Víðförli - 15.12.1987, Page 14

Áhugi okkar íslendinga á trúmál-
um er mikill, eins og öllum er kunn-
ugt. Gott dæmi þessa er sú athygli
sem samþykkt Prestastefnu íslands
1987 um eyðni hefur hlotið. Sú sam-
þykkt brýnir fyrir okkur að Iáta ná-
ungakærleikann ráða afstöðu okkar
til fórnarlamba eyðni og aðstand-
enda þeirra, jafnframt sem hún var-
ar við „fjöllyndi og lausung í kyn-
ferðislegri hegðun.“
f fjölmiðlum hefur spunnist um-
ræða kringum þessa samþykkt.
Margt athyglisvert hefur komið þar
fram ekki síst í skrifum forstöðu-
manns eins trúarsafnaðanna hér á
höfuðborgarsvæðinu. Hann telur að
skortur sé á öflugri siðferðisboðun
meðal kristinna manna í eyðnium-
ræðunni og komi það ekki síst fram
á ályktun prestastefnunnar, ályktun
sem hann fullyrðir að hvíli ekki á
biblíulegum grunni.
Sr. Torfi Stefánsson Hjaltalín.
mið þjóðkirkjunnar inn, að maður
sem dæmir hefur enga afsökun.
Hann segir „Um leið og þú dæmir
annan dæmir þú sjálfan þig, því að
þú sem dæmir fremur hið sama“.
Skoðun Páls, sem virðist vera mót-
heimtutmanninn megi ekki hjálpa
okkur að útskýra ólík trúarleg við-
horf gagnvart eyðni.
Faríseinn finnur ekkert athugavert
í fari sínu enda mjög trúrækinn mað-
ur, en tollheimtumaðurinn hugsar
ekki um ávirðingar annarra heldur
iðrast eigin synda, enda ástæða til.
Andstæðurnar felast annars vegar
í sjálfsupphafningu þess sem telur
sig öðrum mönnum betri og hins
vegar í sjálfsafneitun þess sem veit af
ávirðingum sínum. Getum við talað
um faríseann og strangtrúarmann-
inn sem tilheyrandi sama hóp manna
og tollheimtumannin og hinn sam-
kynheigða tilheyrandi öðrum hóp?
Já, það getum við að mínu mati
vegna þess, að tollheimtumaðurinn
var í augum samtímafólks hans
óhreinn, en faríseinn Guði þóknan-
legur.
Farisear og tollheimtumenn:
Strangtrúarmenn og samkynshneigðir
Nú er það svo að heilög ritning
tekur mjög strangt á hvers kyns kyn-
ferðislegri lausung, sem hún telur til
einna af þrem dauðasyndum mann-
kyns. Sérstaklega eru höfundar
Gamla testamentisins og Páll postuli
strangir hvað þetta varðar. Á þessari
ströngu afstöðu hafa „strangtrúar-
menn“ byggt sína kenningu um refs-
ing Guðs.
Þessi tvö sjónarmið, þjóðkirkj-
unnar og „strangtrúarmanna“, eru
það ólík að nauðsynlegt er að reyna
að útskýra þennan mun, ekki síst
vegna þess að báðir aðiljar telja sig
byggja á orði Guðs. í fljótu bragði
virðist biblíutúlkun strangtrúar-
manna standa á traustari grunni. Ef
við athugum t.d. afstöðu Páls post-
ula, eins og hún kemur fram í fyrstu
köflum Rómverjabréfsins, þá byrjar
Páll á því að ráðast heiftarlega á það
sem hann kallar saurlífi heiðingj-
anna. Þeir hefðu sjálfir valið sér sitt
hlutskipti og því „ofurseldi Guð þá
ósæmilegu hugarfari.“ Róm. 1:28.
En Páli postula er Ijós breyskleiki
allra manna, einnig hinna réttlátu og
bætir þvi við, og hér koma sjónar-
sagnakennd við fyrstu sýn, byggist á
þeirri trú að það er Guðs eins að
dæma. Guð fer ekki í manngreinar-
álit heldur gerir það ljóst að enginn,
ekki einn, geti umflúið dóm hans.
Eyðniumræðan hefur upp á síð-
kastið snúist um syndarhugtakið,
um það hvað sé synd og hverjir skuli
teljast syndugir. Sérstaklega hafa
spjót „strangtrúarmanna“ beinst
gegn samkynhneigðum enda sjúk-
dómurinn algengastur meðal þeirra.
Menn hafa risið upp þeim til varnar
og bent á að þessi hópur sé ekki á
nokkurn hátt háðari ástríðum sínum
en gagnkynhneigðir. Það sé fólki
áskapað að njóta ástar með þeim
sem hugur þeirra stendur til. Sam-
kynhneigð verði ekki útskýrð né af-
greidd sem ónáttúra, enda ekki í
samræmi við kristilegt hugarfar að
hjálpa mönnum með því að hýða þá.
Hluti af kærleiksbreytni manna sé
að draga úr sektarkennd náungans
og það verði einungis gert með um-
burðarlyndi, ekki með fordómum.
Reka skuli illt út með góðu. Hér
vaknar sú spurning hvort hin þekkta
dæmisaga um faríseann og toll-
Ég mun ekki hafa þessa samlík-
ingu lengri enda ekki ástæða til, því
áherslupunktur dæmisögunnar ligg-
ur á syndajátningu og iðrun, þ.e. á
hugarfari auðmýktarinnar sem
hjálpræðisleiðar, en ekki á spurning-
unni um það, hver sé farísei og hver
ekki. En þennan lærdóm getum við
dregið af dæmisögunni: Það sem
einkennir kristinn mann er ekki
hlýðni hans við vilja Guðs, þ.e.a.s.
ekki verk hans, heldur auðmýkt hans
gagnvart náð Guðs, þ.e. hugarfar
hans.
Á þessum biblíulega grunni stend-
ur boðun hinnar íslensku þjóðkirkju
og mótar afstöðu hennar til syndar-
innar. Stofnandi okkar kirkjudeild-
ar, siðbótarmaðurinn Marteinn
Lúther, sagði eitt sinn, að syndir
okkar verða okkur einungis ljósar,
þá og því aðeins, að Jesús lifi í trú
okkar. Þannig sé syndajátning trúar-
vitnisburður, en sjálfsupphafning
beri trúleysi vitni. Hann segir: „Þetta
er undursamlegur hlutur. Sá sem
ekki hefur í sér synd, hann finnur
fyrir henni og hefur hana og sá sem
hefur í sér synd, hann finnur ekki
14 — VÍÐFÖRLI