Morgunblaðið - 13.02.2020, Qupperneq 2

Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Straumsvík Framtíð álvers Rio Tinto í Straumsvík er óljós. Forstjóri álversins segir háu álverði um að kenna, en álverið kaupir um 23% af allri raforku Landsvirkjunar.
Arnar Þór Ingólfsson
Jóhann Ólafsson
Þorgerður Anna Gunnarsdóttir
„Við sýnum því skilning að aðstæður
fyrirtækisins [Rio Tinto] eru krefj-
andi og eigum í samtali við Rio Tinto
til þess að fá sameiginlega sýn á
stöðu mála.“ Þetta er haft eftir Herði
Arnarsyni, forstjóra Landsvirkjun-
ar, í tilkynningu í gær vegna mögu-
legrar lokunar álversins í Straums-
vík.
Greint var frá því í gær að Rio
Tinto hygðist hefja sérstaka endur-
skoðun á starfsemi álversins í
Straumsvík til að meta rekstrarhæfi
þess til framtíðar og leita leiða til að
bæta samkeppnisstöðu þess. Í fyrir-
hugaðri endurskoðun yrðu allar leið-
ir skoðaðar, þar á meðal frekari
framleiðsluminnkun og mögulega
lokun.
Raforkusamningur sanngjarn
Hörður segir í samtali við mbl.is
að vegna trúnaðarskyldu geti hann
ekki svarað því hvort það standist að
verð til álversins sé hærra en gengur
og gerist til annarra stóriðjufyrir-
tækja hérlendis. Hann ítrekar þó að
Landsvirkjun telji sig bjóða verð
sem sé „sanngjarnt“ og „mjög sam-
keppnishæft miðað við hvað er í boði
annars staðar í heiminum“.
„Við höfum sagt og teljum áfram
að raforkusamningurinn sé sann-
gjarn fyrir báða aðila og að það séu
fleiri þættir en raforkuverðið sem
hafa áhrif á þeirra stöðu en þetta
erum við að greina nánar í samein-
ingu,“ segir Hörður.
Aðspurður segir hann að stjórn-
endur Landsvirkjunar muni ekki
taka neina afstöðu til þess hvort
möguleiki sé að semja um lægra raf-
orkuverð til álversins fyrr en Lands-
virkjun hafi „fengið skýra sýn á
reksturinn“.
Mikilvægt fyrirtæki
Þórdís Kolbrún Gylfadóttir
iðnaðarráðherra segir í samtali við
mbl.is að Rio Tinto sé mikilvægt
fyrirtæki. Hagsmunir Hafnar-
fjarðarbæjar og Landsvirkjunar séu
miklir og sama gildi um þá 500
starfsmenn sem starfa hjá fyrir-
tækinu.
Spurð hvort ríkið muni grípa til
einhverra sérstakra aðgerða ef
ákveðið verði að loka álverinu segir
Þórdís að slíkar bollaleggingar séu
ótímabærar. „Það er ekkert svoleiðis
til umræðu á þessu stigi. Eins og ég
sagði eru þetta samningar á milli
tveggja fyrirtækja á markaði. Þetta
samtal er á frumstigi.“
Sigurður Hannesson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins,
tekur undir áhyggjurnar. Í viðtali við
ViðskiptaMoggann í síðustu viku
sagði Sigurður að óveðursský væru
yfir Íslandi, og segir hann að fréttir
af vandræðum Rio Tinto séu enn ein
staðfesting þess.
Boltinn hjá ríkinu
Rósa Guðbjartsdóttir, bæjarstjóri
í Hafnarfirði, segir bæjaryfirvöld
hafa vitað að reksturinn hafi ekki
gengið nógu vel undanfarin ár.
„Ég get ekki sagt mikið á þessari
stundu annað en að við lítum þetta
grafalvarlegum augum,“ segir Rósa.
Fyrirtækið sé einn stærsti vinnu-
staður bæjarins, og hafi verið til ára-
tuga. „Við vitum að fyrirtækið hefur
verið að bregðast við með ýmsum
hætti og leitað ýmissa leiða til að
gera það sjálft. Nú er þá bara þetta
eftir, raforkuverðið, sem er að hafa
þessi áhrif og við fylgjumst með því
og vonum það besta. Nú er boltinn
hjá ríkinu, það er ljóst.“
 Grafalvarlegt mál, segir bæjarstjórinn í Hafnarfirði
Hörður
Arnarson
Þórdís Kolbrún
Gylfadóttir
Rósa
Guðbjartsdóttir
Sýna krefjandi
aðstæðum skilning
Sigurður
Hannesson
2
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. FEBRÚAR 2020
Bir
tm
eð
fyr
irv
ar
au
m
pr
en
tvi
llu
r.
He
im
sfe
rð
ir
ás
kil
ja
sé
rr
étt
til
lei
ðr
étt
ing
aá
slí
ku
.A
th.
að
ve
rð
ge
tur
br
ey
st
án
fyr
irv
ar
a.
595 1000
Frá kr.
224.995
27. MAÍ Í 7 NÆTUR
Cinque Terre
Vinsælasta gönguferð Heimsferða...
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Þóroddur Bjarnason
tobj@mbl.is
Rannveig Rist, forstjóri álversins í
Straumsvík, segir, spurð að því af
hverju Rio Tinto, eigandi álversins,
íhugi að loka álverinu, að það stafi
af því að álverið í Straumsvík hafi
verið í taprekstri í sjö – átta ár.
Tapið hafi numið um 10 milljörðum
í fyrra og sjái fram á a.m.k. fjög-
urra milljarða tap á þessu ári.
