Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.11.2020, Blaðsíða 14

S
em hendi væri veifað var þeim
breytt í steypusíló. Stríðþjálfuðum
mönnum og vöskum. Reid, Butch-
er, Fenwick og loks Shilton. Eða
var þetta sjónvarpstæknin að
stríða okkur? Búið að finna upp aðferð til að
sýna kappleik í senn á venjulegum hraða og
hægt. Eða á venjulegum hraða og hratt, eftir
því hvernig á það er litið. Ef við tökum gömlu
góðu eldhúslíkinguna var engu líkara en mat-
reiðslumeistarinn hefði hafið arabíska sveðju
hátt á loft til að kljúfa smjerstykki í tvennt.
Mikið svakalega var þessi leikur ójafn.
Þegar boltinn lá í netinu, eftir sprett sem í
Argentínu tók örskotsstund en heila eilífð á
Englandi, lá það strax fyrir: Enda þótt maður
ætti eftir að verða hundrað og þriggja ára
myndi maður aldrei sjá annað eins mark. Og
þá erum við að taka samhengið út fyrir sviga.
En að velja þennan stað, þessa stund til að
skora mark aldarinnar, þúsaldarinnar! Átta
liða úrslit HM 1986 á sjálfum Azteca-
leikvanginum í Mexíkóborg frammi fyrir
114.580 áhorfendum. Ekki einu sinni almættið
er þess umkomið að skrifa svona handrit. Þó
var það óvænt skrifað inn í handritið fjórum
mínútum áður, þegar senuþjófurinn, Diego
Armando Maradona, fékk hönd þess lánaða til
að koma Argentínu yfir í téðum leik gegn Eng-
landi í eins konar framhaldsstríði um Falk-
landseyjar. Að hugsa sér, tvö frægustu mörk
sparksögunnar gerð á fjögurra mínútna kafla í
einum og sama leiknum.
Man hvernig stóllinn var á litinn
Við munum öll hvar við vorum stödd þegar
þessi ósköp gengu á; sjálfur var ég heima hjá
Hjalta vini mínum Hjaltasyni í Smárahlíðinni á
Akureyri. Man meira að segja í hvaða stól ég
sat og hvernig hann var á litinn. Hjalti sat
ekki, heldur fór í loftköstum um stofuna enda
gallharður aðdáandi goðsins. Gary Lineker
klóraði í bakkann fyrir England en allt kom
fyrir ekki. Maradona varð ekki stöðvaður.
Aumingja Belgum voru engin grið gefin í
undanúrslitunum á sama velli; önnur tvö mörk
þar og annað þeirra eins konar tilbrigði við
undramarkið úr Englandsleiknum. Maðurinn
virtist ekki hafa nokkurn skapaðan hlut fyrir
þessu. Belgísku varnarmennirnir reyndu hver
um annan þveran að ryðjast út úr mynd, svo
niðurlæging þeirra myndi ekki vara um aldur
og ævi.
Vestur-Þjóðverjum tókst að koma í veg fyrir
að Maradona skoraði í úrslitaleiknum en sáu á
hinn bóginn ekki við gullsendingu hans, sem
sprengdi vörn þeirra í tætlur. Eftirleikurinn
var auðveldur fyrir Jorge Burruchaga og Arg-
entína vann, 3:2, og fagnaði sínum öðrum
heimsmeistaratitli. Auðvitað vinnur einn mað-
ur aldrei mót, hvað þá heimsbikarinn, en eng-
inn hefur komist nær því í sparksögunni en
Maradona í Mexíkó 1986. Ekki einu sinni sjálf-
ur Pelé; þótt hann væri vissulega aðalstjarnan
í Svíþjóð 1958 og Mexíkó 1970 þá lögðu aðrar
kempur gjörva hönd á plóg. Maradona var
með heilt lið, heila þjóð, á bakinu allt mótið en
bognaði aldrei. Stóð teinréttur uppi með bik-
arinn í mótslok og enginn hefði getað sagt
neitt hefði hann farið þráðbeint með gripinn
heim í stofu. Þar átti hann heima.
