Fréttablaðið - 03.09.2020, Qupperneq 30

VERK KJARVALS
KOMA ALLTAF Á
ÓVART OG STÖÐUGT MÁ SJÁ
EITTHVAÐ NÝTT Í ÞEIM.
Sýningin Hér heima stendur yfir á Listasafni Reykja­víkur – Kjarvalsstöðum en þar eru sýnd verk eftir Jóhannes S. Kjarval. Sýn­ingarstjóri er Edda Hall­
dórsdóttir.
„Á þessari sýningu eru eingöngu
landslagsverk frá Íslandi. Kjarvals­
sýningin sem var á undan þessari
hét Að utan og á henni voru einung­
is verk sem Kjarval gerði fyrir 1930
þegar hann var í útlöndum, í námi,
námsferðum og rannsóknarferðum.
Þessi sýning spannar allan ferilinn,
allt frá því áður en hann fór í nám og
seinasta verkið er unnið nokkrum
árum áður en hann lagðist aldraður
inn á spítala og vann ekkert eftir
það. Öll verkin á sýningunni eru úr
safneigninni, bæði verk sem hafa
verið lítið sýnd og þekktari verk,“
segir Edda.
„Útgangspunkturinn var að á
sýningunni yrðu ekki manna­
myndir eða persónur og engar fant­
asíur, en verk Kjarvals eru gjarnan
f lokkuð í landslagsverk, manna­
myndir og fantasíur. Verk hans eru
hins vegar svo margslungin að það
er endalaust hægt að koma auga
á verur í þeim. Ég er búin að finna
ýmsar verur sem ég hafði ekki áður
séð í verkunum. Þetta er dæmi um
það að verk Kjarvals koma alltaf á
óvart og stöðugt má sjá eitthvað
nýtt í þeim.“
Litbrigði stýra sýn
Sýningunni er skipt upp í salnum
og í miðrýminu eru verk sem Kjar­
val vann fyrir 1930. „1930 er valið
sem ártal vegna þess að þá urðu
ákveðin kaf laskil í list Kjarvals
þegar hann ákvað að gera íslenskt
landslag að aðalviðfangsefni sínu.
Hann vann úti við, ferðaðist víða
um landið og eignaðist sína uppá­
haldsstaði,“ segir Edda. „Í tveimur
öðrum rýmum er rýnt í sjónar­
horn Kjarvals á náttúruna. Annars
vegar eru myndir þar sem Kjarval
rýnir niður í svörðinn og upphefur
moldina, mosann og lítil smáatriði í
jörðinni sem listamenn höfðu fram
að því ekki veitt mikla athygli. Hins
vegar eru verk þar sem hann horfir
á sjóndeildarhringinn og við sjáum
til dæmis Snæfellsjökul, Lómagnúp
og ýmis kennileiti.“
Spurð hvort einhver svæði hafi
verið Kjarval hugleiknari en önnur
nefnir Edda Gálgahraunið á Álfta­
nesi og Þingvelli. „Hann valdi sér sín
svæði úti í hrauni, eins og til dæmis
í Gálgahrauni, og átti sinn uppá­
haldsklett sem hann málaði aftur
og aftur. Á sýningunni eru verk af
nákvæmlega sama myndefninu,
maður sér sömu klettana, hraun­
strýtuna og mosann, en þar eru
misjöfn veðra­ og litbrigði og þau
stýra sýn hans.“
Saga á bak við verkið
Edda er spurð hvaða verk á sýning­
unni heilli hana mest. „Það er eitt
verk sem mér þykir alltaf afskap­
lega vænt um sem heitir Haust­
litir á Snæfellsnesi. Það er í rýminu
sem sýnir okkur svörðinn og í því
eru óskaplega fallegir rauðir litir.
Það er skemmtileg saga á bak við
verkið. Árið 1973 þegar Pompidou
og Nixon hittust á Íslandi á leið­
togafundi þá funduðu þeir á Kjar­
valsstöðum. Þetta verk var þá í
einkaeigu en var fengið að láni til að
hengja upp í fundarsalnum, þannig
að það var í bakgrunni fjölmargra
mynda af þeim.
Á sýningunni er líka nýjasta Kjar­
valsverkið í safneigninni, keypt í
fyrra, sem er af Svínahrauni. Það
er mjög gaman að geta sýnt það í
fyrsta skiptið,“ segir Edda.
Margslungin verk meistara Kjarvals
Á Kjarvalsstöðum er sýning á landslagsverkum frá Íslandi eftir Jóhannes Kjarval.
Sýningin spannar allan feril listamannsins. Eitt málverk er sýnt í fyrsta sinn.
Edda Halldórsdóttir er sýningarstjóri sýningarinnar Hér heima. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Sýningin
spannar allan
feril Kjarvals.
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is
Í síðustu viku var opnuð sýning hjá Streaming Museum í New York, sem er haldin í samvinnu
við Sameinuðu þjóðirnar og í tilefni
af 75 ára afmæli þeirra. Fimm verk
sjö listamanna á Norðurlöndunum
eru kynnt undir titlinum: Art's
New Natures Digital Dynamics in
Contemporary Nordic Art.
Verk Æsu Bjarkar glerlistakonu
og Tinnu Þorsteinsdóttur tón­
listarkonu, Shield I­III, eru þar
kynnt. Verkin eru samsett úr gler­
skúlptúr, heilabylgjum, vídeóum
og hátölurum. Streaming Museum
ritstýrir Centerpoint Now, útgáfu
World Council of Peoples for the
United Nations, sem verður gefið
út fyrir allsherjarþing Sameinuðu
þjóðanna og dreift á heimsvísu.
Verkaröðin Shield hefur vakið
athygli undanfarin ár og hefur
meðal annars unnið til Grand Prize
verðlauna á Toyama International
Glass Exhibition 2018 í Japan og
verið sýnd í Danmörku, Noregi og
nýjasta verkið, Shield III, var sýnt
í Feneyjum meðan á 58. Tvíær­
ingnum stóð árið 2019, sem hluti af
samsýningu Karuizawa New Art
Museum – Feneyjardeild, á Mark­
úsartorgi.
Æsa Björk og
Tinna með verk á
Streaming Museum
Verk Æsu og Tinnu á sýningu
Streaming Museum í New York.
Ný skáld­s a g a E l e n u
Ferrante, Lygalíf
fullorðinna, er
komin í bóka­
b ú ð i r. H a l l a
Kjartansdóttir
þýðir bókina úr
ítölsku og Bene­
dikt gefur út.
Bókin kom út á
Ítalíu síðasta haust en kemur út um
allan heim nú í byrjun september.
Frakkar þjófstörtuðu reyndar og
gáfu bókin út í júníbyrjun.
Félagar í bókaklúbbi Benedikts
fengu bókina senda heim áður
en bókin kom í bókabúðir og um
tíma bættust tíu til tuttugu manns
í klúbbinn á hverjum degi, einungis
vegna þess að þeir vildu ekki bíða
eftir að bókin kæmi í verslanir.
Búast má við að þessi nýja skáldsaga
Ferrante muni tróna ofarlega á met­
sölulistum hér á landi næstu vikur.
Spenningur fyrir
Elenu Ferrante
3 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 F I M M T U D A G U R22 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING