Morgunblaðið - 27.10.2020, Blaðsíða 18

18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. OKTÓBER 2020
SVALALOKANIR
Svalalokanir frá Glerborg eru nýtískulegar
og falla vel að straumum og stefnum
nútímahönnunar.
Lokunin er auðveld í þrifum þar sem hún opnast inná við.
Hægt er að fá brautirnar í hvaða lit sem er.
Svalalokun verndar svalirnar fyrir regni, vindi og ryki og eykur
hljóðeinangrun og breytir notkun svala í heilsársnotkun.
Glerborg
Mörkinni 4
108 Reykjavík
565 0000
glerborg@glerborg.is
www.glerborg.is
2291árfregalgeps&nupílsrelg,raggulg,relG
FÁÐU TILBOÐÞÉR AÐKOSTNAÐAR-LAUSU
Ljósið loftin fyllir
og loftin verða blá.
Vorið tánum tyllir
tindana á.
Þetta ljóð Þorsteins
Gíslasonar, sem telur
sex erindi, söng
mamma mín iðulega.
Það hefur sennilega
leitt til þess að mér
þykir þetta eitt falleg-
asta ljóð sem ort hefur verið á ís-
lenska tungu, svo leikandi létt og
gegnsætt, fullt af von og gleði
hversdagsins. Það er líka góð lýsing
á mömmu sem var glöð og
skemmtileg kona og söng mjög fal-
lega. Hún fæddist 1916 og dó 2005.
Þegar hún var tveggja ára fékk
hún spánsku veikina og var vart
hugað líf. Sagan af því hvernig
litla barnið barðist fyrir lífi sínu
hefur varðveist sem helgisaga í
fjölskyldu okkar. Faðir hennar,
Helgi Skúlason, kennari og bóndi
á Herríðarhóli í Holtum, hélt á
henni í fanginu dægrin út og inn
og lét bera í barnið spenvolga
mjólk úr kúnum sem eldri systkini
hennar skiptust á um að sækja.
Litla barnið braggaðist og lifði og
þakkaði það síðar meir árvekni og
elsku föður síns og hans spenvolgu
og næringarríku mjólk. Henni
varð ekkert meint af nema að því
leyti að hún varð seinni til tals en
önnur börn. „En þegar ég loksins
lærði að tala þá héldu mér engin
bönd,“ sagði hún kankvís síðar.
Það að smitast af spánsku veik-
inni og lifa sjúkdóminn af hefur
sennilega veitt henni aukinn við-
námsþrótt og ónæmi gegn ýmsum
sjúkdómum. A.m.k. var hún sér-
lega heilsuhraust á sinni tíð og
varla nokkurn tíma misdægurt.
Hún minntist þess að faðir hennar
hafði yfir henni blessunarorðin:
„Drottinn blessi þig og varðveiti
þig …“ Þetta var sennilega það
besta sem hún vissi og kunni og
sagði við mig, dóttur sína, rétt fyr-
ir andlátið: „Helga mín, þú mátt
aldrei gleyma blessunarorðunum.“
Ég þekkti litla stúlku sem taldi
það sínar sælustu stundir þegar
hún sat með pabba sínum og hann
sagði henni sögur frá þeim tíma
þegar hann var lítill. Alltaf voru
þetta sömu sögurnar aftur og aft-
ur sem hljómuðu sem hin stórkost-
legustu ævintýri í munni hans.
Þetta voru endurminningar úr
bernsku hans og æsku frá Eyr-
arbakka, Borgarnesi, Vík í Mýdal.
Hún sagði eitthvað sem svo:
„Pabbi, segðu mér frá
því þegar þú dast á
glerbrotið í fjörunni í
Borgarnesi og það
kom stórt gat á hnéð
og það blæddi og þú
fórst að gráta. Ha,
pabbi, gerðu það.“
Svo kom sagan og frá-
sagnargleði hans var
við brugðið, hún var
vönduð og fölskva-
laus. Þessar stundir
þeirra voru sannkall-
aðar gæðastundir og
mátti vart á milli sjá hvort þeirra
feðgina naut þeirra betur.
Það kemur fyrir að það lýkst upp
fyrir okkur að lífið hangir á blá-
þræði. Þetta vitum við öll en hvort
við höfum það oft í huga er annað
mál. Enda er farsæl lífsafstaða
fólgin í því að vera jákvæður og
njóta hverrar stundar í einlægri
lífsnautn er þakkar allt hið góða
sem lífið færir okkur í skaut. En
kynslóðin sem segir frá hér að of-
an var mjög meðvituð um fallvalt-
leika tilverunnar og sagði því sem
svo þegar fólk t.d. kvaddist: „Við
sjáumst á morgun – ef Guð lofar.“
Allt líf hangir á bláþræði, lífið er
eiginlega barátta upp á líf og
dauða frá fyrstu til síðustu mín-
útu. Þá er gott að vita á hvern við
trúum, hvar traust okkar og trún-
aður liggur, að vita hver haggast
ekki þegar „björgin hrynja og
hamravirkin svíkja“. Það er djúp-
stæður lífsskilningur kristinnar
trúar að þeim sem Guð elska sam-
verki allt til góðs. Hversu mót-
drægt sem lífið er, hversu langt
frá gleði og von sem líf sérhvers
manns getur verið kemst hann
aldrei svo langt inn í myrk skúma-
skot tilverunnar að augu Drottins
sjái hann ekki og að hjarta þess
sama Drottins finni ekki til með
sorg og einsemd mannsins.
