Morgunblaðið - 26.05.2020, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. MAÍ 2020
Álnabær
Allt fyrir gluggann… úrval, gæði og þjónusta.
Síðumúla 32, Reykjavík. S. 588 5900 n Tjarnargötu 17, Keflavík. S. 421 2061 n Glerárgötu 32, Akureyri. S. 462 5900 n alnabaer.is
alnabaer.is
Við erum sérhæfð í gluggatjöldum
SCREEN RÚLLUGARDÍNUR
26. maí 2020
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 143.37
Sterlingspund 174.46
Kanadadalur 102.3
Dönsk króna 20.959
Norsk króna 14.251
Sænsk króna 14.806
Svissn. franki 147.46
Japanskt jen 1.3344
SDR 195.28
Evra 156.3
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 191.5193
Hrávöruverð
Gull 1732.45 ($/únsa)
Ál 1473.0 ($/tonn) LME
Hráolía 36.18 ($/fatið) Brent
● Í Hagsjá grein-
ingardeildar
Landsbankans er
rýnt í greiðslu-
kortaveltu í apr-
ílmánuði sl. Þar
kemur fram að
áfengiskaup hafi
hlutfallslega auk-
ist mest allra
útgjaldaliða milli ára, eða um 52%.
Eins og rifjað er upp í Hagsjánni
dróst greiðslukortavelta talsvert
saman í apríl sl. milli ára, en sam-
komubann ríkti allan aprílmánuð
vegna kórónuveirufaraldursins.
Bent er á í Hagsjánni að velta í
raf- og heimilistækjaverslunum hafi
einnig aukist meira í apríl en í mars
og sömu sögu megi segja um veltu í
byggingarvöruverslunum. „Ætla má
að aukin kortavelta í áfengisversl-
unum og í stórmörkuðum sé að ein-
hverju leyti tilfærsla á neyslu sem
annars hefði farið fram á veitinga-
stöðum sem voru lokaðir,“ segir í
Hagsjánni.
Aukin kaup á vörum í byggingar-
vöruverslunum og raf- og heimilis-
tækjaverslunum má rekja til aukins
tíma sem fólk varði innan veggja
heimilisins meðan á samkomubanni
stóð, að sögn sérfræðinga Lands-
bankans.
Áfengiskaup í apríl juk-
ust um 52% milli ára
STUTT
Í gær sameinaðist Nasdaq verð-
bréfamiðstöð hf. formlega verð-
bréfamiðstöðinni Nasdaq CSD.
Sameiningin hefur verið í undirbún-
ingi um nokkurn tíma, eins og Við-
skiptaMogginn hefur áður greint frá.
Indars Ascuks, forstjóri Nasdaq
CSD, mun halda áfram sem forstjóri
sameinaðs félags. Magnús Kristinn
Ásgeirsson situr í framkvæmda-
stjórn Nasdaq CSD og mun jafn-
framt leiða starfsemi Nasdaq CSD á
Íslandi sem og viðskiptaþróun hjá
Nasdaq CSD-samstæðunni.
Samkvæmt tilkynningu frá Nas-
daq verður sameinuð miðstöð með
starfsemi í Lettlandi, Eistlandi,
Litháen og á Íslandi.
Í tilkynningunni segir einnig að í
kjölfar sameiningarinnar verði ís-
lenska starfsemin í stakk búin til að
nýta að fullu þá möguleika og teng-
ingar sem verðbréfamiðstöðvakerfi
Nasdaq CSD hefur upp á að bjóða og
skapi þannig ný tækifæri fyrir inn-
lenda sem erlenda viðskiptavini.
