Rit Búvísindadeildar - 20.07.1996, Síða 35

Kínakál
Kínakál barst til Evrópu á vegum japanskra fyrirtækja upp úr 1970. Síðan hefur
það farið sigurför um Evrópu.
Kínakáli hættir til að blómstra óhæfilega snemma, í löndum þar sem
sumamætur eru bjartar. Það er unnt að seinka blómguninni með því að ala plönt-
umar upp í upphituðu gróðurhúsi, við um 20°C hita. Þetta hefur tekist nokkuð vel
á Hvanneyri, þannig að ótímabær blómgun var ekki verulegt vandamál.
í fyrri ritgerð segir Magnús Óskarsson (1995): "Kínakál er viðkvæmt fyrir
gróðurhlífum, einkum trefjadúk. Kálhöfuðin verða ljót undan dúkniun og því
óglæsileg söluvara. Það ætti þó varla að saka að hafa dúk á kálinu 2-3 vikur eftir
útplöntun." Hér að framan er skýrt frá athugunum og tilraunum, þar sem
trefjadúkur hefur flýtt uppskerunni um 5-6 daga. Guttormsen, G. (1987) leggur til
að kínakál sé fremur ræktað í plastbúrum en undir trefjadúk, að minnsta kosti, ef
ræktun er hafin snemma vors, vegna þess að hitinn í búrunum dregur úr hættu á
að kálið njóli. Hins vegar segir höfundur að kínakál þoli ekki mjög mikinn hita og
þess vegna verði að byrja að loftræsta búrin tveimur vikum eftir plöntun.
Á grundvelli þeirra mælinga, sem hér er fjallað um, er erfitt að kveða upp
dóm um það hvaða stofnar af kínakáli henti við aðstæður eins og á Hvanneyri.
Nagaoka 50 reyndist sæmilega, einkum á bersvæði, með falleg og þétt höfuð.
Yoko var með falleg og þétt höfuð, en byrjaði snemma að njóla árið 1995. Spring
var með falleg höfuð, en gefur hugsanlega heldur minni uppskeru en fyrr töldu
stofnamir. Höfuðin af Hanko virtust vera gróf og laus í sér. Stofnamir Two
Seasons, Morilla, Optiko, Sumioka og Taranoka eru allir álitlegir og taka fyrri
stofnum, ef til vill fram. Það þyrfti að gera góða tilraun með ræktun þeirra á
bersvæði.
Garðar R. Ámason (1993) getur um þrjú afbrigð af kínakáli, sem hafa
reynst vel hér á landi; Kasumi, Hopkin og Nagaoka 50. Tvö af þessum afbrigð-
um, Kasumi og Nagaoka 50, hafa hlotið viðurkenningu í Noregi, sem góð
snemmvaxin afbrigði (Guttormsen, G. 1990).
Hnúðkál
Það er vitað að hnúðkál hefur verið ræktað í Mið-Evrópu frá því á 16. öld. Kálið
virðist aldrei hafa orðið vinsælt á Norðurlöndum, en menn þekktu það.
Schierbeck iandlæknir (1890) segir: "Hinar svo nefndu ofanjarðar-gulrófur (B.ol.
caulorapá) hnúðkál eða Böhmisk Strunch þrífst einkarvel og er mjög bragðgott;
en mjer hefur eigi tekizt að fá neina til að sækjast eptir því." Einar Helgason
(1926) segir: "Árin 1902-1904 og nokkrum sinnum síðar, sáði ég hnúðkáli á
bersvæði. Hnúðamir urðu 250-400 gr. á þyngd." Þetta er sú þyngd, sem nú þykir
best, svo að lélegur vöxtur er ekki skýringin á því að hnúðkálið hefur ekki náð
vinsældum á íslandi. Hnúðkál og gulrófur eru að hluta til notaðar á svipaðan hátt
í matreiðslu. Margir telja að hnúðkál sé betra í hrásalöt, þannig að með breyttum
inatarvenjum gæti áhugi á ræktun hnúðkáls hugsanlega aukist.
Á Hvanneyri hefur ekki verið reynt að sá hnúðkálinu beint út í garð, en
Weisæth, G. (1975) segir að þá sé töluverð hætta á að kálið njóli, einkum ef
29