Rit Mógilsár - 2020, Blaðsíða 24

24 Rit Mógilsár
Lokaorð
Niðurstöður þessarar rannsóknar sýna að lítil sam­
keppni var hafin um vaxtarrými 15 árum eftir gróður­
setningu, óháð upphafsþéttleika. Afföll í til rauninni
voru lítil og lægri en í fyrri úttektum á Héraði á öllum
stöðum nema Litla­Steinsvaði, en þar voru afföll þau
sömu og meðalafföll í úttekt Valdimars Reynissonar
(2008) eða um 30%.
Mikill munur var á vexti á milli staða, en sambæri­
legur vöxtur var í Mjóanesi og á Hjartar stöðum. Þar á
eftir kom Sturluflöt og minnstur var vöxturinn á Litla­
Steinsvaði. Það sem veldur þessum mikla vaxtar­
mun eru væntanlega mis munandi vaxtar skilyrði á
stöðunum, en jarð vegsgerð og skjól af landslagi eru
líklegustu skýringarnar.
Jákvæð áhrif af auknum upphafsþéttleika voru
minni afföll, færri aukastofnar (minna kal) og meiri
hæðarvöxtur. Þessi áhrif benda til þess að með
auknum upphafsþéttleika myndist fyrr sjálf skýlingar­
áhrif sem hafi sannanleg jákvæð áhrif í upp hafi
ræktunarinnar. Aukinn upphafsþéttleiki skilar fyrst
og fremst auknum vexti í fáeina áratugi (undir 35
ára aldri) í upphafi vaxtarlotunnar fyrir ljóselska
frumherjategund eins og rússalerki (19. mynd).
Aukinn upphafsþéttleiki hafði lítil áhrif á arð semi
ræktunarinnar yfir eina vaxtarlotu þegar tekjur af
ræktuninni á núvirði (NPV) eru há markaðar og gert
ráð fyrir að öll tré sem náð hafa tilskilinni stærð
séu gæðatré og hægt sé að nýta þau til flettingar.
Það sem hefur afgerandi áhrif á arðsemina í raun
er fjöldi gæða trjáa. Hafa verður í huga að aukinn
upp hafs þétt leiki eykur mjög kostnað við viðar fram­
leiðslu og kolefnisbindingu (21. mynd), sérstak lega
ef skógurinn er snemmgrisjaður.
Niðurstöður okkar benda til þess að nægjanlegt sé
að gróðursetja á bilinu 2.500–3.000 plöntur á hektara
í lerkirækt á Héraði, eftir því hversu mikil hætta er á
afföllum í upphafi. Þó ber að hafa í huga að afföll
eru sjaldnast jöfn yfir rækt unina og því betra að
bregðast við þeim með íbótum frekar en auknum
upphafsþéttleika.
Einnig kom fram að snemmgrisjun hækkaði kostnað­
inn við ræktunina umtalsvert og var tilgangslaus
ef markmiðið er kolefnisbinding. Til þess að fá ná­
kvæm ari niður stöð ur væri nauðsyn legt að flétta
saman ábata kolefnis bindingar og viðarnýtingar og
meta þannig hámarks arðsemi ræktunarinnar. Einnig
væri vert að rann saka betur áhrif einingaverðs mis­
mun andi afurða á val á ræktunarforskrift.
Þakkir
Höfundar vilja þakka Framleiðnisjóði land bún að­
ar ins sem styrkti verkefnið fjárhagslega ár ið 2017
(mál númer 17­010). Einnig viljum við þakka Þresti
Eysteinssyni fyrir yfirlestur og góð ar ábendingar.