Storð : heimur í öðru ljósi - 01.04.1983, Síða 101

Upphaf
timburhúsa-
aldar
ÆVMTYRI
^konu
húslos
smrid
Eftir
Kristján Karlsson
Um mánaðamótin ágúst og sept-
ember árið 1900 dreymdi trésmið
alþjóðlegan draum: honum þótti
hann standa nakinn á torgi í stór-
borg um miðjan dag.
Það er sagt að yfirleitt nái þessi
draumur ekki lengra, mannfjöld-
inn streymir hljóðlaust framhjá á
báða bóga með flöt og sviplaus
andlit eins og diska á rönd án þess
að gefa manni minnsta gaum. í
þetta sinn bar nýrra við. Allt í einu
tók smiðurinn eftir svartklæddri
hávaxinni konu sem horfði á hann
álengdar undan svartri parasól.
Væri leið að gera sér í hugarlund
hvaða almenna. eða kynferðislega
merkingu hugtakið að vera staðinn
að verki hafði í þá daga? Næstu
nótt dreymir smiðinn aftur sama
draum. Á þriðja degi beið hann
ekki boðanna en hófst handa eins
og lengi var í minnum haft í þorp-
inu.
Haustið var milt. Með dálítið
ótryggu og drykkfelldu liði sem
smiðurinn stjórnaði harðri hendi
tókst honum á nokkrum vikum að
reisa sér timburhús í hálsunum
vestan þorpsins. Svo mikil var al-
vara smiðsins að jafnvel kona hans
lét fyrirtækið afskiptalaust og bjó
áfram í torfbæ þeirra frammi á
sjávarbakkanum án þess að koma
við sögu. Smiðurinn greiddi ekki
verkalaun og kaupmaðurinn lánaði
honum timbur til mikillar undrun-
ar fyrir þorpsbúa sem þekktu
kaupmann sinn fremur að góðvild
en stórhug eða léttúð. Þannig
hófst timburhúsaöld á staðnum;
engin slík hús vóru fyrir nema
verslunar- og kaupmannshús.
Nú byrjar atvinna við húsbygg-
ingar en smiðurinn sinnir henni
ekki. Menn sem höfðu unnið með
honum við hús hans vestur í ásn-
um fóru að krefja hann hins sama
á móti en smiðurinn kom sér und-
an. Menn nöldruðu að vísu en sú
kynslóð sem þekkti engan heiðar-
leik nema í fjármálum var ekki
tekin við í landinu og flestir sáu
þessa hluti í öðru Ijósi. Enda þótt
þeir vissu ekki lengur hvaða goð-
um smiðurinn hafði að gegna lá í
augum uppi að honum var ekki
sjálfrátt.
Hinn vitri kaupmaður tók fyrir
sitt leyti veð í smiðshúsinu, bæði
fyrir timbrinu og síðar fyrir dag-
legum nauðsynjum smiðsins. Þeir
drukku saman en þess á milli
hvarf smiðurinn inn í hús sitt og
kom ekki í þorpið dögum og vik-
um saman.
Það var sagt að hann hefðist við í
litlum turni sem reis upp af suður-
enda hússins. Menn gerðu sér
nöldur útaf því að hann fylgdist
með mannaferðum úr turninum
þó að enginn vissi þess dæmi. Hús-
ið var ljótt. í góðu veðri á kvöldin