Hugur og hönd - 01.06.1986, Blaðsíða 42

1.
STARKÓNGUR
Igrein sinni hér að framan nefnir
Ingólfur Davíðsson starkóng,
leikfang gert úr löngum starar-
blöðum, telur að fáir muni þekkja.
Það gefur tilefni til að birta smálýsingu
á starkóngi, sem sennilega er sá sami
og börn léku sér við að bregða úr star-
arblöðum. Reyndar þekkir undirrituð
ekki aðra gerð.
í íslenskri orðabók Menningarsjóðs
er starkóngur (starkonkur) m.a. skil-
greindur þannig: 1) e.k. leikfang, flétt-
að úr löngum stararblöðum. 2) sérstak-
ur hnútur, sem endar eru brugðnir
saman með: starkóngur á beislistaum-
um. I bók Halldóru Bjarnadóttur,
Vefnaði, bls. 161, er mynd af brugðnum
böndum. Þar er m. a. sýnishorn af star-
kóngi sem hafður var á beislistauma.
Sá er brugðinn á sama hátt og lýst er
hér að neðan og því væntanlega eins og
leikfangið.
Til að bregða starkóng þarf fjóra
enda, t.d. gróft band, leðurræmur eða
stararblöð. Þeim er raðað saman eins
og sýnt er á 1. teikningu. Endarnir eru
teknir i röð, fyrst sólarsinnis, og brotnir
ofan á sjálfa sig og þvert á aðra tvo
(skiptir ekki máli hver er tekinn fyrst-
ur). Bragðið er fest með því að draga 4.
endann undir og út undan 1. enda, sjá
2. teikningu. Nú snúa endarnir í gagn-
stæðar áttir við það sem þeir gerðu
fyrst. Endarnir eru nú aftur brotnir á
sama hátt og áður, að öðru leyti en því
að nú eru þeir teknir í röð rangsælis, 3.
teikning. Brugðið er til skiptis eins og
sýnt er á 2. og 3. teikningu.
Þegar starkóngur var hafður á beisli
voru taumarnir, hvorum megin, það
sem kallað var stungnir, þ. e. lóðréttar
skorur gerðar með einhverju millibili á
leðurræmuna og endum hennar stung-
ið til skiptis í gegnum skorurnar. Tveir
endar komu þannig frá hvorum beislis-
kjálka, þeim var síðast brugðið saman
í starkóng. Trúlega hafa slík beisli þótt
kjörgripir.
Sigríður Halldórsdóttir
1. Starkóngur brugðinn úr sverðliljublöð-
um.
Ljósmynd: Kristján Pétur Guðnason.
42
HUGUR OG HÖND