Fréttablaðið - 05.12.2020, Síða 98

BÆKUR
Bráðin
Yrsa Sigurðardóttir
Útgefandi: Bjartur
Fjöldi síðna: 302
Eins og margir, og eflaust f lestir, íslenskir rithöfundar hefur Yrsa Sigurðardóttir komið
við í mörgum bókmenntagreinum
á ferli sínum. Hún byrjaði á því að
skrifa nokkrar leiftrandi skemmti-
legar og fyndnar barnabækur, færði
sig svo yfir í glæpasögurnar sem
hafa aflað henni dyggra lesenda um
allan heim og svo hefur hún einn-
ig rennt fyrir hryllingssöguaðdá-
endur með góðum
árangri.
S u ð a u s t u r -
hornið er í aðal-
hlutverki í nýjustu
glæpasögu Yrsu. Í
þetta sinn fá aðal-
söguhetjurnar úr
síðustu bók um,
þau Huldar rann-
s ók na rlög reg lu-
maður og Freyja
s á l f r æ ð i n g u r í
Barnahúsi, frí og
í staðinn er farið
nær þeim anda sem
svífur yfir vötnum í
Ég man þig, sem er
ein besta hryllings/
drauga/spennusaga
sem skrifuð hefur
verið hérlendis og
þó víðar væri leitað.
S j ó n a r h o r n i ð
f lakkar milli fjög-
urra sögusviða og
sagan hefst á því
að lesendur slást
í lið með björg-
unarsveitarfólkinu
Jóhönnu og Þóri
sem leita að týnd-
um Íslendingum
í L ón s ör æ f u m .
Smám saman eru
f leiri kynntir til
sögu. Hjörvar sem
er nýráðinn eftir-
litsmaður á yfir-
gef inni ratsjár-
stöð hersins á Stokksnesi og kemst
fljótlega að því að fyrirrennari hans
lést með voveiflegum hætti, og kátt
og hresst fólk úr Reykjavík sem legg-
ur í spennandi fjallaferð að vetri
sem fljótt breytist í martröð. Stakur
barnsskór kemur einnig við sögu og
óhugnanlegir atburðir úr fortíðinni
narta í hælana á lifendum.
Yrsa hefur löngum sýnt hversu
fær hún er að vefa söguefni og Bráð-
in fer feykivel af stað, þar sem fitjað
er upp á hverjum þræðinum á fætur
öðrum og þeim haldið spenntum á
meðan sjónum er beint að næsta
þræði. Í fyrstu er erfitt að gera sér
ljóst hvernig þessar ólíku sögur eiga
mögulega eftir að tengjast allar, en
í lokin verða tengingarnar ljósar og
þó þær reynist kannski ögn laus-
legri en hefði mátt vonast eftir, þá
gerir það ekkert til þegar á heildina
er litið. Allir söguþræðirnir eru æsi-
spennandi og ríghalda og lesand-
inn er skilinn eftir með allar taugar
þandar og óbragð í munni.
Ægifegurð náttúrunnar á svæð-
inu verður ekki síður ljóslifandi
en Hesteyri varð í Ég man þig og
þó þessi bók nái ekki alveg sömu
hæðum og sú bók gerði í hand-
bragði hryllingsins þá verða aðdá-
endur þessarar hliðar Yrsu Sigurð-
ardóttur sannarlega ekki sviknir af
Bráðinni.
Brynhildur Björnsdóttir
NIÐURSTAÐA: Spennu- og
draugasaga sem rígheldur og
erfitt er að leggja frá sér.
Yrsa í hryllingsham
Hetjur norðurslóða er enn eitt stór-virkið eftir ljós-myndarann Ragn-ar Axelsson (RAX). Að þessu sinni er
grænlenski sleðahundurinn í aðal-
hlutverki.
„Þessi bók fjallar um hetjur sem
við áttum okkur ekki alltaf á hvað
eru miklar hetjur,“ segir Ragnar.
„Grænlenski sleðahundurinn hefur
haldið lífi í Grænlendingum í fjögur
þúsund ár. Ég var eitt sinn að tala við
Grænlending sem sagði mér sögur
af ferðum sínum um hafísinn. Kona
hans sat hjá okkur og sagði ekki orð
í einn og hálfan tíma. Svo allt í einu
sagði hún: „Án sleðahundsins væri
enginn Grænlendingur.“
Hlýddi konum
Í bókinni eru um 140 ljósmyndir
auk frásagna veiðimanna af hund-
um sínum. „Sumir þessara hunda
eru afburðagreindir, það er eitthvað
mennskt við þá,“ segir Ragnar. „Einn
veiðimaður sagði mér sögu af hundi
sínum, þeir voru vinir, horfðust
iðulega í augu og voru alltaf saman.
