Bændablaðið - 28.01.2021, Qupperneq 14

Bændablaðið | Fimmtudagur 28. janúar 202114
FRÉTTIR
Bjargráðasjóður:
Bætur vegna kals-
og girðingatjóna
Í lok síðustu viku voru greiddar
úr Bjargráðasjóði 442 milljónir
króna í bætur til bænda vegna
mikils kals- og girðingatjóns sem
varð veturinn 2019–2020.
Að tillögu sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra voru sjóðn-
um tryggðar 500 milljónir aukalega
til að hann gæti komið til móts við
bændur vegna þess mikla tjóns sem
varð á ræktarlandi og girðingum.
Styrkir greiddir til
183 umsækjenda
Kaltjón varð óvenju mikið sem
þýddi mikla uppskerurýrnun
sumarið 2020. Það hafði í för
með sér mikinn kostnað bænda við
endurræktun sem og við að afla
nægilegs fóðurs fyrir líðandi vetur
með heykaupum, leigutúnum eða
öðrum lausnum. Girðingatjón varð
einnig verulegt vegna snjóþyngsla.
Með greiðslunni var hægt
að veita bændum styrki sem
samsvara um helmingi tjónsins
samkvæmt mati Bjargráðasjóðs.
Kaltjón varð alls á 4.776 hekturum
ræktar lands hjá þeim sem sóttu
um til sjóðsins auk tjóns á 221,6
kílómetrum af girðingum.
Alls bárust 212 umsóknir vegna
kaltjóns. Stjórn sjóðsins ákvað að
greiða styrki til 183 umsækjenda,
alls að upphæð kr. 381,4 milljónir
króna.
Mörk um eigin áhættu
Við mat á tjóni einstakra umsækj-
enda var meginforsendan umfang
kals, að frádreginni 25% eigin
áhættu, en einnig er tekið tillit til
uppskeru 2020 samanborið við
árin 2018 og 2019 sem og kostn-
aðar við leigu á túnum og flutningi
á aðkeyptu fóðri ef um það var að
ræða. Ástæða þess að umsækjendur
fá ekki styrki er í öllum tilvikum
sú að tjónið féll innan marka eigin
áhættu.
Alls bárust 73 umsóknir vegna
girðingatjóns. Stjórn sjóðsins
ákvað að greiða styrki til 72
umsækjenda, alls að upphæð kr.
60,6 milljónir króna. Við mat á
tjóni einstakra umsækjenda var
meginforsendan lengd og tegund
girðingar auk aldurs hennar.
Bjargráðasjóður starfar samkvæmt
lögum nr. 49/2009 og er sjálfstæð
stofnun í eigu ríkisins.
/ehg
Kaltjón varð óvenjumikið sem þýddi mikla uppskerurýrnun sumarið 2020.
Norðurland vestra:
Kanna þörf fyrir almenningssamgöngur
Samtök sveitarfélaga á Norður-
landi vestra og Rann sóknar-
stofnun Háskólans á Akureyri hafa
gert með sér sam starfs samning um
vinnu við skoðun á fýsileika þess
að koma á fót almenningssam-
göngum á vinnu sóknarsvæðum á
Norður landi vestra.
Markmiðið með verkefninu
er að komast að því hvort þörf sé
á almenningssamgöngum í lands-
hlutanum og þá hverjir myndu helst
nýta sér þær, milli hvaða staða og
hvernig mætti útfæra þær svo þær
nýtist sem best.
Stefnt að niðurstöðu í mars
Verkefnið er framkvæmt
með stuðningi úr lið A-10 í
byggðaáætlun – Almennings sam-
göngur um land allt, en samtökin
hlutu styrk til verkefnisins á
dögunum. Gert er ráð fyrir að
niðurstaða liggi fyrir í mars
á næsta ári með fyrirvara um
ófyrirsjáanlegar tafir vegna
heimsfaraldurs eða annarra óvið-
ráðanlegra orsaka.
Frá þessu er sagt á vef SSNV og
þar eru íbúar, sem hafa ábend ingar
varðandi möguleika á almennings-
samgöngum á svæðinu, hvattir til að
senda þær til Samtaka sveitarfélaga
á Norðurlandi vestra. /MÞÞ
Markmiðið með verkefninu er að komast að því hvort þörf sé á almennings­
samgöngum í landshlut anum. Mynd / NV
Umferð um Hringveg tæplega 14% minni í fyrra en árið á undan:
Aldrei mælst meiri samdráttur í umferð
Umferðin á Hringveginum árið
2020 dróst saman um 13,6 prósent
miðað við árið 2019 og er um að
ræða langmesta samdrátt sem
mælst hefur. Hann er tveimur og
hálfu sinnum stærri en sá sem
mældist á milli áranna 2010 og
2011. Umferðin í desember dróst
saman um 7,3 prósent.
Umferðin, um 16 lykilteljara
Vegagerðarinnar á Hringvegi,
dróst svipað saman og umferðin
á höfuðborgarsvæðinu, eða um
7,3%. Mest dróst umferð saman á
Suðurlandi, eða um tæp 22%, en
minnst, utan höfuðborgarsvæðis, um
Norðurland, eða um 12%. Ekki hefur
mælst minni umferð í desember á
Hringvegi síðan árið 2016.
