Fréttablaðið - 11.12.2021, Qupperneq 18

741.000
konur eru í fangelsi og
800 á dauðadeild.
Samtök sem styðja við kven-
fanga eru fjársvelt og eiga
erfitt með að halda úti starf-
semi sinni, samkvæmt nýrri
alþjóðlegri skýrslu. Stofn-
anir, samtök og fyrirtæki vilja
síður gefa til kvenfanga, vegna
álits almennings.
kristinnhaukur@frettabladid.is
FANGELSISMÁL Mannréttindasam-
tök sem styðja og vinna að umbót-
um fyrir konur í fangelsum, fá lítinn
fjárhagslegan stuðning. 60 prósent
þeirra standa á brauðfótum og sjá
ekki fram á að geta starfað á næsta
rekstrarári. 70 prósent sögðust ekki
fá neinn stuðning frá stofnunum
eða samtökum sem kenna sig við
femínisma.
Þetta kemur fram í nýrri skýrslu
frá samtökunum Women Beyond
Walls (WBW).
741 þúsund konur eru bak við lás
og slá í heiminum og hefur fjöldi
þeirra aukist um tæplega 60 pró-
sent frá aldamótum. Þrátt fyrir
mikla fjölgun er hlutfallið aðeins 7
prósent af heildinni. 800 konur bíða
aftöku á dauðadeildum.
Samkvæmt skýrslunni hefur
fangelsun kvenna almennt séð
mjög slæm áhrif á fjölskyldur þeirra.
Meirihluti kvenna í fangelsum er
mæður og alls dvelja um 19 þúsund
börn í fangelsum, langf lest með
mæðrum sínum.
Áhrif fangelsunar á kvenfanga
virðast einnig vera meiri en á karl-
fanga, því tilfelli sjálfsskaða eru
hlutfallslega fleiri hjá kvenföngum.
WBW rannsökuðu fjárhagsstöðu
samtaka í 24 löndum í öllum heims-
álfum, þar á meðal Bretlandi, Frakk-
landi, Brasilíu, Kanada, Mexíkó,
Ástralíu, Indlandi, Nígeríu og Suður-
Afríku. Meirihluti samtakanna
hafði innan við 20 starfsmenn og
innan við hálfa milljón dala, eða 65
milljónir króna, í rekstrarfé á ári.
Meðal þess sem samtökin gera
fyrir kvenfanga er að veita lagalega
aðstoð, sálfræðiaðstoð, félagslegan
stuðning og menntun. Einnig að
fylgjast með aðstæðum, réttindum
og þrýsta á um reglubreytingar.
Samtökin skorti hins vegar grunn-
fjármögnun til þess að geta staðið
undir hlutverki sínu til fulls.
„Að fá fjármagn fyrir réttindi
fanga er ekki auðvelt, f lestir gef-
endur horfa fram hjá þessu,“ sagði
forsvarsmaður einna samtakanna,
sem ekki var nefndur á nafn í skýrsl-
unni. „Mjög fáir styrkir eru í boði til
að fjármagna verkefni fyrir þá sem
eru sviptir frelsi,“ sagði annar.
Ein helsta ástæðan fyrir þessu er
almennt neikvætt viðhorf almenn-
ings gagnvart föngum, og sérstak-
lega kvenföngum. Gefendurnir vilji
líta vel út í augum almennings og
því sé þessu málefni ekki hampað.
„Almenningi finnst fólk sem er á
sakaskrá ekki eiga skilið að fá stuðn-
ing,“ sagði einn forsvarsmaðurinn.
Stærstur hluti stuðningsins sem
samtökin þó fengu, var gjafir frá
einstaklingum, eða um þriðjungur.
Aðeins 10 prósent komu frá ríkis-
valdi, 5 prósent frá sveitarstjórnum
en annað frá góðgerðarsamtökum,
fyrirtækjum, öðrum samtökum eða
með öðrum hætti. n
Fáir vilja styðja við baráttu
kvenfanga fyrir umbótum
Fangi skimaður fyrir kórónuveiru í kvennafangelsi í Dresden í Þýskalandi. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
urduryrr@frettabladid.is
BRETLAND Julian Assange, stofnandi
Wikileaks, gæti orðið framseldur
til Bandaríkjanna þar sem hann
mun eiga yfir höfði sér ákæru fyrir
njósnir, samkvæmt úrskurði áfrýj-
unardómstóls í Lundúnum. Niður-
staðan hefur þegar verið fordæmd,
meðal annars af Alþjóðasambandi
blaðamanna (IFJ) og Blaðamanna-
félagi Íslands (BÍ)..
