Skólavarðan - 2019, Qupperneq 17

VOR 2019 SKÓLAVARÐAN 17
Tækni / UMFJÖLLUN
Þörf á fleiri smáforritum á íslensku
Þegar blaðamaður Skólavörðunnar fékk
að fylgjast með kennslustund hjá Fjólu
var verið að nota smáforritið Orðagull
sem er ætlað til málörvunar. Staðreynd
er að flest smáforrit eru á ensku. Er það
áhyggjuefni?
„Það er afar sorglegt hve stjórnvöld
veita litlu fjármagni til að þýða eða
framleiða smáforrit á íslensku fyrir allra
yngstu börnin hérlendis. Nýlega sagði
Sigríður Sigurjónsdóttir, prófessor í
íslenskri málfræði við Háskóla Íslands,
frá því í viðtali á RÚV að 58% barna
væru byrjuð að nota tölvur og snjalltæki
tveggja ára og yngri og að átta prósent
þeirra byrjuðu að nota snjalltæki og
tölvur fyrir eins árs aldur.
Það segir sig sjálft að börnin eru
mun meira en áður í ensku málumhverfi.
Þetta verður að laga því við finnum
það í leikskólanum að börnin hafa
mun meiri færni í fínhreyfingum og
aukna vitsmunalega færni, en íslenskur
málþroski þeirra er ekki sá sami og áður.
Þau þekkja t.d. litina, bókstafina og
tölustafina á ensku. Þau vita alveg ótrú-
legustu hluti sem þau hafa séð og lært á
YouTube, vitneskja sem kannski kemur
þeim ekki alveg að sama gagni og góð
færni í íslensku,“ segir Fjóla og bætir við
að hún dáist að þeim talmeinafræðingum
sem leggi það á sig að búa til smáforrit
á eigin kostnað – smáforrit sem hafi svo
sannarlega komið að góðum notum í
leikskólanum.
„Ég hef upplifað það margoft
í kennslu hversu mikið gagn þessi
smáforrit gera. Þau eru mörg börnin sem
hafa lært að bera fram rétt málhljóð með
Lærum og leikum með hljóðin svo dæmi
sé tekið.“
Mikilvægt að efla starfsþróun
Tækniþróun er ör og sífellt koma fram
nýjungar sem kennarar þurfa að tileinka
sér. Fjóla er spurð hvaða augum hún
líti þennan þátt starfsins. „Það er afar
mikilvægt að menntayfirvöld og sveitar-
félög viðurkenni þörf leikskólakennara
til starfsþróunar. Það er staðreynd að
innleiðing á spjaldtölvum og öðrum
tæknibúnaði til kennslu verður engin
ef leikskólafólk, og þá er ég að tala um
allt starfsfólk, fær ekki tækifæri til þess
að læra á tæknina og hvernig hægt sé
að nýta hana í kennslu ungra barna.
Leikskólarnir geta gefið ungum börnum
tækifæri til að fást við hvetjandi og
örvandi viðfangsefni.“
Fjóla segir engan vafa leika á því
að tæknin geti ýtt undir sköpunarkraft
barna, forvitni, tjáningu og fróðleiksfýsn.
„Við getum með uppbyggilegri og mark-
vissri tækninotkun búið börnin okkar
undir nám og þátttöku í tæknivæddu
samfélagi.“
Spjaldtölvur og upplýsingatækni
hafa að mati Fjólu ekki verið nægjanlega
vel nýtt í leikskólum hérlendis. Eins
og áður var vikið að þá er ástæðan
einkum sú að þekkingu og reynslu skortir
meðal starfsfólks leikskólanna. Fjóla
segir starfsfólk leikskólanna kalla eftir
auknum stuðningi og ráðgjöf í þessum
efnum.
„Mig dreymir um að menntayfir-
völd hér á landi fari svipaða leið og var
farin í Noregi, en þar í landi á að setja
200 milljónir norskra króna í starfs-
þróun leikskólastarfsfólks með það að
markmiði að koma norskum leikskólum
inn í framtíðina. Norðmenn stefna að
því að allir sem vinna í leikskólum hafi
hæfileika og getu til að kenna börnum
að takast á við tækni framtíðarinnar. Ég
myndi vilja sjá sömu þróun hér á landi,“
segir Fjóla Þorvaldsdóttir, sérkennari og
sérfræðingur í upplýsingatækni.
Fjóla heldur úti vefnum
Fikt, sem er námsvefur
um upplýsingatækni
fyrir kennara í leikskól-
um og á yngsta stigi
grunnskóla. Slóðin er
fikt.kopavogur.is.
Börnin á Álfaheiði
leysa verkefni
í smáforritinu
Orðagulli snemma
morguns. Ein-
beiting skín úr
hverju andliti
meðan þau fylgja
fyrirmælum sem
berast úr spjald-
tölvunum.