Svo réðst ísbjörn á hundinn og drap
hann. Veiðimaðurinn sagði mér
þessa sögu fjörutíu árum eftir þann
atburð og var með tár í augum.
Veiðimenn sögðu mér sögur af
hundum sem komu þeim heim í
ofsaveðri. Veiðimennirnir hnipr-
uðu sig saman á sleðanum í fimbul-
kulda og hundarnir rötuðu heim,
stundum án þess að sjá neitt. Það
er reyndar sagt að hundar hafi ekki
jafn gott þefskyn og áður þegar þeir
fóru lengri vegalengdir og þjálfuð-
ust á þeim ferðum.“
Hugmyndin að bókinni kvikn-
aði fyrir sextán árum. „Mary Ellen
Mark ljósmyndari og Björk konan
mín spurðu mig af hverju ég gerði
ekki bók um hundinn, sem væri
aðalhetjan. Þær eru soddan hunda-
elskendur. Þá varð ekki aftur snúið,
maður hlýðir konum!“
Reyndi að ná svipbrigðum
Ragnar fór ótal ferðir til Grænlands
vegna vinnslu bókarinnar. Spurður
hvort ekki sé nokkuð f lókið að
mynda hunda segir hann: „Ég er
alltaf að reyna að frysta augnablikið
og þarna reyndi ég að ná svipbrigð-
um. Til dæmis sýnir ein af mynd-
unum lítinn hvolp sem horfir á stóra
bróður sem klappar honum. Margar
myndanna sýna svo hundana í
vondu veðri og þar sjást þeir eins og
þeir töffarar sem þeir eru.
Sleðahundunum hefur fækkað úr
30.000 í 12.000 á tíu árum. Ísinn er
orðinn þynnri og unga kynslóðin
ætlar sér annað hlutverk en að verða
veiðimenn í tjaldi í ískulda. En það
má ekki gleymast að veiðimenn-
irnir eru, eins og hundarnir, hetjur
sem hafa lifað við erfiðar aðstæður.
Í þessari bók er ég er ekki að pre-
dika, ég er bara að sýna líf sem er að
breytast, Norðurskautslíf sem mér
finnst heillandi og fallegt. Ég læt
vísindamenn um hitt.“
Huggaði hund
Spurður hvort hann hafi náð góðu
sambandi við sleðahundana segir
Ragnar: „Mér var sagt að ef maður
horfir í augun á þeim geti maður
séð hvort hundur er grimmur eða
ekki. Suma þeirra snertir maður
alls ekki. Ég kynntist vel hundi sem
hinir hundarnir voru alltaf vondir
við. Ég hafði fyrir venju að koma til
hans og hugga hann. Þegar hann var
orðinn vanur mér var hann farinn
að stilla sér upp fyrir myndatöku.“
Ragnar ber mikið lof á hönnuð
bókarinnar, Einar Geir Ingvars-
son. „Hann er algjör snillingur og
hannaði bókina svolítið eins og
bíómynd.“
Næsta verkefni þessa snjalla
ljósmyndara er risabók um heim-
skautalöndin átta og lífið þar.
Án sleðahundsins væri enginn Grænlendingur
Grænlenski sleðahundurinn er í aðalhlutverki í nýju stórvirki Ragnars Axelssonar, Hetjur norðurslóða.
Í bókinni eru 140 ljósmyndir og einnig frásagnir grænlenskra veiðimanna um vini þeirra, hundana.
Sleðahundarnir eru sannir töffarar, eins og þessi mynd sýnir. MYND/RAX Ragnar lagði sig mikið eftir því að ná svipbrigðum hunda.
Hugmyndin
að bókinni
kviknaði fyrir
sextán árum,
segir Ragnar
Axelsson.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is
ÉG ER ALLTAF AÐ
REYNA AÐ FRYSTA
AUGNABLIKIÐ OG ÞARNA
REYNDI ÉG AÐ NÁ SVIPBRIGÐ-
UM.
5 . D E S E M B E R 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R56 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð