Heilsuvernd - 01.05.1947, Blaðsíða 27

HEILSUVERND
19
cr þröng pípa, um 25 sentímetrar á lengd, og liggur mð-
ur í magann. Fæðan rennur niður eftir vélindinu, bæði
vegna eigin þunga og ennfremnr vegna vöðvasamdrátta
í veggjnm þess. Þessir vöðvasamdrættir ganga sem
einskonar bvlgjuhrevfing (peristaltik) eftir veggjum vcl-
indisins, og sama er að segja um smáþarmana og rist-
ilinn.
Maginn er liinn mikli forgarður þarmanna. Hann ligg-
ur að mestu leyti vinstra megin í kviðarholinu ofarlega
og er líkur poka i lögun. Efra magaopið, þar sem vélind-
ið kemur inn í lnmn, lieitir ccirdia, en neðra magaopið,
sem oiinast inn í skeifugörnina, er kallað pylorus.
Þegar fæðan kemur niður í magaun hlönduð munn-
vatninu, safnast hún fyrst fyrir í efri hluta hans, en
rennur síðan smátt og smátt niður í neðri hlutann. f maga-
veggjunum eru kraftmiklir vöðvar, sem strokka fæðuna,
Imoða liana og ella, unz hún liefir blandazt vel maga-
safanum, sem er súr. Við og við opnast neðra magaopið
og hleypir dálitlum skammti af fæðumaukinu, sem nú
er orðið hálffljótandi, inn í skeifugörnina. Þegar þessi
súra gusa kemur inn i skeifugörnina, lokast magaopið
samstundis og helzt lokað, unz meltingarvökvarnir í
skeifugörninni, sem eru lútargæfir, hafa eytt súrnum. Þá
opnast magaopið á ný, hleypir nýjum skammti í gegn og
svo koll af kolli.
Meltingin í maganum tekur mislangan tíma, eftir því
hverskonar matur er i hann látinn. Sjaldan mun hún taka
minna en eina klukkustund eða meira en 5 klst. f maga-
safanum cru þrennskonar vökvar frá kirtlum, sem eru
dreifðir um slímhimnur magans. Þessir vökvar eru slím,
saltsýra og kirtilvökvi, sem inniheldur pepsín, en það er
efnakljúfur, sem leysir sundur eggjahvítu með aðstoð
saltsýrunnar. Magasafinn liefir engin veruleg áhrif á fitu
né sterkju. Ifinsvegar leysir hann í sundur vefi, sem um-
lvkja fituna, og auðveldar því starf þeirra meltingarvökva,
sem gegna því hlutverki að leysa sundur fituna, þegar