Sigríður Dögg Auðunsdóttir, for-
maður BÍ, lýsir yfir vonbrigðum og
áhyggjum yfir úrskurðinum.
„Við lítum á þetta sem mjög alvar-
lega stöðu fyrir tjáningarfrelsi í
heiminum og stöðu blaðamennsku
og blaðamanna. Þetta er ekki bara
aðför gegn einum blaðamanni
heldur aðför gegn fjölmiðlum um
allan heim,“ segir Sigríður.
„Ákæran gegn honum jafnar
blaðamennsku við njósnir og for-
dæmið sem þarna er gefið þýðir
að allir blaðamenn, hvar sem er í
heiminum, geta átt yfir höfði sér
ákæru og framsalskröfu ef þeir birta
eitthvað sem bandarískum stjórn-
völdum hugnast ekki.“
Alþjóðasamband blaðamanna
telur ákvörðunina leggja líf Assange
í hættu og kalla eftir því að hann
verði tafarlaust látinn laus. Sam-
bandið mun styðja allar tilraunir
lögmanna Assange til að áfrýja
niðurstöðunni.
Fyrr á þessu ári dæmdi héraðs-
dómari að ekki mætti framselja Ass-
ange. Áfrýjunardómstóllinn segir
þá ákvörðun byggja á áhyggjum
yfir því að Assange yrði látinn sæta
ströngu gæsluvarðhaldi í Bandaríkj-
unum, sem myndi hafa slæm áhrif á
andlega heilsu hans.
Dómararnir sem dæmdu banda-
rískum yfirvöldum í hag í gær,
höfðu verið fullvissaðir um að svo
yrði ekki, nema Assange brjóti af
sér í framtíðinni með þeim hætti
að þess verði þörf.
Assange er annar stofnenda Wiki-
leaks, samtaka sem birtu á árunum
2010 og 2011 þúsundir trúnaðar-
skjala tengd stríði Bandaríkjanna í
Afganistan og Írak. n
Framsal Julian Assange
aðför gegn fjölmiðlun
Stuðningsfólk Assange mótmælti við dómshúsið í gær. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
Sigríður Dögg
Auðunsdóttir,
formaður BÍ
urduryrr@frettabladid.is
BANDARÍKIN Heilbrigðisstofnanir
sem bjóða þungunarrof í Texas
mega kæra þungunarrofsbannið,
samkvæmt nýjum úrskurði Hæsta-
réttar Bandaríkjanna, en lögin
verða ekki numin úr gildi.
Fyrir Hæstarétti er nú mál sem
hefur það markmið að fella úr gildi
dómafordæmið úr málinu Roe gegn
Wade frá 1973, sem leiddi til lög-
leiðingar þungunarrofs í Banda-
ríkjunum.
Búist er við að niðurstaðan liggi
fyrir í júní á næsta ári. Þangað til-
verður bannið áfram í gildi. n
Mega kæra bann
gegn þungunarofi
Mótmælendur safnast saman fyrir
framan Hæstarétt Bandaríkjanna.
MYND/EPA
urduryrr@frettabladid.is
COVID-19 Við lok árs stefnir Covax á
að hafa skilað 800 milljón skömmt-
um af bóluefni gegn Covid-19
veirunni til efnaminni landa. Það
er aðeins rúmlega þriðjungur af því
sem lofað var í byrjun árs, 2,3 millj-
örðum skammta.
Covax er verkefni á vegum Sam-
einuðu þjóðanna með það að mark-
miði að dreifa bóluefni til efna-
minni landa heims og vinna þannig
gegn ójafnvægi í aðgengi.
Seint á árinu áætlaði Covax að
raunverulegur fjöldi skammta á
árinu yrði á milli 800 milljónir og
einn milljarður, í kjölfar erfiðleika
tengdum upplagi og dreifingu. Við
lok nóvembermánaðar hafði Covax
komið 596 milljónum skammta til
skila um heiminn.
Verkefnið reiðir sig að stórum
hluta á bóluefnagjafir frá ríkari
löndum, sem hafa mörg hver fengið
á sig gagnrýni fyrir að birgja sig upp
af bóluefni.
Mjög stórt bil er á milli bólusetn-
ingarhlutfalls í efnaminni og efna-
meiri löndum. Nú hafa 326 milljónir
örvunarskammta verið gefnir, aðal-
lega í ríkari þjóðum. Til samanburð-
ar hafa hingað til aðeins 60 milljón
skammtar í heildina verið gefnir í
fátækum löndum. n
Covax skilar þriðjungi
minna en lofað var
Heilbrigðisstarfsfólk í Nepal tekur á
móti sendingu frá Covax. MYND/EPA
16 Fréttir 11. desember 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