Morgunblaðið - 15.06.2020, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. JÚNÍ 2020
Ragnhildur Þrastardóttir
Snorri Másson
Mál Rúmena sem komu hingað til
lands, vanvirtu sóttvarnalög, stund-
uðu búðahnupl og greindust með
virk smit kórónuveiru hnykkir á
mikilvægi breytinganna sem verða á
móttöku ferðamanna hér á landi í
dag, að sögn Víðis Reynissonar, yfir-
lögregluþjóns hjá almannavörnum.
Þær munu auðvelda lögreglu vinn-
una ef fleiri sambærileg mál koma
upp.
„Skráningarnar eru nákvæmari og
svo fara auðvitað allir í sýnatöku sem
koma til landsins,“ segir Víðir sem
telur að mál Rúmenanna gefi ekki til-
efni til þess að endurskoða hvernig
eftirliti með þeim sem koma að utan
sé háttað en slíkt eftirlit breytist að
einhverju leyti í dag.
Hann kveður þó já við þegar hann
er spurður hvort mál Rúmenanna
sýni að eftirliti með þeim sem koma
til landsins hafi mögulega verið
ábótavant fram til þessa.
„Þegar við erum búin að vera með
um og yfir þúsund manns í sóttkví er
ekki hægt að vera með eftirlit með
öllum. Við höfum einfaldlega ekki
mannskap í það.“
Í dag breytist móttaka þeirra sem
koma hingað frá öðrum löndum en nú
verður öllum gefinn kostur á að fara í
sýnatöku í stað 14 daga sóttkvíar
eins og áður var.
Upplýsingarnar „uppspuni“
Misskilningur um að landið hafi
fram til þessa verið lokað fyrir er-
lendum ferðamönnum hefur undan-
farið gert vart við sig. Sú var ekki
staðan en allir sem komu til landsins
voru skyldaðir til að sæta 14 daga
sóttkví þótt undantekningar hafi ver-
ið á því fyrir þá sem ferðuðust hingað
vegna vinnu og voru í svokallaðri B-
sóttkví. Rúmenarnir voru ekki í slíkri
sóttkví.
Hingað til hefur landamæraeftirlit
verið aukið og allir sem hingað koma
þurft að fylla út eyðublöð þar sem
m.a. kemur fram hvar viðkomandi
ætlar að dvelja í sinni sóttkví.
Í tilfelli Rúmenanna voru upplýs-
ingarnar um dvalarstað þeirra á
eyðublöðunum „uppspuni“ að sögn
Víðis.
Eftir breytinguna í dag verður
auðveldara að fylgjast með þeim sem
koma hingað til lands og ganga úr
skugga um hvort fólk sé smitað af
veirunni. „Svo er okkur heimilt að
vísa fólki frá sem vill ekki lúta þeim
reglum sem gilda á landamærunum,
vill ekki fara í sýnatöku eða telst ólík-
legt til að standa við að fara í
sóttkví,“ segir Víðir. Lögreglan má
því senda fólk úr landi sem neitar að
fara í sýnatöku eða sóttkví.
Víðir telur að ef breytingin hefði
átt sér stað áður en Rúmenarnir
komu hingað til lands hefði mál
þeirra verið auðveldara viðfangs.
„Það væri gott ef við hefðum getað
verið byrjaðir á þessu fyrr því það
sem við munum fá út úr gögnum með
nýju aðferðinni hefði gert okkur
vinnuna í þessu tilfelli mun einfald-
ari.“
Lögreglan skoðar nú fleiri mál í
tengslum við þá sex Rúmena sem
voru um helgina skikkaðir í sóttkví
og einangrun eftir að hafa vanvirt til-
mæli um sóttkví við komuna til
landsins.
„Það eru fleiri mál sem hafa komið
upp í tengslum við þetta sem hafa
orðið þess valdandi að við erum að
skoða fleiri einstaklinga,“ segir Víðir.
Lögreglan hóf leit að öðrum hópi
Rúmena, fimm til sex manns, sem
talið er að hafi komið til landsins í
síðustu viku. Er sá hópur talinn
tengjast hópnum sem lögreglan hef-
ur nú þegar haft uppi á. Samtals eru
því ellefu til tólf Rúmenar til rann-
sóknar.
Fyrri hópurinn dvelur nú í heild
sinni í sóttvarnahúsinu við Rauðarár-
stíg sem var opnað að nýju í gær en
það hafði verið lokað frá því í maí.
