Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.11.2020, Blaðsíða 28

28 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29.11. 2020
LESBÓK
HÁDEGISMATUR alla daga ársins
Bakkamatur
fyrir fyrirtæki og mötuneyti
Við bjóðum annarsvegar upp á sjö valrétti á virkum dögum,
sem skiptist í, tveir aðalréttir, þrír aukaréttir, einn heilsurétt,
einn Veganrétt og hinsvegar er hægt að fá matinn í kantínum
fyrir stærri staði sem er skammtað á staðnum.
Hólshraun 3, 220 Hafnarjörður · Símar 555 1810, 565 1810 · veislulist@veislulist.is
SKÚTAN
Matseðill og nánari upplýsingar á
veislulist.is
HEIÐUR Menn velja sér misjafnar fyrirmyndir í þessu
lífi. Bandaríski rapparinn Tyla Yaweh lítur upp til glys-
tröllsins Tommys gamla Lees og tileinkaði honum lag fyrr
á árinu sem einfaldlega kallast Tommy Lee. Okkar maður
hlýtur þá endanlega að vera orðinn ódauðlegur. Sjálfur
var Lee hálfklökkur yfir þessu í hlaðvarpi Kyles Mere-
diths vestra; bæði yfir því að eiga orðið sitt eigið lag og
ekki síður með úr hvaða ranni það kemur. Ekki þótti Lee
verra að Post Malone leggur Yaweh lið í laginu en hann er
„líklega mesti listamaður heims um þessar mundir fyrir
utan Billie Eilish“. „Þetta er helsvalt. Eins og að vera í
klúbbi og menn hafa ekki aðeins hleypt þér inn, heldur
eru að heiðra þig líka,“ sagði Lee og henti inn nokkrum
blótsyrðum sem við hreinsum hér burt.
Minnisvarði um Lee
Tommy Lee
er mörgum
hugleikinn.
AFP
GOÐSÖGN Dolly Parton gerir það ekki endasleppt
þessa dagana. Fram hefur komið að hún lagðist af
alefli á árarnar gegn árans kórónuveirunni með því að
styðja rannsóknir á einu bóluefninu og nú skýtur hún
óvænt upp kollinum í jólamynd á efnisveitunni Net-
flix; sinni fyrstu mynd í átta ár. Dolly Parton’s Christ-
mas on the Square nefnist myndin og er innblástur
sóttur í söguna um Skrögg gamla sem ætlaði að stela
jólunum. Dolly leikur engil sem beinir söguhetjunni,
sem Christine Baranski leikur, inn á rétta braut
og bjargar þannig jólunum. „Absúrd,“ er eitt
af orðunum sem blaðið The Independent
notar um myndina, en um leið
„heillandi“.
Dolly Parton
er með ráð
undir rifi
hverju.
AFP
Frank Zappa lést aðeins 52 ára.
Ný mynd
um Zappa
RÁÐGÁTA 27 árum eftir dauða
sinn er bandaríski tónlistarmað-
urinn Frank Zappa mörgum enn
talsverð ráðgáta. Á þessu vill
bresk/bandaríski leikarinn og leik-
stjórinn Alex Winter ráða einhverja
bót í glænýrri heimildarmynd, sem
einfaldlega kallast Zappa, sem kom
út í Bandaríkjunum fyrir helgina.
„Mig langaði ekki að búa til dæmi-
gerða tónlistarheimildarmynd um
einhverja rokkstjórnu og gítar-
hetju,“ segir Winter við breska
blaðið The Guardian. „Ég hafði
áhuga á manninum Frank Zappa og
sambandi hans við listina og heim-
inn í kringum sig. Hver voru gildi
hans og þrautir? Ég vildi líka vera
heiðarlegur gagnvart mótsögn-
unum, sem voru ófáar.“
Hvernig bregst miðaldra end-urskoðandi á milli starfa viðþegar fjögurra ára gömul
dóttir hans kemur heim af leikskól-
anum og kveðst vilja teikna typpið á
honum? Hvernig á að eiga við
ókunnugt fólk sem frestar sífellt að
sækja húsgögn sem maður auglýsir
gefins? Hvernig bregst Magnús Skúli
við þegar hann fær yfirmann frá hel-
víti á lagernum?
Svörin við þessum spurningum og
ýmsum öðrum er að finna í bókinni
Þrír skilnaðir og jarðarför eftir Krist-
ján Hrafn Guðmundsson en hún inni-
heldur sjö tengdar sögur.
Höfundur tekur undir með blaða-
manni að hér séu á ferðinni svip-
myndir úr hversdagsleikanum. „Það
má alveg segja það. Þetta eru senur
úr samtímanum, en ég lauma líka að
pælingum fyrir lesendur til að kjamsa
á sem kannski mætti kalla tíma-
lausar. Flestar sögurnar gætu hafa
gerst á síðustu fimm árum, utan ein
sem gerist að mestu snemma á þess-
ari öld. Ég er líka að fjalla um hluti
sem ýmsir geta tengt við og legg mig
eftir kómískum þráðum sem þar geta
leynst, eins og í samræðum við nýjan
vinnufélaga, klaufalegum sam-
skiptum þegar börn eru sótt á leik-
skóla, húsaskipti við fólk í útlöndum
er eitt af sögusviðunum og svo fram-
vegis. Sögurnar eru þannig allar í
raunsæisstíl nema sú síðasta sem
stingur aðeins í stúf.“
Hann kveðst hafa verið býsna lengi
að finna tóninn í bókinni en hafi gert
það á endanum. „Það er húmor á yf-
irborðinu en vonandi eru fleiri setlög
þarna líka. Kynferðisofbeldi og vísir
að eftirmálum þess er til dæmis frek-
ar veigamikill þáttur í tveimur sög-
um. Og lesendur sem hafa gaman af
því að finna eilítið faldar vísanir í bók-
menntir og kvikmyndir, jafnvel dæg-
urlög, ættu að fá eitthvað fyrir sinn
snúð,“ segir hann.