Minnsti samdráttur á
landsbyggðinni var um
Kræklingahlíð
Af einstaka stöðum varð mestur
samdráttur um mælisnið á Mýrdals-
sandi, eða tæplega 72% samdráttur
en minnst, utan höfuðborgarsvæðis,
um mælisnið í Kræklingahlíð
norðan Akureyrar, eða 4,5%
samdráttur. Mest dróst umferð
saman um mælisnið á Austurlandi,
eða um tæplega 29%, en minnst,
utan höfuðborgarsvæðis, um
Vesturland, eða um tæplega 18%.
Umferðin á síðasta ári dróst
saman í öllum vikudögum en mest
á sunnudögum, eða um rúmlega
18% ,en minnst á þriðjudögum, eða
um tæp 11%. Eins og vænta mátti
er mest ekið á föstudögum. Þetta
kemur fram á vef Vegagerðarinnar.
/MÞÞ
Minnsti samdráttur í umferð utan höfuðborgarsvæðis var um mælisnið í
Kræklingahlíð norðan Akureyrar, eða 4,5% samdráttur. Mynd /MÞÞ
Bændur í Húnaþingi vestra:
Mótmæla frekari uppkaupum
á hlunnindajörðum
Atvinnuvega- og nýsköpunar-
ráðuneytið óskaði eftir umsögn
Húnaþings vestra um kaup
Flaums, sem Andri Teitsson
er í forsvari fyrir, vegna
fyrirhugaðra kaupa á jörðinni
Núpsdalstungu. Fyrir á félagið
um sex þúsund hektara lands en
samkvæmt jarðarlögum þarf
að fá álit sveitarfélaga ef eign
kaupanda fer yfir ákveðinn
fjölda jarða og hektara.
Stjórn Félags sauðfjárbænda
í sýslunni, en á annað hundrað
félagsmenn eru í félaginu, hefur
óskað eftir því að ráðherra hafni
kaupunum. Ólafur Benediktsson,
formaður Félags sauðfjárbænda
í Vestur-Húnavatnssýslu, segir
jarðakaup hafa brunnið á fólki
í samfélaginu um alllangt skeið
og með breytingu á jarðalögum
síðastliðið sumar hafi opnast
gluggi fyrir félög og íbúa á
svæðinu til að mótmæla slíkum
jarðakaupum.
„Við tókum undir þessa
áskorun með sveitarfélaginu í
fyrsta sinn því það veldur okkur
áhyggjum að jarðirnar skuli ekki
vera byggðar. Það er ekki búseta
á jörðum hér í kring og við sjáum
dæmi þessa allt í kringum okkur
að þar sem eru hlunnindi að
laxveiðiám, þá falast menn eftir
þeim. Þetta eru aðilar sem gefa
afskaplega lítið út í samfélagið.
Til að venjulegt samfélag virki
þarf ákveðið marga íbúa. Við
erum ein af röddunum sem
vonandi getum haft áhrif og
nýtum okkur það,“ segir Ólafur
og bætir við:
„Mín skoðun er sú að laxveiði-
hlunnindin séu góð eins langt og
það nær en þau geta snúist upp
í andhverfu sína. Jarðalögunum
var breytt í sumar og meiri kvaðir
settar á kaupendur. Ef enginn
segir neitt þegar fyrsta jörð fer
í gegn þá er ákveðið fordæmi
komið og það ásamt fleira ýtti
á okkur. Þetta brennur á fólki hér
í samfélaginu og hefur gert lengi
og það er ánægjulegt að við getum
látið okkar raddir heyrast.“ /ehg
– Sjá nánar um afstöðu
sveitar félagsins til uppkaupa
Núpsdals tungu á bls. 15
Bætur vegna tjóns af völdum álfta og gæsa:
Alls bárust 70 umsóknir
vegna tjóns á síðasta ári
Á árinu 2020 var úttekið tjón
vegna ágangs álfta og gæsa á
213 hektara ræktunarspildna 33
bænda. Alls bárust 70 umsóknir
um bætur vegna slíks tjóns og
greiddar bætur námu rúmum
þremur milljónum króna.
Samkvæmt upplýsingum úr
atvinnuvega- og nýsköpunar-
ráðuneytinu er eingöngu greitt út
á tjón á ræktunarspildum, það er
spildum sem sáð var í árið 2020.
Ekki sé greitt út á eldri tún þótt tjón
sé oft mikið á nýræktun á öðru og
þriðja ári. Tjón er eingöngu bætt ef
tjónið er metið meira en 30 prósent
af heildarstærð spildunnar. Þegar
tjón er 31–70 prósent er greitt 50
prósenta álag, en þegar tjón er meira
er 75 prósenta álag greitt. /smh
Ágangur álfta og gæsa getur verið gífurlegur í ræktarlöndum. Tjón var ein­
göngu bætt vegna ágangs álfta og gæsa á spildum sem sáð var í árið 2020.
Mynd / smh
Bænda
11. febrúar