„Drottinn blessi þig og varðveiti þig,
drottinn láti sína ásjónu lýsa yfir þig
og sé þér náðugur, Drottinn upplyfti
sínu augliti yfir þig og gefi þér frið.“
(Fjórða Mósebók 6:24-26.)
Á bláþræði –
lítil saga af
spenvolgri mjólk
Eftir Helgu Soffíu
Konráðsdóttur
» Það er farsæl lífs-
afstaða fólgin í því að
vera jákvæður og njóta
hverrar stundar í ein-
lægri lífsnautn en við-
urkenna fallvaltleika.
Helga Soffía
Konráðsdóttir
Höfundur er sóknarpretur í Háteigs-
kirkju og prófastur í Reykjavíkur-
prófastsdæmi vestra.
helgasoffia@simnet.is
Kannast lauslega við
tvo af þremur oddvitum
ríkisstjórnarinnar. Að
góðu einu. Þann þriðja
hef ég aldrei hitt. Þetta
ágæta þríeyki setti
saman stjórnarsátt-
mála fyrir ríkisstjórn
sína árið 2017. Þar
stendur meðal annars
orðrétt: „Einnig verður
hugað að því að styrkja
rekstrargrundvöll hjúkrunarheimila
en áhersla verður einnig lögð á aðra
þjónustuþætti, svo sem heima-
hjúkrun, dagþjálfun og endurhæf-
ingu.“ Hver er svo raunin? Hefur
rekstrargrundvöllur hjúkrunarheim-
ila verður styrktur. Nei, síður en svo.
Hann hefur verið markvisst veiktur í
tíð þessarar ríkisstjórnar, sem er að
ljúka næsta haust. Sumir segja sem
betur fer. Í stað þess að auka við fjár-
framlög umfram launa- og verðlags-
hækkanir, þá eru hjúkrunarheimilin,
auk dvalar- og dagdeildarheimila,
krafin um niðurskurð upp á hálft pró-
sent á ári. Árin 2018, 2019, 2020 og nú
stendur til að skera enn og aftur nið-
ur um hálft prósent skv.
fjárlagafrumvarpi fyrir
árið 2021. Á sama tíma
hefur nær öll önnur
heilbrigðisþjónusta
fengið hækkanir á fjár-
lögum umfram launa-
og verðlagshækkanir á
meðan öldrunarþjón-
ustan situr eftir.
Ég er þeirrar skoð-
unar að þetta sé með
vilja gert til að svelta
öldrunarheimilin svo
mikið að þau gefist upp
og skili rekstrinum til ríkisins. Sem
er nákvæmlega það sem er að gerast.
Nýlega var því lýst yfir að ríkið mun
taka yfir rekstur allra öldrunarheim-
ila Akureyrarbæjar um áramótin.
Hið sama er uppi á teningnum, mis-
jafnlega langt komið, í Vest-
mannaeyjum, á Höfn í Hornafirði,
Fjarðabyggð og víðar. Það er ótrú-
legt að Sjálfstæðisflokkurinn skuli
láta sig engu varða þessa grímulausu
ríkisvæðingu öldrunarþjónustunnar.
En lengi má manninn reyna og mér
sýnist þessi ríkisstjórn ætla að gera
allt hvað hún getur til að keyra öldr-
unarheimilin í þrot. Samhliða því
neyðast stjórnendur þeirra til að
draga úr þjónustu til heimilismanna,
þeirra sem hafa byggt upp þetta
ágæta þjóðfélag sem við búum í. Þau
eiga það síst skilið.
Svona rétt í lokin þá er vert að
nefna að Landspítalinn rekur bið-
deild á Vífilsstöðum, hvar ýmiss kon-
ar þjónusta er lakari en á hjúkr-
unarheimilum landsins. Fyrir það
greiðir ríkið, sjálfu sér, rúmlega 52
þúsund krónur á sólarhring. Fyrir
meiri þjónustu í mun huggulegra
húsnæði, í flestum tilfellum, á hjúkr-
unarheimilum landsins greiðir ríkið
aftur á móti eingöngu rúmlega 38
þúsund krónur. Fyrir lakari þjónustu
greiðir ríkið 36% hærra verð, sér-
stakt. Það er þetta með Jónana.
