Skírnir - 01.04.2009, Blaðsíða 31

SKÍRNIR
HIN ALÞJÓÐLEGA FJÁRMÁLAKREPPA
29
ljóst að þó svo að notaður væri sami einkunnaskali og varðandi
venjuleg skuldabréf þá var mikilvægur munur á, sérstaklega sakir
þess að vegna innbyrðis tengsla sneiðanna og annarra þátta sem of
flókið er að fara út í hér, var hættan á töluverðri lækkun lánshæf-
ismats ef á bjátaði. I þriðja lagi hafði áhættan í mörgum tilfellum
ekki verið færð frá fjármálafyrirtækjum í þeim mæli sem talið var.
Skuldabréfasöfnum og skuldavafningum hafði í sumum tilvikum
verið komið fyrir í sérstökum sjóðum utan efnahagsreiknings bank-
anna en á þeirra vegum og óbeint á þeirra ábyrgð. Þessir sjóðir
voru síðan fjármagnaðir með sérstakri skuldabréfaútgáfu, oft til
tiltölulega skamms tíma, en með bakstuðningi og opnum lánalín-
um frá bönkunum sjálfum. I upphafi kreppunnar þvarr markaðs-
fjármögnunin og sjóðirnir lentu í fanginu á bönkunum með til-
heyrandi áhrifum á efnahagsreikning þeirra og lausafjárþörf. I
fjórða lagi voru þessir skuldavafningar og ýmsar aðrar fjármála-
nýjungar svo flóknar að það skapaði erfiðleika við áhættustjórnun
fj ármálaf yrirtækj a.
Ahœttustjórnun, regluverk og eftirlit
Áhættustjórnun fjármálafyrirtækja var einmitt eitt af því sem
brást. Ein af ástæðunum var sú hve flókin starfsemi stórra fjár-
málastofnana var orðin og hversu erfitt var að skilja til fullnustu
þá áhættu sem fólgin var í ýmsum nýjum fjármálaafurðum. Of
mikil trú var á að útreikningar byggðir á tölfræðilíkönum væru
nægilegir til að mæla þá áhættu sem í starfseminni fólst. Vand-
inn var hins vegar m.a. sá að talnagögnin náðu fyrst og fremst til
tímabils þar sem tiltölulega mikill stöðugleiki hafði ríkt á fjár-
málamörkuðum, eins og vikið var að hér að framan. Gagna-
tímabilið var því oft of stutt og ekki dæmigert fyrir það sem
fram undan gat verið. Of mikið var lagt upp úr því hvað út-
reikningar af þessu tagi sýndu, en þeir sem þekktu söguna áttu
að vita að nánasta fortíð er ekki alltaf góð vísbending um fram-
tíðina.