Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.10.1954, Side 44

42
Hugsanlegt er, að skjólbelti kringum sléttur gætu skapað hagstæðara
veðurfar og dregið þannig nokkuð úr kali, en fyrir því er engin reynsla
fengin hér á landi.
Val túnstæða.
Það er vissulega örðugt að hafa áhrif á lofthita staðarins, en að
nokkru leyti er hægt að flýja illt veðurfar með því að velja sáðslétt-
unum hentuga staði. Er þá réttast, þar sem kal er mikið á annað borð,
að ekki sé ráðizt í að rækta land, þar sem svo hagar til, að fyrirsjáan-
legt er, að skaflar eða ísar munu alltaf liggja þar langt fram á vor.
Einnig má taka til greina, ef eitthvert úrval af landi er um að ræða,
að rækta síður það land, sem hallar til norðurs eða austurs. Með jarð-
veg er svo farið, að oft er ekki um neitt að velja, þegar stofnað er til
túnræktar. Þó ber að athuga, að allur þungur og leirkenndur jarðveg-
ur, mýrar og yfirleitt sú jörð, sem getur innihaldið mikið vatn, verður
fyrir miklum rúmmálsbreytingum við að frjósa. Rætur þess gróðurs,
sem þar vex, slitna gjarnan, og afleiðingin verður kal. I sendnum jarð-
vegi er yfirborð jarðvegskornanna minna, og heldur hann því minna
vatni og verður fyrir minni rúmmálsbreytingum, er hann frýs, en leir-
inn og mýrin, enda ber ekki eins mikið á kalinu í þeim jarðvegi.
Skal hafa þetta til hliðsjónar, þegar land er valið til ræktunar. Sé
óumflýjanlegt að nota mýrar, má blanda jarðveginn með sandi, og við
það verður hann ekki eins þéttur, og vatnsinnihald hans minnkar.
Yfirborð.
Hér að framan hefur verið skýrt frá því, að slétt tún kali fremur
en hólótt og hallandi tún. Er þetta í sambandi við ís og vatn, sem
liggur fremur á sléttu túnunum en hinum. Vitanlega er jarðvinnsla
og heyöflun auðveldari á sléttum túnum, en þó er rétt að hafa til hlið-
sjónar við ræktun túna, að hinum hallalausu er hættara við kali.
Raki.
Áður hefur verið skýrt frá því, hvernig rökum jarðvegi er kalhætt-
ara en þurrum. Þensla hans verður meiri við að frjósa. Jarðlögin
hreyfast misjafnlega mikið, og rætur jurtanna slitna, einkum þeirra,
er liggja lóðrétt á jarðlögin. Þess vegna er þýðingarmikið að hafa ræs-
ingu góða, sem tekur fljótt við vatni úr jarðveginum og þurrkar hann
ört. Þurrum jarðvegi er ekki hætt við kali. Hér ættu því lokræsi og
kílræsi að koma að góðum notum.