Fréttablaðið - 27.11.2021, Blaðsíða 20

Spútnik skapaði brýna
þörf á aðgerðum í
Bandaríkjunum.
Tilraunin 27. júlí hafði
ekki sömu áhrif. Ég
held að það hefði átt
að gerast.
Bandaríski
hershöfðinginn
John Hyten
Kína virðist hafa náð mark-
verðum áfanga í þróun nýrrar
tegundar flugskeyta, sem
Bandaríkin óttast að komist
fram hjá eldflaugavarnakerfi
sínu. Þau eru talin geta borið
kjarnavopn og segja banda-
rískir hershöfðingjar að um
„Spútnik móment“ sé að ræða.
thorvardur@frettabladid
KÍNA Ólga er innan bandarískra
stjórnvalda eftir tvær tilraunir Kín-
verja með ofurhljóðfrá f lugskeyti
(e. hypersonic missiles). Þau geta
ferðast á allt að fimmföldum hljóð-
hraða og talið er að flugskeytin geti
borið kjarnavopn.
Tilraunirnar komu bandarískum
yfirvöldum í opna skjöldu og óttast
þeir að Kínverjar standi þeim nú
mun framar í þróun slíkrar tækni
og að tilraunirnar marki upphaf að
nýju vígbúnaðarkapphlaupi, í anda
þess sem geisaði í kalda stríðinu
milli Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna sálugu.
Financial Times greindi fyrst frá
því í október að Kínverjar hefðu
gert tilraunir með slíka tækni í júlí og
ágúst. Bandaríkin og Rússland hafa
unnið að þróun slíkrar tækni í ára-
tugi en svo virðist sem Kína standi
þeim nú framar. Auk þess hefur fjöldi
annarra ríkja unnið að slíkri tækni,
þar á meðal Bretland, Frakkland og
Norður-Kórea. Samkvæmt skýrslu
rannsóknarþjónustu Bandaríkja-
þings hafa Íranir, Suður-Kóreumenn
og Ísraelar hafið grunnrannsóknir á
hljóðfráum flugskeytum.
Sjálfir hafa Kínverjar ekki viður-
kennt að um vopnatilraunir væri
að ræða og segja þær tengjast geim-
ferðaáætlun þeirra. „Við höfum
engan áhuga á vígbúnaðarkapp-
hlaupi við önnur ríki. Bandaríkin
hafa á undanförnum árum afsakað
aukinn vígbúnað og þróun hljóð-
frárra f lugskeyta með því að tala
um „ógnina sem stafar af Kína“,“
segir Liu Pengyu, talsmaður kín-
verska sendiráðsins í Bandaríkj-
unum.
Lengi hefur andað köldu milli
Bandaríkjanna og Kína og eru til-
raunirnar til þess vísar að auka á
spennuna. Bandaríkin hafa þrýst
mjög á Kína að taka þátt í samn-
ingum um að taka ásamt Rússlandi
þátt í samningum um takmörkun
kjarnavopna og mun það hafa
borið á góma á fjarfundi Joes Biden
Bandaríkjaforseta  og Xi Jinping,
aðalritara kínverska kommúnista-
flokksins í síðustu viku.
Yf i r maðu r her for i ng ja r áðs
Bandaríkjanna, hershöfðinginn
Mark Milley, segir tilraunir Kínverja
vera „Spútnik móment“ og vísar þar
til þess er Sovétríkin sendu fyrsta
gervihnöttinn út í geim árið 1957
sem markaði upphaf geimferða-
kapphlaupsins.
Undirmaður hans, hershöfð-
inginn John Hyten, tekur í sama
streng. „Spútnik skapaði brýna
þörf á aðgerðum í Bandaríkjunum.
Tilraunin 27. júlí hafði ekki sömu
áhrif. Ég tel að það hefði átt að ger-
ast.“ „Við vinnum að því eins hratt
og við getum að þróa slíka tækni,“
sagði varnarmálaráðherrann Lloyd
Austin fyrir skömmu.
Bandaríkjamenn óttast að með
Kína gerir tilraunir með nýja tegund flugskeyta
Joe Biden og Xi
Jinping funduðu
í síðustu viku.
FRÉTTABLAÐIÐ/
GETTY
þessari tækni geti Kínverjar kom-
ist fram hjá eldf laugavarnakerfi
þeirra, með því að senda kjarna-
vopn yfir Suðurpólinn, en varna-
kerfi Bandaríkjanna beinist einkum
að því að verja landið fyrir vopnum
sem fljúga yfir Norðurpólinn. Kín-
verjar gætu því haft yfirhöndina
ef kjarnorkustríð hæfist og ráðist
gegn Bandaríkjunum, án þess að
þau gætu komið nokkrum vörnum
við. Kínverjar tilkynntu árið 1964 er
þeir gerðu sínar fyrstu tilraunir með
kjarnavopn, að aldrei yrði ráðist
á land að fyrra bragði með slíkum
vopnum. Bandaríkjamenn og Rúss-
ar hafa ekki lofað því sama. n
Rússland 6.000
Bandaríkin 3.750
Kína 350
Fjöldi kjarnaodda
●
20 Fréttir 27. nóvember 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