Rit Mógilsár - 2020, Blaðsíða 3

Rit Mógilsár 3
Áhr
Áhrif þéttleika við gróðursetningu
á vöxt og viðgang 15 ára rússalerkis
á Fljótsdalshéraði
Lárus Heiðarsson, Bjarki Þór Kjartansson,
Arnór Snorrason og Bjarni Diðrik Sigurðsson
Útdráttur
Mældur var vöxtur og viðgangur rússalerkis í 15 ára
gömlum tilraunareitum, staðsettum á fjórum stöð­
um á Fljótsdalshéraði, sem gróður settir voru með
mis mun andi upphafs þéttleika: 1.000, 2.000, 3.500 og
5.000 tré á hektara. Rússa lerki er sú trjá tegund sem
mest er notuð í nytjas kógrækt á Norður­ og Austurlandi
og vex vel á rýru og rofnu landi. Niðurstöðurnar sýna
að lítil samkeppni var enn um vaxtar rými 15 árum
eftir gróðursetningu, óháð gróður setningarþéttleika.
Mikill munur var á vexti á milli staða sem skýrðist af
ólíku skjólfari og jarðvegs skilyrðum á milli þeirra.
Marktækur mun ur var á afföllum, meðalþvermáli
og rúm máli meðaltrés á milli staða en ekki á milli
upphafs þéttleika. Bæði afföll og fjöldi auka stofna
minnk aði almennt með auknum upp hafsþéttleika.
Einn ig sýndu niðurstöður að marktækur munur
var á yfirhæð á milli staða og upphafsþéttleika.
Fram tíðar vaxtar spá sem var gerð sýndi að aukinn
upphafsþéttleiki (yfir 3.000 plöntur á hektara) skilar
fyrst og fremst aukinni viðarframleiðslu í fáeina
áratugi (und ir 35 árum) í upphafi vaxtarlotunnar.
Aukinn trjá fjöldi leiddi til hærri stofnkostnaðar og
kostn aðar vegna snemmgrisjunar en ekki aukn­
ingar á nettótekjum. Niðurstöður okkar benda til
þess að hagkvæmasti upphafsþéttleiki í rækt un
rússalerkis á Fljótsdalshéraði liggi á bilinu 2.500 til
3.000 plöntur á hektara. Til þess að fá nákvæmari
niðurstöður væri nauðsynlegt að flétta saman ábata
kolefnisbindingar og viðar nýtingar og meta þannig
hámarksarðsemi ræktunarinnar. Einnig væri vert að
rannsaka áhrif einingaverðs mismunandi afurða við
val á ræktunarforskrift.
Abstract
[Effect of initial planting spacing on growth and via­
bility of 15 years old Russian larch in Fljótsdalshérað
region in Northeast Iceland.]
Growth measurements were done on 15 years old
experimental plots of Russian larch (Larix sukac zewii
Dyl.) planted at different initial stand densities:
1.000, 2.000, 3.500 and 5.000 seedlings per hectare at
four locations in Fljótsdalshérað in eastern Iceland.
Russian larch is the most used tree species in forestry
in northern and eastern Iceland and grows well on
eroded and infertile soils. The results showed that
little competition had begun for growing space 15
years after planting, irrespective of planting densi­
ty. There were large differences in growth between
the locations, which was explained by differences
in growing conditions. There was a statistical differ­
ence in mortality, mean diameter and average tree
volume between locations but not between stand
density treatments. Increased planting density re­
sulted in lower mortality and fewer extra stems. The
results also showed statistical difference in domi­
nant height between both locations and treatments.
Growth models that were used to calculate growth
over one rotation, showed that increased planting
density only increased volume production at ear­
ly stages (<35 years). Increased planting density
(>3.000 seedlings per hectare) increases the planting
cost and precommercial thinning but not the profit­
ability. Our results indicate that the optimal plant­
ing density for larch in Fljótsdalshérað is between
2.500–3.000 seedlings per hectare. In order to obtain
more accurate results, it would be necessary to com­
bine the benefits of carbon sequestration and wood
utilization, thus assessing the maximum yield of the
forest. It would also be worthwhile to investigate
the effect of unit prices of different products on the
selection of a management system.