Það væri að bera í bakkafullan lækinn að
rekja feril Maradona í löngu máli; allir fjöl-
miðlar í öllum löndum hafa verið barmafullir af
því undanfarna daga enda erum við að tala um
einn dáðasta og fremsta íþróttamann sög-
unnar. Margir telja hann þann besta sem
reimað hefur á sig takkaskó í sögunni og flestir
geta verið sammála mér um að aðeins þrír aðr-
ir verðskuldi að vera nefndir í sömu andrá;
téður Pelé, Lionel Messi og Cristiano Ronaldo.
Ígrundaður samanburður bíður þó betri tíma.
Argentínska undrið
Eins og flestir Íslendingar kynntist ég Diego
Armando Maradona gegnum markasyrpur
sem Bjarni Felixson sýndi í Ríkissjónvarpinu
fyrir um fjórum áratugum, þegar kappinn lék
ennþá heima í Argentínu, með Argentinos
Juniors og Boca Juniors. Hann vantaði enn tíu
daga upp á sextán ára afmælið þegar hann
hlaut eldskírn sína með fyrrnefnda liðinu, svo
bráðger var hann. Svíki minnið mig ekki end-
urtók Bjarni þessa syrpu eða syrpur reglulega
enda augljóslega um undur og stórmerki að
ræða. Bágt var um aðrar upplýsingar en gúgl
hljómaði eins og hvert annað rugl á þeim ár-
um.
Væntingarnar voru að vonum miklar víða
þegar kappinn skaut upp kollinum á HM á
Spáni sumarið 1982 með liði Argentínu sem
hafði titil að verja. Maradona lék sinn fyrsta
landsleik sextán ára, í febrúar 1977, en var
sem frægt er ekki valinn í lokahópinn fyrir
HM í Argentínu 1978. Þjálfaranum, César Lu-
is Menotti, þótti hann enn of ungur. Þess
vegna tafðist frumraun hans á þessu stærsta
sviði heims um fjögur ár.
Maradona sýndi leiftur af snilligáfu sinni en
fór samt aldrei almennilega á flug og var hálf-
partinn sparkað út úr mótinu, í orðsins fyllstu
merkingu, af harðsvíruðum varnarmönnum
andstæðinganna. Gott ef Claudio gamli Gent-
ile, ítalska hörkutólið, elti okkar mann ekki
alla leið heim á hótel eftir leik. Svo alvarlega
tók hann hlutverk sitt. Í stað Maradona stálu
Zico og Sókrates til að byrja með senunni á
Spáni og síðar Paolo Rossi. Prinsinn þurfti að
bíða í önnur fjögur ár eftir að verða krýndur
kóngur.
Dró liðið aftur alla leið í úrslitin
Ljóst var að Maradona myndi aldrei toppa
HM í Mexíkó. Væntingar voru því ekki eins
miklar þegar hann mætti til leiks á HM á Ítal-
íu 1990; hann var að detta í þrítugt (sem var
„hærri“ aldur þá en í dag) og ekki eins dans-
andi sprækur og fyrr, auk þess sem ökkla-
meiðsli háðu honum og liðið virkaði ekki eins
gott og fjórum árum áður. Eins og einhver
muni hverjir aðrir voru í því! Eftir erfiða byrj-
un og niðurlægjandi tap gegn Kamerún í
fyrsta leiknum hökti liðið hins vegar í gang og
Maradona dró það alla leið í úrslitaleikinn –
aftur gegn Vestur-Þjóðverjum. Þá var bensín-
ið hins vegar búið og Andreas Brehme gerði
sigurmarkið úr víti undir lokin í leik sem var
álíka leiðinlegur og leikurinn fjórum árum áð-
ur var skemmtilegur.
Þátttaka Maradona á fjórða heimsmeistara-
mótinu, í Bandaríkjunum 1994, varð endaslepp
en hann var staðinn að notkun örvandi lyfja og
Maradona á hátindi
ferils síns; með heims-
bikarinn á Azteka-
leikvanginum 1986.
AFP
Situr við vinstri
hönd Guðs
Heimurinn syrgir nú Diego Armando Maradona, einn
fremsta knattspyrnumann sem sögur fara af, en hann
féll frá í vikunni, aðeins sextugur að aldri. Snilligáfa
hans var engu lík og hægt verður að ylja sér við minn-
ingarnar svo lengi sem spyrnt verður á byggðu bóli.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
AFP
MINNING
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29.11. 2020