Dagblaðið Vísir - DV - 21.02.2020, Blaðsíða 36

36 21. febrúar 2020
A
ðeins einu sinni hefur fallið dómur
á Íslandi þar sem einstaklingur er
sakfelldur fyrir svik við miðilsstörf.
Það var árið 1941, þegar Ingibjörg
Lára Ágústsdóttir, síðar þekkt sem Lára
svikamiðill, var dæmd í árs fangelsi. Lára
var á þessum tíma einn frægasti miðill Ís-
lands. Þrír karlmenn voru dæmdir fyrir að-
ild sína að málinu: fyrrverandi eiginmaður
Láru og tveir ástmenn hennar.
Á þessum árum voru allskyns trúarhóp-
ar farnir að ryðja sér til rúms á Íslandi í takt
við vaxandi vinsældir spíritisma og minnk-
andi vald kirkjunnar. Dánaraldur var lægri
en í dag og fólk þráði heitt að komast í sam-
band við látna ástvini. Miðilsfundir voru
þétt setnir víða um land og sumir miðlar
urðu þjóðþekktir.
„Frú Lára Ágústsdóttir, sem alþekkt er
hér í bænum og víðar af hinum svoköll-
uðu miðilsfundum sínum, liggur nú í
Landsspítalanum og er þar í gæzluvarð-
haldi lögreglunnar. Hefur hún nú, eftir all-
nákvæma rannsókn lögreglunnar, játað
að hafa framið svik í sambandi við hina
svokölluðu andafundi sína, er hún hefir
haft fjölda mörg undanfarin ár og selt að-
gang að,“ segir í frétt Alþýðublaðsins þann
26. október 1940.
Á miðilsfundum sínum sýndi Lára með-
al annars sýnilega líkamningu, útfrymi og
afholdgunarfyrirbrigði. Hún flutti raddir
frá látnum ástvinum og sendi skilaboð til
annarra um að koma í gegnum raddirnar.
Í grein Alþýðublaðsins kom fram að
Lára Ágústsdóttir væri 41 árs að aldri, fædd
1899.
„Hún er fyrir löngu orðin alkunm hér í
bænum og þá fyrst og fremst fyrir „anda-
fundi“ sína. Hún segir sjálf svo frá að hún
hafi byrjað á slíku sambandi við „annan
heim“ 18 ára gömul en svikin hefir hún
framið í mörg ár og byrjaði á þeim er hún
bjó með manni sínum Þorbergi Gunnars-
syni.“
Þá kom fram að tekjur Láru af fundum
hefðu verið miklar en venjulega sóttu 10–
20 manns hvern fund.
„Aðalstjórnandinn var „systir
Clementia“, en auk hennar ýmsir aðrir,
meðal annars smábörn. Fuglar flugu jafn-
vel um fundarherbergið, tístu og sungu
og Abessiníumenn gengu þar um eins og
heima hjá sér,“ segir einnig í forsíðugrein
Alþýðublaðsins og þá var birt ljósmynd
sem hafði verið tekin á miðilsfundi hjá
Láru árið 1934. Þar þóttist Lára hafa fallið í
dá og og líkamningur hafði skotið upp koll-
inum, líkamningur í gervi brúðu sem eig-
inmaður Láru hafði útbúið.
Það var Sigurður Magnússon, kennari
og lögreglumaður, sem afhjúpaði Láru en
hún hafði talið honum trú um að hún væri
í sambandi við látna konu hans. Fram
kom í Alþýðublaðinu:
„Það var Sigurður Magnússon,
kennari og lögreglumaður, sem raun-
verulega afhjúpaði svik frúarinnar.
Hann fór stöðugt að sækja fundi til
frúarinnar vegna þess að hún sendi
honum skilaboð um að látin kona
Sigurðar, Anna Guðmundsdóttir
hjúkrunarkona, vildi tala við hann,
en þau Sigurður og kona hans höfðu
oft, meðan hún lifði, rætt um þessi
mál, og taldi hún Láru vera svika-
miðil.
