagsins. Sú ráðstöf-
un kallar á umtalsverða umferðar-
aukningu um Ketilsflöt og Aspar-
skóga. Í uppsiglingu er því mikil
umferðarteppa þegar öll umferð
Skógarhverfis og hluti umferðar
frá Flatarhverfi fer um Ketilsflöt á
sama tíma að morgni og síðdegis.
Við eigum að láta önnur sveitar-
félög um umferðarteppur.
Í fjórða lagi sú staðreynd að rísi
nýr leikskóli í Skógarhverfi verður
samhliða byggingu hans að koma
vegtenging út á þjóðveg frá Skóg-
arhverfi. Í fjárhagsáætlun sjást
þess ekki merki að svo verði næstu
árin enda mun sú framkvæmd afar
kostnaðarsöm, tímafrek og þarf
að vinnast í samvinnu og með vilja
Vegagerðarinnar.
Í fimmta lagi munu tafir á upp-
byggingu Jaðarsbakkasvæðis kalla
á umfangsmikið viðhald og end-
urbætur á húsnæði sem síðar á að
rífa samkvæmt tillögum starfs-
hóps um þá uppbyggingu. er
þá kastað fyrir róða áðurnefndri
byggingu nýs íþróttahúss, m.a.
fyrir Grundaskóla þar sem væri
ný og betri aðstaða fyrir kennara
og nemendur auk nýrra búnings-
klefa sem nýtast íþróttasvæðinu í
heild sinni og tryggja um leið að
heimaleikir í efstu deildum knatt-
spyrnunnar verði leiknir hér á
Akranesi.
Með þessum röksemdum tel
ég að næsta leikskóla, þegar hans
verður þörf, eigi að reisa í hverfi
Brekkubæjarskóla. Hins vegar á
þegar á næsta ári að hefja vel und-
irbúna uppbyggingu Jaðarsbakka-
svæðisins og hlúa þannig að starfs-
fólki og nemendum í Grunda-
skóla. Uppbygging skólamann-
virkja hvort sem það á við um
leik- eða grunnskóla þarf að fara
fram af yfirvegun og rökhyggju.
Að hlaupa til slíkra framkvæmda
eru ekki ásættanlega vinnubrögð
hvort sem horft er til faglegra eða
fjárhagslegra sjónarmiða.
Það er mikilvægasta hlut-
verk okkar bæjarfulltrúa að fara
vel með fjármuni okkar og taka
ákvarðanir með hagsmuni heild-
arinnar að leiðarljósi.
Bæjarfulltrúar og íbúar Akra-
ness þurfa ekki ávallt að vera
sammála. Við megum og eigum
að hafa skoðanir og láta þær í
ljós. ekki síst þegar við teljum að
stefnt sé í ranga átt.
Ég frábið mér hins vegar að
mér séu gerðar upp skoðanir. Það
er öllum vandalaust að kynna sér
málin áður en felldir eru dómar
um menn og málefni á samfélags-
miðlum. Ég er ávallt reiðubúinn
að ræða við fólk, hvort sem það
er sammála mér eða ekki, þannig
að það fái frá fyrstu hendi hverjar
mínar skoðanir eru og af hverju
ég hef þær.
Þó ég sé rúmlega miðaldra
íhaldskarlmaður þá er mér nú sem
áður annt um velferð allra íbúa á
Akranesi og allar mínar ákvarðan-
ir/skoðanir miðast við það. ein-
mitt þess vegna hef ég verið ákaf-
ur talsmaður þess að gerðar séu
áætlanir fram í tímann. Höldum
okkur síðan við þessar áætlanir.
einungis vel ígrunduð nauðsyn
réttlætir breytingu þeirra. Aðeins
þannig tryggjum við ábyrga með-
ferð skattfjár öllum bæjarbúum til
heilla.
