Málfríður - 15.05.1997, Blaðsíða 13

Anna Sveinbjarnardóttir:
KVIKMYNDIR OG
TUNGUMÁL
Erindi sem flutt var á FEKÍ-fundi 19. febrúar 1997
Hvernig er hægt að nota kvik-
myndir í tungumálakennslu? Kvik-
myndir áreita áhorfandann stöð-
ugt með tali, tónum og mynd-
flæði. Það er svo margt í gangi
að erfitt getur verið að ákveða
hverju á að einbeita sér að.
Hvað á að skoða? Hvaða þátt
á að nota sem útgangspunkt í
kennslunni?
Kvikmyndir eru stór hluti af
menningu unglinga. Á íslandi er
stærsti hluti kvikmyndahúsa-
gesta unglingar og ungt fólk.
Þess vegna er kjörið að nýta
áhuga þeirra og vinna markvisst
með kvikmyndir í tungumála-
kennslu, en þær er hægt að nota
til þess að þjálfa alla færni. Ég
vil undirstrika að ég er að tala
um markvissa notkun kvikmyn-
da sem hluta kennsluefnis en
ekki sem skemmtilega viðbót
eða rúsínuna í pylsuendanum
þegar búið er að streða í geg-
num bókina eða leikritið.
Hjálpartæki í
bókmenntakennslu
Vinsælasta birtingarmynd kvik-
mynda er leikna myndin í fullri
lengd sem segir okkur sögu!
Áherslan á þetta form kvikmynd-
arinnar kemur skýrt fram þegar
við skoðum hvernig kvikmyndir
eru helst notaðar í tungumála-
kennslu, það er sem hjálpartæki
í bókmenntakennslu. Tengingin
við bókmenntir litar mjög hvaða
tegund af kvikmyndum er valin.
Fókusinn er á fagurbókmenntir
og af því leiðir að kvikmyndir í
svipuðum flokki, svokallaðar list-
rænar eða menningarlegar mynd-
ir eru mest notaðar. Ég er ekki
að draga úr gildi þessara mynda
heldur eingöngu að benda á að
úrvalið er mikið og við megum
ekki vera hrædd við að velja
myndir sem vantar Shakespeare,
Jane Austin eða Tennesse Willi-
ams-stimpilinn.
En svo ég haldi mig við
Shakespeare og kvikmyndir -
þar sem verkin hans hafa alltaf
verið vinsælt viðfangsefni - þá
langar mig að benda á nokkurra
ára gamla mynd sem var að
hluta til byggð á leikriti eftir
skáldið. Myndin heitir My Own
Private Idaho (Gus Van Sant,
1991) og í henni fléttar leikstjór-
inn texta úr Henry IV, part I inn í
nútímasögu. Þessi mynd sýnir
hvernig hægt er að nálgast texta
á óvenjulegan máta og nemend-
ur geta unnið samanburðarverk-
efni annaðhvort með ákveðnar
senur eða ákveðna þætti í verk-
unum.
Mín reynsla er sú að best sé
að vinna með 10 mín. löng
atriði. Atriðin mega vera styttri
en helst ekki lengra en 15 mín.,
þá er komið of mikið efni fyrir
nemendur til þess að vinna úr.
Auðvitað er þetta engin niður-
njörfuð regla. Lengd brota bygg-
ist auðvitað á uppbyggingu kvik-
myndarinnar sem verið er að
vinna með og lengd kennslu-
stundar.
Sýn inn í aðra menningu
Önnur vinsæl notkun á kvik-
myndum í tungumálakennslu er
að beita þeim til þess að veita
nemendum sýn inn í aðra menn-
ingu. Myndirnar gera kleift að
rýna í ólíkar samfélagsmyndir,
raunveruleika vs. fantasíu, stöðu
kynjanna, samskipti kynþátt-
anna, ofbeldi o.fl.
Tilvalið er að taka tvær vikur
á að fara vandlega í 1-2 myndir.
Þá byrjar maður á því að brjóta
myndirnar niður í viðráðanlega
hluta, og nota fókusspurningar,
orðaforðalista, og ritunarverk-
efni til að undirbúa umræður
eða kappræður í lok umfjöllun-
ar.
Einnig er hægt að láta nem-
endur fá ýmis lestrarverkefni í
tengslum við myndirnar ef
mann óar við þeirri tilhugsun að
þeir lesi ekki staf í tvær vikur.
Auðvelt er að nálgast erlenda
gagnrýni, t.d. á Internetinu og í
dagblöðum en auk þess er hægt
að útvega mikið efni bæði í tíma-
ritum og bókum um leikara, leik-
stjóra, kvikmyndatökumenn og
aðra sem starfa við kvikmyndir.
13