Bændablaðið - 03.12.2020, Blaðsíða 30

Bændablaðið | Fimmtudagur 3. desember 202030
FRÉTTASKÝRING
Síðustu regnskógarnir í Asíu:
„Skógurinn er farinn og við búum við fátækt“
Kóreskt stórfyrirtæki í vinnslu
á pálmaolíu hefur undanfarin ár
verið að kaupa upp gríðarstór
svæði í Indónesíu sem eru
hluti af stærstu eftirstandandi
regnskógunum í Asíu. Áreiðan­
legar heimildir sýna að eldar
af manna völdum hafi brennt
tugþúsunda hektara af frum­
skógum í landinu.
Innfæddir, sem tilheyra
Mandobo-ættflokknum á Papúa-
svæði í Indónesíu, segja að fyrir sex
árum hafi fulltrúar suður-kóreska
pálmaolíuframleiðslufyrirtækisins
Korindo og stjórnvöld í landinu haft
samband við höfðingja ættflokksins
og beðið hann að sannfæra sitt fólk
og tíu aðra ættflokka um að selja
fyrirtækinu landið sem það býr á.
Korindo, sem er risafyrirtæki á
sviði framleiðslu á pálmaolíu, bauð
innfæddum 8 bandaríkjadala fyrir
hektarann, eða rétt rúmar 550 krónur
íslenskar.
Her og lögregla
Fyrirtækið hafði áður aflað sér
heimildar til kaupanna frá stjórn
Indónesíu og lagði áherslu á að
kaupin gengju hratt fyrir sig. Svo
hratt að lögreglan og herinn voru
send til að sækja höfðingjann og
fara með hann á fund með fulltrúum
Korindo og stjórnvalda og honum
hótað öllu illu ef hann kæmi ekki.
Á fundinum var höfðingjanum
lofað að hann persónulega myndi fá
nýtt hús, með rennandi vatni og að
skólagjöld yrðu greidd fyrir börnin
hans og því um hreinar mútur að
ræða.
Höfðinginn sat frammi fyrir
ákvörðun sem myndi breyta lífi hans
og samferðafólks hans að eilífu.
Hann tók boðinu.
Stærsti útflytjandi
pálmaolíu í heiminum
Indónesía er stærsti útflytjandi
pálmaolíu í heiminum og Papúa
nýjasta ræktunarsvæði olíupálma
í landinu og um leið það svæði í
heiminum þar sem eyðing frum-
skóga er mest um þessar mundir.
Nú þegar hafa stór svæði þar með
regnskógum verið brennd og í stað
þeirra plantað olíupálmum í beinum
röðum.
Viðskipti með pálmaolíu eru
gríðarmikil í heiminum og olían
notuð í nánast allt sem snýr að
snyrti- og matvöru og margt fleira.
Þar til fyrir skömmu hafði Papúa-
svæðið staðið utan við þessi ósköp
og frumskógurinn þar fengið að
standa að mestu óskertur, eða þar
til stjórnvöld í Indónesíu opnuðu
fyrir aðgang fjárfesta að svæðinu
sem er með því fátækasta í landinu.
Korindo er sú erlenda fyrirtækja-
samstæða sem á mest land í
Indónesíu og hefur nú þegar rutt
um 60 þúsund hektara af skóglendi
með samþykki stjórnvalda og er
olíupálmaræktarinnar þar gætt af
öryggissveitum úr her landsins.
Íkveikjur til að eyða frumskógum
Eins og framleiðslu á pálmaolíu
er háttað í dag eru frumskógar á
stórum svæðum ruddir eða brenndir
og olíupálmum plantað í staðinn.
Samkvæmt lögum er bannað að
brenna skóga í Indónesíu vegna
mengunarinnar sem slíkt veldur en
þrátt fyrir það er bruni algengasta
leiðin sem notuð er í landinu til að
fella skóga fyrir olíupálmaræktun.
Talsmenn Korindo hafa lengi
þvertekið fyrir að fyrirtækið hafi
eða standi fyrir íkveikjum í frum-
skógum og samkvæmt skýrslu Forest
Stewardship Council frá 2018, sem
Korindo er meðlimur að, eru engar
sannanir sem benda til að svo sé.
Nýjar upplýsingar frá Goldsmiths
University í London og Greenpeace
International, sem birtar voru í
samvinnu við BBC, sýna aftur á móti
að Korindo hefur tengst fjölmörgum
íkveikjum í mörg ár í þeim tilgangi
að eyða skógum til framleiðslu á
pálmaolíu. Upplýsingarnar byggja
meðal annars á skoðun á loftmyndum
frá NASA sem sýna skógareyðingu
á svæðum sem Korindo hefur keypt
eða hefur til yfirráða.
Loftmyndirnar sýna greinileg
mynstur og það hvernig eldurinn
breiðist skipulega út og slíkt bendir
eindregið til að um íkveikjur sé að
ræða.
Heimamenn í Papúa segja einnig
að starfsmenn fyrirtækisins kveiki
reglulega elda til að brenna niður
skógana. Atferlinu er lýst þannig
að starfsmenn Korindo koma fyrir
trjábolum í 100 til 200 metra löngum
röðum og hella yfir bensíni og
kveikja í.