Einar Brandsson
Höf. er bæjarfulltrúi fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn á Akranesi
Síðustu daga hef ég verið afar hugsi
yfir þeim endurskoðunarákvæðum
sem að ríkisvaldið og Bændasam-
tök Íslands undirrituðu þann 25.
október sl. um starfsskilyrði í naut-
griparækt.
eftir fagurorða kynningu á efn-
istökum samningsins sem að var í
höndum forystu Landssambands
kúabænda er ég búin að vera að
bögglast með ýmsar pælingar í
kollinum sem að mér gengur illa
að fá til að ganga upp, öðruvísi
en að greinin og margar byggðir
landsins hljóti skaða af. Það er mín
skoðun.
„ef-in“ í þessum nýundirritaða
samningi eru fyrir það fyrsta að
mínu mati of mörg og er það mín
tilfinning að ekki hafi verið gefinn
sér sá tími sem að til þurfti til að
leggja fyrir okkur bændur fullbú-
inn samning, að mestu lausan við
þessi blessuðu „ef“.
Í einum lið samningsins er t.d.
minnst á það að eitthvað eigi að
gera til að styrkja stöðu minni bú-
anna í landinu. Hvað það er veit
enginn. Þessu máli var vísað í
nefnd vegna tímaskorts og á nefnd-
in að skila niðurstöðu á vordögum.
Hver semur um svona óvissu nema
honum sé bara sama um minni
búin? Að minnsta kosti held ég að
ekki nokkur samninganefnd önnur
en bænda léti bjóða sinni stétt upp
á annað eins. Auk þess fá verðlags-
mál sömu meðferð. Kemur í ljós í
vor, takk! Og bara allir sáttir eða?
Atriði eins og fyrirkomulag
greiðslumarks markaðar eru ein-
kennilegt og verulega vegið að ný-
liðum greinarinnar sem skv. þess-
um nýja samningi hafa forgang að
5% þess greiðslumarks sem er á
markaði hverju sinni. Fyrirkomu-
lag greiðslumarksviðskiptanna
þykir mér einnig afar umhugsunar-
verð. Það að setja á markað þar sem
að verðið á að ráðast af svokölluðu
jafnvægisverði en þó með þeim
varnagla að hámarksverð verði
sett á ef þurfa þykir. Af hverju er
þetta hámarksverð ekki sett á strax?
Af hverju í ósköpunum mega við-
skipti með greiðslumark ekki bara
vera frjáls? Þá getur seljandi ákveð-
ið það sjálfur hvort hann vilji styðja
við sína heimabyggð með því að
selja greiðslumarkið á umsömdu
verði innan héraðs, nú eða hann
selur bara þangað sem að hann vill.
Þannig er mögulegt að að koma í
veg fyrir að greiðslumark safnist að
miklu leyti saman á ákveðin svæði,
svæði þar sem aðgengi að fjár-
magni er gott. Svæði eins og erps-
fjörð í íslensku bíómyndinni Hér-
aðinu. Og þá að verðinu. Af hverju
er mér sem kúabónda ekki treyst til
þess að meta það sjálf, ásamt mín-
um lánveitanda, komi til þess að ég
þurfi að leita á náðir hans, hvaða
verði minn búrekstur hefur bol-
magn til að kaupa greiðslumark á?
Þessi forræðishyggja er mér óskilj-
anleg. Það er gott á þessum tíma-
punkti að það komið fram að ég
er fylgjandi greiðslumarki og kaus
með því fyrr á árinu.
