Studia Islandica - 01.06.1960, Blaðsíða 19

17
tvíhljóðs sem hér ræðir um er algeng í íslenzku nú á dög-
um. Framburðurinn Gunnlugur eða Gunnlögur má t. d.
heita ríkjandi í Rangárvallasýslu ofanverðri, og er mér
sérstaklega minnisstætt að þannig var nafn Gunnlaugs
heitins Kristmundssonar sandgræðslustjóra yfirleitt bor-
ið fram.10
Svo sem við er að búast sjást þess mörg dæmi í hdr.
þjs. að sögnin að „ætla“ sé rituð atla. Þannig ritar t. d.
óþekktur skrásetjari úr Borgarfirði syðra (II300—304),
Ólafur í Purkey (I 38, 56 og víðar), Jón Borgfirðingur
(I 361), sr. Jón Kristjánsson (II 326 og víðar), Sigfús á
Skjögrastöðum (III 557), og margir fleiri. Einhljóðið a
sem hér hefur myndazt úr œ getur orðið ö til samræmis
við u-hljóðvarp, og eru dæmi þess í hdr. þjs. Þátíðarmynd-
in í fleirtölu ötluöu fyrir „ætluðu“ kemur tvívegis fyrir í
Brjáms sögu sem Árni Magnússon hefur skrifað „eftir
Hildi Arngrímsdóttur í Hvammi anno 1707“ (þ. e. Hildi
dóttur Arngríms lærða), og Jón Borgfirðingur skrifar
þannig í sögunni af Jóku (I 278).
Til einhljóðunar á tvíhljóðum má einnig telja rithátt
Magnúsar Grímssonar, Sólvegu fyrir „Sólveigu“ (III114
tvisvar), en hins vegar ritar hann Sólveig í nefnifalli í
sömu sögu tvisvar. I Islenzkum æfintýrum, sem þeir
Magnús og Jón Árnason gáfu út 1852, er þessi sama saga
prentuð með lítils háttar fráviki í orðalagi. Þar er rit-
að Solveigu.
Hljóðvilla
Ekki sjást víða merki um hljóðvillu (samrugling á i — e
eða u — ö) í hdr. þjs. Þó bregður slíku fyrir, t. d. hjá
Ólafi í Purkey {ririr fyrir „rerir“, I 37—8, tvisvar), eg
git fyrir „eg get“ í hdr. „úr Skorradal“ (II 310), líklega
eftir Ragnheiði Guðmundsdóttur á Fitjum, en stafsetn-
ing þess hdr. er mjög bágborin og gæti þetta verið penna-
glöp fyrir giet. Sr. Benedikt á Brjánslæk skrifar tikið
fyrir „tekið“ (lh. þt., 1182) og Sigurður í Möðrudal drip-
2