Skammist ykkar
Eftir Gísla Pál
Pálsson » Það er ótrúlegt að
Sjálfstæðisflokk-
urinn skuli láta sig engu
varða þessa grímulausu
ríkisvæðingu öldrunar-
þjónustunnar.
Gísli Páll Pálsson
Höfundur er formaður Samtaka
fyrirtækja í velferðarþjónustu.
gisli@grund.is
Ráðherrar sem vilja
fara að lögum í mál-
efnum hælisleitenda
eru ásakaðir um til-
finningarleysi og
mannvonsku af lög-
fræðingum Rauða
krossins. Tilgangurinn
er að tefja framgang
mála með því að móta
skoðanir almennings
og hvetja til mótmæla.
Mótmæla því að hælisleitendum, sem
skv. lögum eru ekki hælisleitendur,
sé vísað úr landi.
Það er ekki hægt annað en finna til
með ráðherrum sem verða fyrir árás-
um Rauða krossins eftir að Útlend-
ingastofnun hefur komist að nið-
urstöðu um brottvísun. Ráðherrarnir
hafa sjálfir komið sér í þessa stöðu
með eftirgjöfum sem
kalla á fleiri hæl-
isumsóknir og saga
brottvísana endurtekur
sig. Alþingi ber ábyrgð
á ástandinu með að-
gerðaleysinu. Lausn
þessa vandamáls ætti að
hafa forgang á brenni-
vín í matvörubúðir og
breytingu á nafnalög-
um.
Af ótta við að verða
kallaðir rasistar þora fá-
ir að koma ráðherr-
unum til varnar. Alþingi virðist ekki
sjá að með 400-500 miljarða fjár-
lagahalla og 10-15% atvinnuleysi er
ekkert vit í að halda landamærum
opnum á grundvelli Schengen-
samkomulagsins. Niðurstaðan er að
inn streymir fólk sem hefur keypt
farseðil aðra leiðina og biður um hæli.
Margir sem koma hafa fengið hæli í
öðrum löndum og eiga engan rétt á
hæli hér.
Íslendingur, sem kom frá Sviss í
sumar með millilendingu, sagði eng-
an hafa fengið að fara frá borði í
Kaupmannahöfn án þess að sýna gilt
vegabréf. Við ættum að fara eins að.
Gera flugfélögum skylt að flytja frá
landinu á eigin kostnað þá sem við
tökum ekki við. Í viðbót við skilyrði
um gilt vegabréf ætti að sýna farseðil
frá landinu og að farþegi eigi fyrir
framfærslu þar til hann fer. Flug-
vélar fengju ekki heimild til flugtaks
fyrr en þetta hefði verið skoðað.
Áhrifin kæmu strax fram í því að
færri kæmu sem ekki ættu erindi til
Íslands og Útlendingaeftirlitið fengi
frið til að ljúka þeim málum sem eru í
vinnslu.
Allir þessir fólksflutningar byggj-
ast á skipulagðri glæpastarfsemi.
Líklega er ódýrast að komast í of-
hlöðnum bátum til Grikklands og
Ítalíu. Miðað við þau lönd er Ísland,
líkt og Saga Class, mikið dýrara og
jafnvel innifalið í verði tenging við
lögfræðinga Rauða krossins þegar
hingað er komið. Það er dýrt að koma
með fjölskylduna í flugi. Þeir sem
þannig koma eru í allt annarri stöðu
en bátafólkið og nauðsynlegt að
kanna bakgrunn þeirra ofan í kjölinn.
Hvaðan komu þeir og hvers vegna til
Íslands?
Það fyrsta sem ég man eftir Rauða
krossinum er frá öskudeginum þegar
safnað var í bauk með rauðum krossi.
Síðan fylgdist maður með Rauða
krossinum senda lækna og hjálp
þangað sem voru náttúruhamfarir
eða stríðsátök. Nú er Rauði krossinn
með tugi lögfræðinga í vinnu og
helstu fréttir eru hvernig þeim geng-
ur að tefja mál hælisleitenda. Allt á
kostnað skattgreiðenda. Hvað skyldi
heildarkostnaður vera orðinn mikill
og hversu mikið hafa lögfræðingar
fengið frá Rauða krossinum? Ég
meina skattgreiðendum.
Ég fór að velta kostnaðinum og
forgangsröðinni fyrir mér fyrir
nokkrum vikum eftir fréttir um fjár-
öflun fyrir dreng frá Hornafirði, sem
þurfti að komast til læknis í útlönd-
um. Svo voru nú um helgina sjón-
varpsfréttir um konu með MS-
sjúkdóm sem heilbrigðiskerfið náði
ekki utan um.
Eftir Sigurð
Oddsson
Sigurður Oddsson
»Hvað skyldi heild-
arkostnaður vera
orðinn mikill og hversu
mikið hafa lögfræðingar
fengið frá „Rauða kross-
inum“? Ég meina skatt-
greiðendum.
Höfundur er eldri borgari.
Á skal að ósi stemma og með lögum skal land byggja