Lögreglumenn munu hafa eftirlit
með Rúmenunum í sóttvarnahúsinu
en ekki er ákveðið hversu margir lög-
reglumenn verða þar.
„Þetta er mjög krefjandi verkefni
og einstakt í sjálfu sér að menn vilji
ekki sæta sóttkví og þurfi að vera
undir eftirliti lögreglumanna,“ segir
Víðir.
Tugir hafa komið að því að finna
Rúmenana, að sögn Víðis, og þurftu
sextán lögreglumenn, þar af um tíu
hjá Lögreglunni á Suðurlandi, að
fara í sóttkví vegna þremenninganna
sem voru handteknir í upphafi. Víðir
segir að málið verði áfram mannafla-
frekt og það krefjist samvinnu
margra stofnana.
„Það er auðvitað stórt mál þegar
lögregluembætti eins og lögreglan á
Suðurlandi missir níu starfsmenn í
sóttkví. Það er ekki einfalt. Þetta er
líka erfitt fyrir mannskapinn sem í
þessu lendir. Eftir sitja nú allir þess-
ir einstaklingar sem óttast það að
hafa smitast,“ segir Víðir.
Engir aukalögreglumenn til
Enginn kemur í stað þeirra sextán
sem þurftu að fara í sóttkví.
„Þetta þýðir bara meiri vinnu á
hina, það eru ekki til neinir aukalög-
reglumenn heldur er þessu mætt
með auknu framlagi annarra lög-
reglumanna,“ segir hann.
70 til 90 pláss eru laus í sóttvarna-
húsinu við Rauðarárstíg, að sögn
Gylfa Þórs Þorsteinssonar, umsjón-
armanns hússins, en einnig verða
opnuð slík hús á Akureyri og Egils-
stöðum.
Spurður hvort hann búist við fleiri
gestum nú en áður segir Gylfi:
„Hefði ég verið spurður á laugar-
daginn hefði ég sagt nei en svo byrja
ég á því að taka inn sex manns þann-
ig að ég þori ekki að segja til um það.
Við vonum auðvitað að það verði
miklu rólegra og þetta gangi allt
saman vel.“
Rögnvaldur Ólafsson, lögreglu-
fulltrúi og verkefnastjóri hjá Al-
mannavörnum, segir að mál Rúmen-
anna sé angi af skipulagðri
glæpastarfsemi. Koma þeirra til
landsins fylgi mynstri þar sem er-
lendir hópar leita hingað og stunda
innbrot og þjófnað.
Ekki er hægt að útiloka að hópsýk-
ing komi upp vegna smituðu Rúmen-
anna, að sögn Þórólfs Guðnasonar
sóttvarnalæknis sem hefur farið
fram á gæsluvarðhald yfir Rúmen-
unum, neiti þeir að sæta sóttkví og
einangrun.
Hefði einfaldað mál Rúmenanna
 Fólkið grunað um búðahnupl og hluti þess er smitaður  Lögreglan leitar fleiri Rúmena vegna gruns
um smit  Engir lögreglumenn koma í stað þeirra sextán sem þurftu að fara í sóttkví vegna málsins
Morgunblaðið/Sigurður Ragnarsson
Flutningur Mikill viðbúnaður var við sóttvarnahúsið þegar Rúmenarnir voru fluttir þangað seinni partinn í gær.
Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@mbl.is
Heilbrigðisyfirvöld mælast til þess
við flugfélög og aðra sem flytja ferða-
menn til landsins að ferðamenn sem
hingað komi verði ekki fleiri en 2.000
talsins á degi hverjum, að sögn Þór-
ólfs Guðnasonar sóttvarnalæknis.
Í dag er slakað á takmörkunum á
aðgengi ferðamanna að landinu en nú
geta þeir sem hingað koma, bæði ís-
lenskir og erlendir ríkisborgarar,
valið hvort þeir fari í sýnatöku eða
fjórtán daga sóttkví. Áður var öllum
gert að sæta hinu síðarnefnda.
„Við höfum komið fram með þau
tilmæli að flutningur ferðamanna til
landsins miðist við að það komi ekki
fleiri ferðamenn en 2.000 hingað til
lands daglega en það er miðað við
greiningargetuna,“ segir Þórólfur.