Oft hefur verið talað um að ekki
sé uppi rétt mynd á því hver eftir-
spurn og framboð á greiðslumarki
er. Með sanni má segja að frost hafi
verið á markaðinum sl. ár. Hvorki
kemst fólk út úr greininni sem það
vill og svo er ekki mögulegt að kom-
ast yfir greiðslumark fyrir þann sem
vill kaupa það. Ég hreinlega spyr
mig að því hvort að slagurinn um
greiðslumark eins og fyrirkomu-
lagið er hugsað í þessum samningi,
verði ekki svo harður að þeir sem
að nægt fjármagn hafa á bakvið sig
og eru jafnan kenndir við ákveð-
inn fjörð á Íslandi bjóði ekki svo
hátt verð að ég verði hreinlega að
fara að smala þeim bændum saman
sem ekki þurfa eða ætla að kaupa
greiðslumark og fá þá til að leggja
inn tilboð í þann fjölda lítra sem að
sækjast má í hverju sinni og bjóða
t.d. 1 kr. á líterinn til að halda verð-
inu niðri á þessu jafnvægisverði og
að greiðslumarkið dreifist sem best
um landið? Þetta er allavega ekki
að fara að varpa réttu ljósi á mark-
aðsaðstæður hverju sinni. ef að ég
eða hver annar kúabóndi get sam-
ið sem seljandi og kaupandi, maður
á mann þá hlýtur það að vera ein-
faldasta leiðin. ef að það er verið
að spá í því að markaður þurfi að
vera til að nýliðar hafi forgang að
sínum 5% sem að í boði eru hverju
sinni þá held ég að það mætti nú
bara sleppa því. Það er mín trú
að í maður á mann viðskiptum sé
nýliðum auðveldaður aðgangur
að greiðslumarki miðað við þetta
kerfi.
Mig langar að setja dæmið upp á
mjög einfaldan hátt. Í sömu sveit
eru tveir framleiðsluaðilar í mjólk-
urframleiðslu og þeirra tími til að
stíga til hliðar er kominn. Öðrum
aðilanum er sama um það hvert
greiðslumarkið sem að hann er að
selja fer. Hinum aðilanum er mjög
umhugað um það að greiðslumark-
ið haldist innan sveitar eða héraðs.
Ungir bændur búa á þremur bæj-
um í nágrenninu við hina tvo og
aðstæður eru misjafnar á milli bæja
hvað aðstöðu og greiðslumarkseign
varðar og vill aðilinn selja þeim sitt
greiðslumark, á því verði sem að
hann að sjálfsögðu sættir sig við, til
að styrkja stöðu ungu bændanna og
stöðu samfélagsins um leið. Báðar
aðferðir við sölu eru góðar og gild-
ar og gerðar í takt við hugsun hvers
seljanda. Af hverju má kerfið okkar
ekki vera frjálst?
Dagsetningin 25. október spil-
ar stóra rullu í efnistökum samn-
ingsins. Hann var jú undirritaður
þennan dag en þar var líka dreg-
in lína sem lokar fyrir tilfærslu
greiðslumarks á milli lögbýla í eigu
sama aðila. Búið var að taka fyrir
þessa flutninga fyrr á árinu en svo
var þessi dagsetning fundin til að
„skera einhverja kúabændur niður
úr snörunni“, eins smekklega og
það nú hljómar, og komist var að
orði í kynningunni á samningnum.
Ég set verulega stórt spurningar-
merki við þessa dagsetningu og
spyr mig hreinlega að því, eins og
örugglega margir aðrir, hvort það
sé möguleiki á að stórir greiðslu-
markseigendur eigi þar hlut að
máli og hafi jafnvel getað haft áhrif
á að þessi lína sem að dregin var í
júní fyrr á árinu var færð aftur til
25. október og þeim þar af leið-
andi gert það kleift að geta gripið
til einhverra aðgerða sér og sinni
byggð í hag, á bak við luktar dyr.
Það er eitthvað verulega loðið við
þetta að mínu mati.
Ég hvet alla kúabændur til að
íhuga það vandlega hvort að þetta
sé virkilega það sem við viljum láta
bjóða okkur uppá. Byrjum á því að
fá botn í það um hvað er verið að
semja.
Ég ætla að segja nei við þessum
hálfkláraða samningi í komandi at-
kvæðagreiðslu.
Sigurbjörg Ottesen
Höf. er kúabóndi á Hjarðarfelli í
Eyja- og Miklaholtshreppi
Pennagrein
Satt og ósatt, sagt og ósagt
Pennagrein
Ég kýs á móti hálfkláruðum samningi