„Þannig að þetta er viðvarandi tap-
rekstur og við sjáum ekki út úr
þessu ástandi,“ segir Rannveig.
Hún segir fyrirtækið hafa sparað
í rekstri árum saman og verið í að-
haldsaðgerðum. Endursamið hafi
verið við birgja og flutningsaðila
m.a. „Við erum búin að gera það
sem í okkar valdi stendur, en höf-
um samt náð mjög góðum rekstrar-
árangri. Það er gríðarlega góður
árangur í verksmiðjunni, svakalega
fínn gangur, og á mörkuðunum er-
um við alls staðar með hæstu ein-
kunn hjá viðskiptavinum okkar.“
Tala um fílinn í herberginu
Meginástæða tapsins á fyrir-
tækinu er sú að sögn Rannveigar
að álverið borgar miklu hærra verð
fyrir raforkuna en aðrir í iðnað-
inum, bæði þegar litið er hingað
innanlands eða til útlanda. „Við er-
um með mjög óhagstætt raforku-
verð og það er ekki hægt að halda
þessum taprekstri endalaust áfram.
Það hlýtur að koma að því að menn
fari að tala um fílinn í herberginu
[raforkukostn-
aðinn] og ef það
er ekki að skila
þeim árangri að
fyrirtækið verði
sjálfbært verðum
við að fara í það
að loka.“
Rannveig seg-
ir að búið sé að
reyna að selja ál-
verið, og vísar
þar til þess þegar Norsk Hydro ætl-
aði að kaupa fyrirtækið en hætti
við vegna ytri aðstæðna. Eftir það
var félagið aftur sett í söluferli að
sögn Rannveigar, en ekkert kom út
úr því. Rannveig segir að Rio Tinto
gefi sér tíma fram í júní til að taka
ákvörðun um lokunina. Hún segir
að móðurfélagið hafi bæði selt og
lokað álverum í Evrópu á undan-
förnum árum, og álverið í Straums-
vík sé í dag eina álver fyrirtækisins
í Evrópu.
Spurð út í viðbrögð starfsfólks á
starfsmannafundi í gærmorgun
segir Rannveig að fólkið hafi tekið
fregnunum af yfirvegun en sorg.
„Það voru mjög uppbyggilegar
spurningar og góðar umræður, og
mér var þakkað fyrir að stíga
hreinskilnislega fram og segja
stöðuna eins og hún er. Það var
mjög vel mætt eins og alltaf er á
starfsmannafundum hjá mér, og ég
tala alltaf bara beint og blaðlaust
við fólkið og við eigum mjög góð
samskipti,“ segir Rannveig að
lokum.
Búin að gera
það sem í okkar
valdi stendur
Rannveig
Rist.
Alvarleg staða í Straumsvík
Um 23% starfs-
fólks á Íslandi eru
erlendir ríkis-
borgarar, sem
hefur fjölgað mik-
ið undanfarin ár.
Hefur þátttaka
þeirra á vinnu-
markaði verið
lykilþáttur í að
skapa hagvöxt
síðustu ára. At-
vinnuþátttaka þeirra er mjög há, eða
94% samanborið við 77% hjá inn-
fæddum. Er beinlínis nauðsynlegt að
fá þessa innspýtingu vinnandi fólks.
Þetta kemur fram í aðsendri grein
eftir Hannes G. Sigurðsson, aðstoð-
arframkvæmdastjóra Samtaka at-
vinnulífsins, í Morgunblaðinu í dag.
Hannes bendir m.a. á að hækkandi
meðalaldri þjóðarinnar fylgi að ís-
lenskum ríkisborgurum á vinnualdri
muni fjölga enn hægar á næstu árum
og áratugum. Gera megi ráð fyrir að
Íslendingum á vinnualdri fjölgi um
5.000 á næstu 10 árum. Það dugi
skammt til að manna störf framtíðar-
innar. Búast megi við að erlendum
ríkisborgurum haldi áfram að fjölga.
Setur Hannes fram framreikninga
sem gefa til kynna að verði hagvöxtur
fremur lítill næsta áratuginn, eða
1,5% að jafnaði árlega, gætu erlendir
starfsmenn orðið 14.000 fleiri árið
2030 en þeir eru nú. ,,Verði hagvöxt-
ur á hinn bóginn kröftugur, 3% á ári
að jafnaði, gæti þeim fjölgað um
32.000,“ segir í greininni.
Hannes bendir á að á árunum
2014-2019 hafi hlutfall innflytjenda af
íbúafjölda hækkað úr 7% í 14%, en til
samanburðar hækkaði hlutfallið í
Svíþjóð úr 7% í 9%. „Þessar tölur
sýna að viðfangsefni Íslands við að-
lögun innflytjenda er margfalt
stærra en Svíþjóðar,“ segir í grein-
inni.
Tryggja þarf aðlögun
Nauðsynlegt sé að setja fram
skýra stefnu um hvernig hlúð verður
að tungumálinu á sama tíma og að-
lögun að aukinni fjölbreytni í
íbúauppruna á sér stað. Síðustu miss-
eri hefur atvinnuleysi meðal erlendra
ríkisborgara á Íslandi aukist tölu-
vert, á sama tíma og harðnað hefur í
ári. Segir í greininni að stjórnvöld
þurfi að sporna við þessu með því að
aðstoða fjölskyldur, sem hingað
flytja, í atvinnuleit og hjálpa þeim að
festa rætur. »38-39
Innflytjendum gæti fjölgað
um 32 þúsund til 2030
Hannes G. Sigurðs-
son
 Erlent vinnuafl mikilvæg innspýting í efnahagslífið