Að sögn talsmanna Greenpeace
International er Korindo ekki eina
fyrirtækið sem stundar þetta og
að fyrirtækin komist upp með
íkveikjurnar þar sem stjórnvöld
geri ekkert í málinu. Íkveikjurnar
eru árlegar og reykurinn frá þeim
svo mikill að hann hefur legið yfir
stórum svæðum í Suðaustur-Asíu þar
sem hann veldur gríðarlegri mengun
og hefur truflað flugsamgöngur.
Áætlað er að losun skaðlegra efna
út í andrúmsloftið vegna brunanna
jafnist á við nokkurra mánaða losun
Bandaríkja Norður-Ameríku og að
mengunin hafi valdið dauða um 90
þúsund manns í Asíu árið 2015. Fyrir
utan þann skaða sem eldurinn veldur
í dýra- og gróðurríkinu.
Skýrsla FSC
Þrátt fyrir að sagt sé að í úttekt Forest
Stewardship Council og skýrslunni
frá 2018 hafi ekkert komið fram
sem bendi til að Korindo tengist
íkveikjum til að ryðja skóga var
skýrslan aldrei birt opinberlega enda
hótaði Korindo málshöfðun yrði það
gert. Vert er að geta þess að vottun
frá Forest Stewardship Council á
að jafngilda því að fyrirtæki vinni
vörur úr timbri á sjálfbæran og
siðferðislegan hátt.
BBC komst yfir eintak af
skýrslunni og segir í grein um hana
að þar komi skýrt fram að Korindo
hafi brennt um 30 þúsund hektara af
frumskógum þvert á reglur Forest
Stewardship Council. Einnig segir
að fyrirtækið hafi gerst sekt um
fjölda mannréttindabrota gagnvart
innfæddum í skógunum með hjálp
indónesíska hersins í þeim tilgangi
að auka hagnað sinn.
Í skýrslunni var mælst til
þess að Korindo yrði vikið úr
Forest Stewardship Council. Því
var hafnað og hefur haft þær
afleiðingar að trúverðugleiki FSC
hefur dvínað. Auk þess sem fjöldi
umhverfisverndarsamtaka hefur
lýst vantrausti á Forest Stewardship
Council segjast þau draga í efa að
vottanir þess standist skoðun.
Viðbrögð Korindo við
uppljóstruninni var að neita harðlega
að fyrirtækið hefði á nokkurn hátt
átt þátt í að mannréttindi væru
brotin en viðurkenndi að eflaust
mæti bæta ýmsa starfshætti þegar
kæmi að því að ryðja skóga.
Í yfirlýsingunni sagði líka að
fyrirtækið hefði greitt innfæddum
rausnarlegt verð fyrir landið, 8
bandaríkjadali fyrir hektarann, og
að auki aðra 8 bandaríkjadali vegna
trjánna sem þeir misstu og að
upphæðin hafi verið í samræmi við
óskir ríkisstjórnarinnar í Indónesíu.
Talsmenn ríkisstjórnarinnar hafa
staðfest að upphæðin sé rétt en neita
að hún hafi verið ákveðin í samráði
við Korindo.
Svikin loforð að
sögn heimamanna
Þrátt fyrir hástemmd loforð um alls
kyns úrbætur á Papúa-svæði hefur
lítið orðið um efndir og að sögn
margra innfæddra fylgdi komu
fyrirtækisins ekki velsæld heldur
óeining og átök sem hafa kostað
mannslíf.
„Skógurinn er farinn og við lifum
í fátækt,“ er haft eftir konu sem missti
bróður sinn í átökum vegna svikinna
loforða um að reisa nýjan skóla. Á
sama tíma segja talsmenn Korindo
að fyrirtækið hafi lagt 14 milljónir
bandaríkjadala til uppbyggingar-,
mennta-, heilbrigðis- og félagsmála
á svæðinu.
Höfðinginn sem tók tilboði
Korindo viðurkennir að hann hafi
fengið um 42 þúsund bandaríkjadali
fyrir aðkomu sína að málinu. Hann
segist ekki enn hafa fengið húsið
sem til stóð að byggja fyrir hann.
Í dag segist hann vera fátækari en
hann var fyrir. Peningarnir eru búnir,
hann allslaus og fullur af eftirsjá og
kennir ríkisstjórn landsins um að
hafa blekkt sig.
Byggt á greininni The burning
scar: Inside the destruction of Asia’s
last rainforests á vef BBC. Höfundar
Ayomi Amindoni & Rebecca
Henschke.
Ástralía og Indónesía og hluti Suðaustur-Asíu.
Guli liturinn sýnir áætlaða eyðingu frumskóga í Papúa Nýju-Gíneu og til
vesturs yfir landamærin frá 1980 til 2020. Mynd / WWF
Frumskógum er eytt í Papúa Nýju-Gíneu og víðar í Indónesíu til að rúma fyrir ræktun á olíupálma.
Í frumskógum Nýju-Gíneu, sem nú er eytt af stórfyrirtækjum, hafa frumbyggjar
búið í hundruð ef ekki þúsundir ára í sátt við náttúruna. Mynd / Steppes travel
Vilmundur Hansen
vilmundur@bondi.is
Jarðvegsútskolun vegna skógar-
eyðingar í norðanverðri Papúa Nýju-
Gíneu. Mynd / www.abc.net.au.
LÍF&STARF