Fyrsta sagan í bókinni varð til í
jólafríinu 2017 og síðan hefur Krist-
ján Hrafn á víxl tekið skorpur og látið
handritið liggja óhreyft, jafnvel svo
mánuðum skiptir. Snemma á síðasta
ári fór hann í fæðingarorlof með
þriðja barni sínu og náði að skrifa
mikið áður en sá stutti vaknaði á
morgnana eða meðan hann tók dag-
lúrinn. Hann lauk við sögurnar seint
á síðasta ári og var handritið valið úr
tugum handrita til að hljóta Nýrækt-
arstyrk Miðstöðvar íslenskra bók-
mennta. Hófst þá leit að útgefanda.
„Mín löngun stóð til þess að fá topp-
ritstjórn, það er að segja frá fólki sem
hefur mikla reynslu af ritstýringu og
hafði þrjú forlög sérstaklega í huga.
Til að gera langa sögu stutta voru við-
ræður við eitt þeirra langt komnar
þegar þær runnu út í sandinn vegna
heimsfaraldursins.“
Niðurstaðan varð fyrir vikið sú að
Kristján keypti ritstjórn frá sjálf-
stæðum reynslubolta í þeim geira og
hann og eiginkona hans, Heiðrún
Grétarsdóttir, gáfu bókina svo út
undir merkjum eigin útgáfu, Áróru.
Spurður hvernig það hafi gengið
svarar hann: „Það hefur bara gengið
vel en ég hef auðvitað ekki sam-
anburðinn við að koma út hjá stóru
forlagi. Við erum að keyra bókina út
sjálf í verslanir og heim til lesenda
sem panta á vefsíðu Áróru útgáfu.
Okkur hefur tekist að komast aðeins
inn á radarinn hjá fólki, þótt við höf-
um ekki fjármagn til að búa til sjón-
varpsauglýsingar og slíkt. Verst er að
maður nær ekki að lesa upp og hitta
fólk vegna ástandsins.“
Ekki innan normsins
Spurður um persónusköpun kveðst
Kristján Hrafn alltaf hafa haft gaman
af fólki sem sumir myndu ef til vill
segja að væri öðruvísi eða jafnvel
skrýtnar skrúfur. „Eftir að ég kynnt-
ist konunni minni, þegar ég var 26
ára, hittum við kannski vini og kunn-
ingja á förnum vegi sem ég átti svo
langt spjall við. Endurtekið fór ég svo
að heyra smá undrunartón hjá henni
með spurningum á borð við „Hver
var þetta eiginlega?“ varð það til þess
að ég áttaði mig á því að ég hef mjög
gaman af því að vera í félagsskap
fólks sem telst ekki vera innan
normsins að öllu leyti – er jafnvel „á
rófinu“. Svipaða sögu er að segja úr
kennslunni. Ég hef verið að kenna
unglingum í tíu ár og mér þykir oftast
dásamlegt að spjalla við þá, ekki síst
unglinga sem sjá heiminn ekki eins
og aðrir.“
Einnig sitja í Kristjáni Hrafni ýms-
ar týpur sem hann hefur kynnst við
störf sín á lífsleiðinni en hann hefur
komið víða við, svo sem í járnabind-
ingum, lögreglunni, blaðamennsku og
keyrt leigubíl, auk kennslunnar. „Ég
hef deilt kaffistofu og bíl með alls
konar týpum og það gefur manni
mikið. Það er til dæmis ákveðin lífs-
reynsla að sitja í málmdollu um stund
með mönnum stútfullum af kókaíni
eða hjónum sem voru að koma úr
matarboði hjá öðrum hjónum. Þau
kveðja gestgjafa sína gjarnan með
virktum úti á hlaði en í leigubílnum
heyrir maður stundum hvað þeim
finnst í raun og veru um þá.“
– Ættu ekki allir rithöfundar að
prófa að keyra leigubíl?
„Jú, það held ég,“ svarar hann
hlæjandi. „Er Jón Gnarr ekki ennþá
að fiska upp úr þeim fjársjóði eftir sín
leigubílstjóraár?“
Kristján Hrafn spreytti sig fyrst á
skrifum fyrir tveimur áratugum en
hann er 41 árs í dag. „Ég setti fyrst
eitthvað á blað upp úr tvítugu en fann
fljótt að ég hafði ekki lifað nóg á þeim
tíma, auk þess sem ég þurfti að lesa
Kristján Hrafn Guð-
mundsson rithöfundur
Kristján Hrafn Guð-
mundsson rithöfundur
Hef gaman af
skrýtnum skrúfum
Kristján Hrafn Guðmundsson, bókmenntafræðingur og kennari, hefur sent frá sér
sína fyrstu bók, sagnasafnið Þrír skilnaðir og jarðarför. Hann sækir innblástur í
ýmis störf sem hann hefur sinnt og kynlega kvisti sem á veginum hafa orðið.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
’ Þau kveðja gestgjafasína gjarnan með virkt-um en í leigubílnum heyrirmaður hvað þeim finnst í
raun og veru um þá.
Dolly Parton bjargar jólunum