Storð : heimur í öðru ljósi - 01.04.1983, Síða 50

Eftir Hjört Pálsson
Ljósm. Páll Stefánsson
Veður var þurrt þegar
við lentum á Akur-
eyri. Við höfðum ver-
ið að vonast eftir fal-
legum degi fyrir norð-
an og glætublettir í
skýjahulunni gátu bent til þess að úr
rættist. Um leið og Páll settist undir
stýri iofaði hann sól í Svarfaðardal
klukkan hálfþrjú.
Á Ieiðinni út með Eyjafirði voru við-
komustaðir okkar tveir: Glæsibær og
Stærri-Árskógur. Kristján hafði lokið
við handrit að bókinni um Arngrím,
en var enn að safna myndum. Hann
hafði samið um það við Pál að koma
við í þessari för á þremur kirkju-
stöðum og taka Ijósmyndir af altaris-
töflum sem nota átti í bókina.
Við vorum á Dalvík um hádegisbil.
Spádómur Páls virtist ætla að rætast,
því að sífellt var að létta til og nú
skein sól á götur bæjarins.
Það var létt yfir Kristjáni og hann var
kvikur í hreyfingum þegar við stigum
út úr bílnum á Tjörn. Hjörtur bróðir
hans var einhvers staðar úti við, en
mágkona Kristjáns, Sigríður Hafstað,
var með hrífu í garðinum og með
þeim urðu fagnaðarfundir. Hún bauð
okkur til stofu og áður en varði var
Kristján farinn að tala um ætt sína og
uppruna yfir rjúkandi kaffibolla:
Foreldrar mínir voru úr
Svarfaðardal, höfðu þekkst
frá upphafi og ólu hér all-
an sinn aldur. Móðir mín,
Sigrún Sigurhjartardótt-
ir, sem látin er fyrir tutt-
ugu og þremur árum var frá Urðum,
en faðir minn, Þórarinn Kr. Eldjárn,
sem lengi var kennari í sveitinni fædd-
ist hér á Tjörn og átti hér heima ævi-
langt. Hann eignaðist jörðina eftir föð-
ur sinn og bjó á henni frá 1913 til
1959, síðustu níu árin í sambýli við
Hjört bróður minn, og var hreppstjóri
frá 1929 til æviloka, 1968. Faðir hans,
séra Kristján Eldjárn Þórarinsson,
sem fæddur var á Ytri-Bægisá varð
hér prestur 1878. Þessi afi minn og
alnafni kom þá hingað í dalinn eftir
sjö ára prestsþjónustu á Stað í Grinda-
vík. Faðir hans hafði um eitt skeið
verið kapellán og bóndi á Tjörn og
Völlum og séra Kristján var að veru-
legu leyti alinn upp hjá afa sínum þar
fyrir handan, en hann var ekki borinn
og barnfæddur Svarfdælingur og það
var kona hans ekki heldur. Hún var
prestsdóttir af austfirskum ættum og
hét Petrína Soffía Hjörleifsdóttir.
Faðir hennar, séra Hjörleifur Gutt-
ormsson, sem lengi var prestur á
Skinnastað tók sig upp úr því brauði
roskinn maður og fékk Tjörn 1870.
Hér var hann þangað til afi minn kom,
en fluttist þá í Velli og var þar prestur
í sex ár. Ekki er að orðlengja það að
dóttir hans giftist nýja prestinum á
Tjörn og hér voru þau upp frá því,
enda kunnu þau vel við sig á staðnum
og ég efast um að nokkurn tíma hafi
hvarflað að afa mínum að sækja burt.
Hann keypti jörðina 1915, tveimur ár-
um áður en hann dó. Þó að hann væri
kannski ekki neinn sérstakur búhöld-
ur, þá þótti hann skemmtilegur karl
og brallaði margt þegar hann var í
skóla og af vinum hans og góðkunn-
ingjum frá þeim árum gæti ég nefnt
skáldin Jón Ólafsson og Kristján
Jónsson og séra Valdimar Briem. Ég
er sem sagt ekki Svarfdælingur langt í
ættir fram eins og sjá má af þessu, þó
að mörg sporin hafi afar mínir og
ömmur átt um þennan dal og hér
heima á Tjörn, en það er óhætt að
segja að ég sé einkanlega kominn af
norðlenskum og austfirskum ættum
og forfeður mínir hafi verið bændur
og prestar mann fram af manni.
Mér dvaldist í stofunni á Tjörn meðan
fólkið færði sig fram og Kristján brá
sér frá. Þegar ég fór að leita að honum
var hann kominn út í kirkjugarð og
Kristján í hlaðinu á
Tjörn, en á bak við hann
er tjömin, sem bærinn er
kenndur við. Kristján
bendir viðmælendum
sínum út eftir
Svarfaðardalnum, sem
honum var svo kær.
UPPHAFSOPNA:
Kristján í kirkjunni á
Urðum.
STORO 48