Markar tímamót
„Sameining okkar við Nasdaq
CSD og innleiðing á alþjóðlegu verð-
bréfauppgjörskerfi marka afar
mikilvæg tímamót fyrir viðskiptavini
okkar hér á landi,“ segir Magnús
Kristinn í tilkynningunni. „Þetta er
bæði stærsta innviðabreyting sem og
tæknilegu framfarir sem hafa átt sér
stað á íslenska verðbréfamarkaðnum
í 20 ár og mun gera okkur kleift að
taka þátt í nýsköpun og þróun í þess-
ari grein sem mun skila sér til við-
skiptavina okkar.“
Morgunblaðið/Hari
Fjármál Magnús Kristinn segir sam-
eininguna mikið framfaraskref.
Verðbréfamið-
stöðvar sameinast
 Starfar í Lettlandi,
Eistlandi, Litháen
og Íslandi
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Dregið hefur úr atvinnuleysi í iðnaði
milli mánaða. Hins vegar er óvíst um
nettóáhrif niðursveiflunnar á fram-
boð starfa í iðnaði, að sögn Sigurðar
Hannessonar, framkvæmdastjóra
Samtaka iðnaðarins.
Fækkað hafi á atvinnuleysisskrá
milli mánaða í byggingariðnaði og
framleiðsluiðnaði.
„Við vonum að þetta bendi til að
menn hafi sýnt varkárni í byrjun en
að þróunin sé heldur hagfelldari en
menn óttuðust,“ segir Sigurður.
Hann bendir á að bygginga- og
mannvirkjagerð sé stór atvinnu-
grein. Vægi hennar í landsfram-
leiðslu og á vinnumarkaði hafi verið
um 7% í fyrra. Þá hafi um 12.400
launþegar starfað í greininni í jan-
úar, um þúsund færri en árið áður.
500 fleiri en í fyrra
„Niðursveifla var hafin í greininni,
líkt og í hagkerfinu öllu, fyrir kór-
ónuveirufaraldurinn. Ríflega þúsund
manns voru án vinnu í greininni í
apríl en um 500 í sama mánuði í
fyrra. Við þetta bætist að í greininni
voru 1.638 komnir í minnkað starfs-
hlutfall í apríl,“ segir Sigurður og
vísar til hlutabótaleiðarinnar.
Ríkisstjórnin hyggst auka opin-
berar framkvæmdir til að vega á
móti samdrættinum. Meðal annars
stendur til að byggja nýtt skrifstofu-
hús Alþingis, reisa viðbyggingu við
Stjórnarráðið, ljúka uppbyggingu
nýrra höfuðstöðva Landsbankans og
byggja nýjan meðferðarkjarna við
Landspítalann. Áætlaður kostnaður
við þessar framkvæmdir er ríflega
70 milljarðar króna.
Sigurður segir aðspurður að þessi
uppbygging, sem og uppbygging
annarra innviða, svo sem vega, muni
verja og skapa störf í iðnaði. Nettó-
áhrifin, sé tekið mið af stöðu efna-
hagslífsins, verði þó að líkindum
fækkun starfa í greininni.
Var alls 536 milljarðar
„Heildarumfang fjárfestinga í
byggingum og mannvirkjum var um
536 milljarðar króna í fyrra. Af því
voru fjárfestingar atvinnuveganna
um 267 milljarðar, fjárfestingar í
íbúðarhúsnæði 167 milljarðar og
hins opinbera 102 milljarðar. Þetta
eru háar tölur og er vægi þeirra í
verðmætasköpun hagkerfisins mik-
ið, eða um 18% á síðastliðnu ári. Það
er meðal annars vegna þessa mikla
vægis sem samdráttur á þessu sviði
hefur víðtæk áhrif á hagkerfið langt
út fyrir raðir fyrirtækja í bygginga-
og mannvirkjagerð,“ segir Sigurður.
Til marks um samdráttinn hafi
dregið umtalsvert úr uppbyggingu
íbúðarhúsnæðis og þá sérstaklega á
fyrstu byggingarstigum. Þar hafi
mælst 42% samdráttur í vortalningu
SI á höfuðborgarsvæðinu.
