Skírnir - 01.04.2009, Blaðsíða 57

SKÍRNIR
FORLESTUR AÐ FINNEGANS WAKE
55
Við því hvaða erindi bók eins og Finnegans Wake á við lesend-
ur, að Joyce-fræðingum undanskildum, er þó engin einhlít svör
hægt að veita. Það sem á eftir fer í þessum „forlestri“ að bók Joyce
eru aftur á móti almennar athuganir, líkindi og samanburður við
aðrar bókmenntir sem ætlað er að snerta á helstu eiginleikum
þessa einstaka verks.
Sú forvitni sem Finnegans Wake vekur birtist með skýrustum
hætti í þeirri óumflýjanlegu spurningu sem jafnan er borin upp
þegar verkið ber á góma — nefnilega: Um hvað er þessi bók? Því
til svars í greinum sem þessari er oftar en ekki gripið til frægra
orða Samuels Beckett um eðli og inntak Finnegans Wake (og má
raunar heita billega sloppið að láta þar við sitja):
Here form is content, content is form. You complain that this stuff is not
written in English. It is not written at all. It is not to be read — or rather
it is not only to be read. It is to be looked at and listened to. His writing
is not about something; it is that something itself. (Beckett 1972: 14)
Orðin koma fyrir í ritgerð Becketts „Dante ... Bruno. Vico ..
Joyce“ sem birtist í bókinni Our Exagmination Round His Facti-
fication for Incamination of Work in Progress árið 1929. Bókin
inniheldur tólf ritgerðir um aðferð og innihald „Work in Pro-
gress“ (en á vinnslustiginu gekk bókin undir því nafni) og var gefin
út, að undirlagi James Joyce, tíu árum áður en Finnegans Wake
sjálf leit dagsins ljós. Joyce gerði sér skýra grein fyrir mikilvægi
slíks forlestrar að verki sínu sem ritgerðasafninu var ætlað að vera,
og er áhugasömum lesendum Finnegans Wake reyndar enn.
Samkvæmt Beckett er Finnegans Wake bók sem yfirstígur tak-
markanir söguþráðarins með því að gera sjálft tungumálið að aðal-
söguhetju bókarinnar. Reyndar er engum blöðum um það að
fletta að Finnegans Wake er hvorki né fjallar um eitthvað ákveðið
og afmarkað („His writing is not about something; it is that
sometbing itself“), heldur snertir margslunginn texti hennar á svo
að segja öllu sem hugsast getur í krafti óstöðvandi tungumáls og
orðaleikja sem ná alls staðar að skjóta rótum. Að sama skapi virð-
ist ekkert lát á fræðilegum rannsóknum á þessari dularfullu og
óræðu bók, í þeirri von að leyndardómar hennar ljúkist upp að