Bændablaðið - 06.10.2016, Blaðsíða 12

12 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. október 2016
Fréttir
Vatnsauðlindir Íslands skapa
þjóðinni mikla sérstöðu
− Eigum gnægð ferskvatns meðan víða er farið að ganga á vatnsbirgðir þjóða
Í nýlegri skýrslu Arion banka
um íslenska matvælaframleiðslu
kemur fram að Ísland hefur mikla
sérstöðu hvað varðar aðgengi að
vatni. Vatnsforði á íbúa hér á landi
er um 90-falt meiri heldur en í
heiminum að meðaltali.
Matvælaframleiðsla krefst yfirleitt
mikils vatns og þar hefur Ísland hlut-
fallslega yfirburði. Mun mikilvægi
slíkra vatnsauðlinda að líkindum
aukast í takt við vöxt efnahagsum-
svifa og mannfjölda í heiminum.
Talsvert er síðan hernaðaryfirvöld,
m.a. í Bandaríkjunum, byrjuðu að
tala um að næstu stórátök í heimin-
um muni snúast um mat og aðgengi
að vatni.
Víða farið að ganga á
vatnsforða þjóða
Með auknum fólksfjölda eykst
þrýstingur á vatnsforða. Því má ætla
að virði vatnsauðlinda eins og Ísland
býr yfir sé að aukast og muni aukast
áfram. Einkum ef haft er í huga að
landbúnaður stendur undir 60% af
ferskvatnstöku í heiminum og að
auka þarf framleiðslu á næstu árum
vegna fólksfjölgunar. Víða um heim
er þetta orðið stórvandamál og nægir
þar að nefna helst ávaxtaræktarhéruð
í Kaliforníu í Bandaríkjunum og stór
þéttbýlissvæði á Indlandi.
Góð staða á Íslandi
Sökum fámennis, mikillar úrkomu,
vatnsforðabúra í formi jökla og
annarra þátta er gnægð af fersku
vatni á Íslandi. Slíkt er hins vegar
ekki tilfellið víðast hvar í heiminum.
Á heimsvísu minnkaði ferskvatns-
forðinn um 10% að meðaltali á árun-
um 2007 til 2014. Mest minnkaði
vatnsforðinn í löndum sunnan Sahara-
eyðimerkurinnar, eða um 21%. Í Mið-
Austurlöndum og Norður-Afríku
minkaði forðinn um 13%, í Evrópu
og Mið-Asíu um 10%, í Suður-Asíu
um 9%, um 6% í Norður-Ameríku og
um 8% í Suður-Ameríku og í löndum
við Karíbahafið.
Í skýrslunni segir að ef gert sé ráð
fyrir að vatnsforðinn breytist ekkert
frá því sem hann er í dag og ekkert
vatn bætist við, myndi vatnsforðinn á
Íslandi duga í rúm 1.000 ár. Hringrás
vatns í náttúrunni gerir það aftur á
móti að verkum að vatnið dugar um
ókomna tíma svo lengi sem ekki er
gengið á endurnýjun vatnsbirgð-
anna. Verðmæti Íslands eykst því
jafnt og þétt í hlutfalli við þverrandi
ferskvatnslindir í öðrum heimshlut-
um. /HKr.
Landbúnaður er langstærsta
og mikilvægasta atvinnu-
greinin á Norðurlandi vestra.
Stjórn Samtaka sveitarfélaga á
Norðurlandi vestra fagnar því að
samningur ríkis og bænda taki til
10 ára og að hin lagalegu starfs-
skilyrði þeirra greina sem samn-
ingurinn tekur til liggi fyrir til svo
langs tíma.
Þetta kemur fram í umsögn
stjórnar SSNV til atvinnuveganefnd-
ar Alþingis um frumvarp til laga
um breytingar á búvörulögum,
búnaðarlögum og tollalögum. Þar
segir einnig að Norðurland vestra
sé eitt öflugasta landbúnaðarsvæði
landsins og því skipti starfsskilyrði
greinarinnar íbúa Norðurlands vestra
gríðarlega miklu máli.
Byggðasjónarmið
hafi verulegt vægi
Stjórn SSNV styður markmið samn-
inganna hvað það varðar að um
sóknarsamninga verði að ræða og að
ætlunin sé að efla samkeppnishæfni,
auka fjölbreytni, stuðla að nýliðun
og að landbúnaðurinn starfi í sátt
við umhverfi en leggur áherslu á að
byggðasjónarmið hafi verulegt vægi
við framkvæmd samninganna.
Um er að ræða fjóra samninga,
samningur um starfsskilyrði fram-
leiðenda garðyrkjuafurða, naut-
griparæktar, sauðfjárræktar og
almenn starfsskilyrði landbúnaðar-
ins. Stjórn SSNV telur mikilvægt
að fylgst verði vel með afleiðingum
þeirra breytinga sem boðaðar eru í
samningunum m.t.t. byggðaþróunar.
Er þar m.a. átt við það að greiðslur
verði auknar vegna gæðastýringar á
kostnað greiðslumarks í mjólkur- og
sauðfjárframleiðslu.