Sigurður hefur sótt marga fundi
til frú Láru undanfarið á Hverfis-
götu 83 (Bjarnaborg), og bar upp
á hana svikin, því að hann taldi
hana svikamiðil. Rannsakaði
hann lengi allar aðstæður og var
loks talinn vera orðinn svo „góður
fundarmaður“, að hann fékk að
sitja í stól nr. 1, það er næst stól
frúarinnar, þegar á fundi stóð.
Síðastliðið föstudagskvöld var haldinn
fundur. Kom Sigurður á fundarstað, laust
áður en fundur hófst, frúin sat í stofu og
rabbaði við kunningjakonu sína, en Sig-
urður gekk í fundarherbergið og rann-
sakaði það hátt og lágt, að sjálfsögðu án
vitundar frúarinnar. Í fyrstu fann hann
ekkert athugavert. Hann skoðaði stól frú-
arinnar og inn í skáp, sem var rétt hjá
stólnum og fann ekkert. En undir þessum
skáp fann hann
böggul. Í bögglinum var gardínu-
efni yst en innan í geysistór gasslæða.
Nokkrir gestir voru komnir í herbergið,
þar á meðal Ásmundur Gestsson gjaldkeri
og Engilbert Guðmundsson tannlæknir,
kona hans og önnur kona til. Sýndi Sig-
urður þeim pakkann og bað þau að leggja
sér vel í minni, hvernig um hann væri
búið. Lét hann pakkann síðan með sömu
ummerkjum undir skápinn, en þó þannig
að rétt sá á hann.
Fundurinn hófst síðan. Hinir venjulegu
kunningjar komu þarna fram en fundur-
inn þótti þó ekki merkilegur, enda sögðu
andarnir að frúin væri kvefuð og illa fyrir
kölluð. Lauk svo fundinum og ljós-
ið var kveikt. Gestirnir fóru að tínast
út, en Sigurður bað þá sem séð höfðu
pakkann áður en fundur hófst að
doka við og sömuleiðis frú Láru. Er all-
ir voru farnir, nema þeir, hann og Lára
ætlaði hann að taka pakkann þar sem
hann hafði látið hann, en pakkinn var
þá ekki á sínum stað heldur kominn al-
veg upp að þili innst inn undir skáp. Sig-
urður benti vitnum sínum á þetta, tók
síðan pakkann, sýndi vitnunum og var
þá allt öðru vísi um hann búið en áður,
gardínuefnið var nú innst en gasslæðan
vafin utan um það. Lára neitaði því er
Sigurður spurði hana, að vita nokkuð um
þennan pakka.
Það skal tekið fram að á meðan á fundi
stendur er miðillinn í algeru myrkri, en
svolítil draugaleg ljósglæta skín á gestina,
svo að óglöggt má greina andlit og hend-
ur.“
Málaferlin yfir Láru vöktu gríðarlega
athygli og umtal og urðu meðal annars til
þess að Halldór Laxness skrifaði pistil um
málið í Tímarit Máls og menningar þar
sem hann tjáði sig um andatrúarmenn og
uppþotið í kringum Láru.
„Mun slík meðferð á trúflokkum vera
fátíð hér á landi og tæplega meðmælaverð
– jafnvel í augum þeirra, sem setja annars
andatrú tiltölulega lágt meðal kristilegra
sértrúarflokka. Því hvemig á lögregla eða
fógeti að geta skorið úr því, hvar sann-
leikurinn endar og fölsunin byrjar í trúar-
brögðunum?“ spurði nóbelsskáldið. n
Gamla
auglýsingin
Heimsmynd - 1. mars 1986Tímavélin
Andafundir komu
henni í fangelsi
n Einn frægasti miðill landsins dæmdur í fangelsi
n Fyrrverandi eiginmaður og tveir ástmenn einnig gripnir„Á miðils­
fundum
sínum sýndi Lára
meðal annars
sýnilega líkamn­
ingu, útfrymi og
afholdgunar­
fyrirbrigði.
Auður Ösp Guðmundsdóttir
audur@dv.is