Vinnan - 01.06.1946, Blaðsíða 6

z' "N
AF ALÞJÓÐAVETTVANGI
V___________________________)
Hin pólitísha baráttunefnd C. I. O.
undir forustu Sidney Hillman, sem talinn var hafa
átt mestan þátt í kosningasigri Roosevelts forseta 1944,
hefur nýlega gefið út tilkynningu um, að hún muni
hefja öfluga baráttu í kosningunum á þessu ári fyrir
stefnu hins látna forseta. I tilkynningunni segir meðal
annars:
„Bandaríkin ráða yfir óhemju framleiðslugetu á sviði
matvæla, iðnaðar og kjarnorku, auk hins mikla fjár-
magns, en friður og öryggi heimsins er undir því kom-
in, hvernig Bandaríkin fara með þetta vald sitt.
Stjórnarstefna Bandaríkjanna verður að byggjast á
eftirfarandi grundvallaratriðum:
1. Alger eyðing fasismans í Þýzkalandi og Japan, á-
samt fullri framkvæmd á ákvörðunum Potsdam-ráð-
stefnunnar.
2. Fullu tilliti til réttar allra þjóða til að velja sjálfar
sína stjórnarhætti.
3. Endurreisn sjálfstjórnar og fulls sjálfstæðis þeirra
þjóða, er með ofbeldi hafa verið svipt þeim rétt-
indum.
4. Kjarnorkumálin undir eftirliti hinna samein. þjóða.
Þá er bent á, að hin mikla matvælaframleiðsla leggi
þjóðinni þær skyldur á herðar, að hjálpa nauðstödd-
um þjóðum á því sviði, og sérstaklega tekið fram, að
„vald hins ameríska dollars megi undir engum kring-
umstæðum nota til að hafa áhrif á rétt þjóðanna til
sj álfstjórnar.“
Fasisminn á Spáni og í Argentínu „er á engan hátt
aðeins innanlandsmál þessara þjóða“, og verður því
Oryggisráð sameinuðu þjóðanna að gera fullnaðarráð-
stafanir gegn honum, og veita þessum þjóðum aðstoð
til að endurheimta lýðréttindi sín.
Ameríka verður að styðja „hinar réttlátu kröfur ný-
lenduþjóðanna til sjálfsákvörðunar og sjálfstjórnar“,
og vegna þess, að „virk aðstoð verkalýðssamtakanna er
skilyrði fyrir varanlegum friði“, verða Bandaríkin að
styðja að því, að Alþjóðasamband verkalýðsfélaganna
verði tekinn sem fullgildur aðili í samtök hinna sam-
einuðu þjóða.
Þá er þess krafist, að „viðurkenndur sé réttur verka-
mannsins til vinnu sem tryggi honum mannsæmandi
lífsskilyrði, rétt til menntunar og öryggi gegn sjúkdóm-
um, slysum og elli.“
Kynþáttaofsóknir eru harðlega fordæmdar og þjóðin
vöruð við ýmsum samtökum afturhaldsins, svo sem
Ku Klux Klan, sem fyrir slíkum ofsóknum standa.
Það má ótvírætt gera sér miklar vonir um, að C. I. 0.
verði vel ágengt í baráttu sinni fyrir þessum málum,
því það hefur á síðustu árum safnað hinum framsækn-
ari hluta verkalýðsins í Bandaríkjunum undir merki
sín, og sýndi það í launadeilunum í haust og vetur, að
forysta þess í hagsmunabaráttunni er örugg og mark-
viss.
Og um harðfylgi og einlægni Sidney Hillmans, sem
þarna hefur forystuna, efast enginn er til þekkir.
Fjórir þœttir úr sögu Irans
1. 5. marz 1941 héldu enskir og rússneskir herir
inn í Iran til að hreinsa landið af þeim 7000 nazistum,
er þar voru í skjóli hins þýzksinnaða einræðisherra,
Risa Khan, sem komizt hafði til valda með aðstoð
Breta. A þessum tíma, þegar verst leit út fyrir brezka
heimsveldinu, voru í landinu fámennir hópar lýðræðis-
sinna, er nutu aðstoðar og uppörfunar Breta. Þessir
lýðræðissinnar börðust gegn hinum þýzku áhrifum, er
þróazt höfðu í valdatíð Risa Khan, og skipulögðu sam-
tök sín í flokk er nefndist Tudeh og smám saman varð
að fjöldaflokki lýðræðissinna. — Samvinna Breta og
þessara lýðræðisafla hélzt til ársloka 1942.
2. I janúar 1943 var meðlimatala Tudeh-flokksins
komin upp yfir 50.000, auk þess sem flokkurinn hafði
skipulagt verkalýðshreyfingu með 60.000 meðlimum.
Þessi þróun var síður en svo æskileg í augum Breta,
sem ráða yfir olíulindunum í suðurhluta Irans og höfðu
byggt áhrif sín að mestu á lénsvaldi innlendra höfð-
ingja, sem nú virtist vera í hættu sökum vaxandi áhrifa
Tudeh og verkalýðssamtakanna.
Bretar hættu nú stuðningi sínum við Tudeh-flokk-
inn og studdu í þess stað hið afturhaldssinnaða léns-
vald í baráttuni gegn honum og hinni ört vaxandi
verkalýðshreyfingu.
Á þessu tímabili höfðu Bretar mikil afskipti af inn-
anlandsmálum Irans á þann hátt, að styðja afturhalds-
öflin og ýta undir mjög tíð stjórnarskipti, til að auka
glundroðann í stjórmálum landsins.
3. Vorið 1945, þegar leið að lokum styrjaldarinnar,
hafði gengi Tudeh-flokksins vaxið það mjög, að hann
var orðinn sterkasti flokkur landsins. Tóku þá Bretarn-
128
VINNAN