Stjórn SSNV fagnar áformum
um aukinn fjárfestingarstuðning í
nautgripa- og sauðfjárrækt og átaks-
verkefni til að auka virði sauðfjár-
afurða og einnig fagnar stjórn SSNV
framlögum til ullarnýtingar og svæð-
isbundins stuðnings að því gefnu að
horft verði til svæða sem falla vel að
landbúnaðarframleiðslu og hafa búið
við viðvarandi fólksfækkun.
Að markmiðunum verði náð
Í rammasamningi um almenn starfs-
skilyrði landbúnaðarins eru lagðar
til nokkrar áherslubreytingar. Lagt
er til að aukin áhersla verði á jarð-
ræktarstyrki m.a. vegna lands sem
nýtt er til fóðuröflunar, nýliðun í
greininni og stuðning við aðlögun
að lífrænni framleiðslu og framlög
vegna skógarafurða. Stjórn SSNV
fagnar auknum stuðningi við ofan-
greind atriði en hvetur jafnframt
til þess að byggðasjónarmið verði
látin hafa áhrif á stuðning samkvæmt
rammasamningnum.
Samkvæmt ofangreindum samn-
ingum er gert ráð fyrir að þeir verði
endurskoðaðir á árunum 2019 og
2023. Að mati stjórar SSNV er afar
mikilvægt að vandlega verði fylgst
með því að markmið samninganna
náist, sérstaklega þau byggðarlegu
sjónarmið sem liggja til grundvallar
s.s. í samningnum um sauðfjárrækt.
Öflugar afurðastöðvar í
fjórðungnum
Í umsögn stjórnar SSNV segir að á
Norðurlandi vestra séu sem betur
fer starfandi öflugar afurðastöðvar
sem taki við og fullvinni landbúnað-
arafurðir. Afurðastöðvar þessar séu
stórir vinnuveitendur á Norðurlandi
vestra og sé því starfsemi þeirra
afar mikilvæg fyrir landshlutann í
heild. Stjórn SSNV leggur áherslu
á að ekki verði þrengt að starfsemi
afurðastöðva á Norðurlandi vestra
með óþarflega þröngri túlkun á EES-
samningnum.
SSNV lýsir yfir ánægju með
meginmarkmið búvörulaga
Stjórn SSNV lýsir yfir ánægju
með meginmarkmið frumvarps
til búvörulaga en leggur jafnframt
áherslu á að fylgst verði vel með
afleiðingum þeirra breytinga sem
þar eru lagðar til á byggðaþróun,
sérstaklega á Norðurlandi vestra þar
sem áratugum saman hefur verið
mikil fólksfækkun. Íbúum lands-
hlutans hefur fækkað um rétt 1.200
manns á síðustu 20 árum og er því
öll óvissa um skilyrði greinarinnar
til þess fallin að grafa enn frekar
undan byggð í landshlutanum,
segir í umsögn stjórnar SSNV til
fjárlaganefndar Alþingis. /MÞÞ
Samtök sveitarfélaga á Norðurlandi vestra:
Fagna löngum gildistíma
búvörusamninga
Blönduós:
Ný göngubrú í Hrútey í bígerð
Blönduósbær hefur látið hanna
nýja göngubrú yfir í Hrútey. Miðað
er við að gamla Blöndubrúin verði
notuð en hugað er að heildarað-
gengi, salernisaðstöðu og bættum
gönguleiðum í eyjunni.
Hugmyndin er að fá fjárlaga-
nefnd, Framkvæmdasjóð ferða-
mannastaða og Vegagerðina að verk-
efninu en bætt aðgengi að Hrútey
ætti að gera hana að mun vinsælli
áningarstað en nú er.
Þetta kemur fram í skýrslu sveit-
arstjóra Blönduósbæjar sem kynnt
var á sveitarstjórnarfundi fyrir
skömmu, en í henni er samantekt
um verkefni sem eru í vinnslu á
bæjarskrifstofu Blönduósbæjar á
hverjum tíma.
Hrútey er friðuð sem fólksvangur
að ósk heimamanna og er umsjón
fólksvangsins alfarið í hönd-
um heimamanna í samvinnu við
Umhverfisstofnun. Í skýrslu sveit-
arstjóra segir að öðru hvoru hafi
komið upp sú umræða að ekki sé
þörf á að loka eyjunni um varptím-
ana sem er frá 20. apríl til 20. júní ár
hvert. Nauðsynlegt sé að heimamenn
í samvinnu við Umhverfisstofnun
móti afstöðu til þess og að þær
breytingar, ef til kæmu, yrðu í tengsl-
um við nýja göngubrú.
Þá segir í skýrslunni að einnig
mætti skoða að hafa hluta eyjunn-
ar lokaða þó að hægt yrði að ganga
úti í hana og hugsanlega upp á efri
stallinn á móti bílastæðunum. Önnur
umræða sé svo um hvort ástæða væri
til að hemja útbreiðslu lúpínunnar í
eyjunni en hún sé að mestu norðan-
megin í eyjunni. /MÞÞ
Bændablaðið
á bbl.is og líka á Facebook