Samkvæmt greiningu Vinnumála-
stofnunar má ætla að um 30% þeirra
sem verða án vinnu í sumar verði er-
lendir ríkisborgarar. Seðlabankinn
spáir því að atvinnuleysi verði að
jafnaði tæplega 9% í ár en 12% á
þriðja ársfjórðungi. Sigurður segir
að SI hafi miðað við heldur meira at-
vinnuleysi í sínum spám, eða um 10%
yfir árið að jafnaði. Óvissan sé þó enn
mikil. Samtökin hafi ekki sagt fyrir
um þróun atvinnuleysis eftir ein-
staka atvinnugreinum.
Upplýsingarnar úreltar
Jafnframt hafi Seðlabankinn í nýj-
um Peningamálum stuðst við könnun
sem gerð var um áramótin um fjár-
festingu í atvinnuvegum. Forsendur
hafi þá verið allt aðrar. Því megi ætla
að fjárfesting dragist meira saman.
Þá segir Sigurður að með hliðsjón
af þróuninni eftir fjármálakreppuna
2008 sé ekki útlit fyrir mikinn brott-
flutning erlendra byggingarverka-
manna. Staðan sé enda einnig erfið
víða erlendis vegna faraldursins.
Samkvæmt greiningu Vinnumála-
stofnunar voru um 8,5% atvinnu-
lausra erlendra ríkisborgara í apríl-
mánuði starfandi í iðnaði. Þá var
hlutfallið 10,3% í hlutabótaleiðinni.
Alls voru 5.700 erlendir ríkisborgar-
ar þá án vinnu og um 8.200 á hluta-
bótaleiðinni. Út frá áðurnefndum
hlutföllum má ætla að um 500 er-
lendir starfsmenn hafi verið án vinnu
og um 800 á hlutabótaleiðinni. Tölur
Samtaka iðnaðarins yfir þetta eru
hins vegar hærri.
Ekki sama tilfærsla starfa
Rætt hefur verið um að eftir fjár-
málakreppuna 2008 hafi orðið til-
færsla á starfsfólki á milli atvinnu-
greina. Sérfræðingar sem störfuðu í
bankageiranum hafi hafið störf á
nýjum vettvangi.
Sigurður segir að á uppgangs-
árunum hafi bankakerfið laðað til sín
fólk sem hafði fjármál ekki á sínu
sérsviði. Sérfræðimenntun þess hafi
því nýst á öðrum sviðum, til dæmis í
hugverkaiðnaði.
Sagan geti að einhverju leyti
endurtekið sig, nú þegar endur-
skipulagning ferðaþjónustunnar
stendur fyrir dyrum. „Ég held að nú
verði tilfærslan mest í átt að hug-
verkaiðnaði,“ segir Sigurður.
Til þess þurfi ákveðna sérfræði-
menntun og því sé ekki að vænta
sömu tilfærslu starfsfólks heilt yfir á
milli atvinnugreina.
Stuðningurinn skiptir máli
Binda megi miklar vonir við hug-
verkaiðnaðinn á næstu árum. Aukinn
stuðningur stjórnvalda gegni þar
mikilvægu hlutverki. Það er að segja
sú ákvörðun að hækka þak á endur-
greiðslum og endurgreiðsluhlutfalli
vegna nýsköpunar. Ef allt gangi að
óskum geti 3-5 alþjóðleg fyrirtæki í
hugverkaiðnaði orðið til á hverjum
áratug á Íslandi. Hingað til hafi að
jafnaði eitt slíkt fyrirtæki, eða ekk-
ert, orðið til á hverjum áratug síð-
ustu áratugi. Þar er um að ræða
fyrirtæki á borð við Marel, Össur og
CCP.
Atvinnulausum að fækka
 Atvinnuleysi í iðnaði minnkaði milli mánaða  Framkvæmdastjóri SI segir að
þróunin sé hagfelldari en menn óttuðust  Hugverkageirinn verði aflvaki vaxtar
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Niðursveifla Ríkisstjórnin hyggst setja aukið fé í opinberar framkvæmdir.