Íslensk erfðagreining getur greint
allt að 2.000 sýni daglega og er mein-
ingin að fyrirtækið sjái mestmegnis
um greiningu á sýnum til að byrja
með.
Í dag er búist við því að 600 manns
lendi á Keflavíkurflugvelli en erfitt
er að segja til um hvenær farþega-
fjöldinn fer að aukast eða hvort hann
gerir það, að sögn Þorólfs.
Allir farþegar þurfa að fylla út sér-
stakt eyðublað við komuna til lands-
ins eða áður en þeir koma. Að því
loknu fara þeir í skimun ef þeir kjósa
það en á Keflavíkurflugvelli er búið
að koma fyrir tíu skimunarbásum
sem geta alls tekið sýni úr 200 manns
á klukkustund.
Svíþjóð hefur farið hvað verst út úr
faraldrinum af Norðurlandaþjóðun-
um og heimila ýmsar þjóðir ekki að
Svíar ferðist til landa þeirra. Ísland
er ekki þeirra á meðal. Spurður
hvers vegna það sé segir Þórólfur að
hinar Norðurlandaþjóðirnar séu ekki
með skimunarátak í gangi eins og Ís-
lendingar. „Menn eru bara með allt
aðrar forsendur fyrir opnunum og
tilslökunum.“ Þórólfur segir að mál
Rúmena sem vanvirtu sóttkví sem
kom upp um helgina sýni að mikil-
vægt sé að aðgenginu að landinu sé
stýrt.
„Og við séum ekki að taka gild
vottorð að utan sem eru kannski ekki
stöðluð og mismunandi úr garði gerð.
Miðað við þetta er alveg eins líklegt
að einhver myndi reyna að svindla á
því og falsa vottorð og því er mikil-
vægt á þessari stundu að taka ekki
gild vottorð sem fólk kemur með
hingað.“
Vilja mest 2.000 ferðamenn
 Greiningargeta ÍE setur ferðamannastraumnum takmörk  Svíar fá að koma til Íslands þrátt fyrir
slæma stöðu í heimalandi þeirra  Þórólfur segir ákvörðun um að taka vottorð ekki gild mikilvæga
Sýni Tveir starfsmenn verða í hverjum sýnatökubás á Keflavíkurflugvelli.
Morgunblaðið/Íris
Átta flugvélar munu lenda á
Keflavíkurflugvelli í dag með um
600 farþega en sá fjöldi jafn-
gildir tæplega helmingi af þeim
farþegafjölda sem kom til lands-
ins í apríl og einum þriðja af
þeim fjölda sem kom til landsins
í maí.
Leita þarf aftur í marsmánuð
til að sjá svo margar flugvélar á
áætlun en undanfarið hafa um
þrjár vélar lent á Keflavíkur-
flugvelli daglega. Þær hafa verið
svo fáar vegna þeirra takmark-
ana sem settar voru á ferðalög
vegna kórónuveirunnar.
„Við erum tilbúin fyrir það
sem er fram undan með þessum
nýja valkosti sem er settur fram
fyrir farþega, sem er að velja
skimun frekar en tveggja vikna
sóttkví, og þann áhuga sem
flugfélög hafa sýnt á að koma til
landsins eftir að yfirvöld og heil-
brigðisyfirvöld tilkynntu að þessi
leið yrði farin,“ segir Guðjón
Helgason, upplýsingafulltrúi
Isavia.
Áhuginn hef-
ur verið tölu-
verður.
„Um leið og
heilbrigðis-
yfirvöld til-
kynntu að þau
ætluðu að hefja
þessa skimun
fundum við fyrir
áhuga flugfélaga á að koma
hingað til lands. Það hefur verið
svo síðan þetta var tilkynnt og
við erum viðbúin því sem er að
hefjast núna.“
Frá 19. mars var öllum Íslend-
ingum sem sneru heim frá öðr-
um löndum gert að sæta fjórtán
daga sóttkví. Um mánuði síðar
tók sú regla gildi fyrir alla sem
til landsins komu, óháð þjóðerni.
Hafði þetta talsverð áhrif á
ferðamannastrauminn en 1.264
komu til landsins í apríl og
1.954 í maí. Á sama tíma fyrir
ári komu tæplega 200.000
manns til landsins í hvorum
mánuði.
600 manns koma í dag
TÆPLEGA HELMINGI FLEIRI EN Í HEILUM MÁNUÐI
Guðjón Helgason