Strandapósturinn - 01.06.1991, Page 41

ef eitthvað verður af.“ í dagbókum sínum segir Halldór frá verk-
um sínum en minnist aldrei á að hann hafi haldið áfram með
íshústóftina. En ekki verður annað séð af dagbókum Halldórs en
íshús sé komið upp á Smáhömrum við Steingrímsfjörð aldamóta-
árið. 2. ágúst það ár segir hann að Benedikt Guðbrandsson á
Smáhömrum hafi komið til að fá hann og Magnús bróður sinn til
róðra. Frá Smáhömrum hafi menn veitt þorsk og beitt síld úr
íshúsinu. Þessi íshús gætu því bæði verið eldri en íshús Riis í
Hólmavík, en það verður ekki fullyrt.
Næstu íshús á Ströndum byggði Níels Jónsson á Gjögri. Níels
var bróðir Halldórs í Miðdalsgröf, en þeir bræður voru frá Tindi í
Steingrímsfirði. Sjósóknarar úr Steingrímsfirði réru mjög frá
Gjögri á þessum árum. Halldór réri t.d. oft með Níelsi. Það kynni
því að vera einhver áhrif frá Steingrímsfirði sem komu Níelsi til að
byggja sín íshús. Níels hélt dagbók eins og Halldór en dagbækur
þeirra bræðra eru geymdar á Handritadeild Landbókasafns. I
dagbókarfærslu 23. febrúar 1904 segir Níels að „íshúskofi/svo/
með frystikassa ætti að koma í sandgilinu austur úr kvosinni
neðan við húsið. Sag hef jeg tínt nú í ár í þann frystikassa á nú
rúmar tvær tunnur.“ Sagið hefur Níels notað til einangrunar.
íshúsið var svo uppkomið 21. nóvember 1905, en nokkrir grannar
Níelsar reistu og áttu íshúsið með honum. I yfirliti yfir árið 1907
segir Níels að hann eigi sjóarhús, en nefnir ekki þá að hann noti
það sem íshús. Það kemur ekki fram í færslu hjá honum fyrr en 8.
maí 1912, þá segist hann hafa fyllt það alveg af snjó. Rekstur íshúsa
Níelsar Jónssonar á Gjögri er hinsvegar merkilegra og meira mál
en hér er hægt að rekja.
íshúsin á Ströndum 1917
Fasteignir voru metnar hér á landi 1916-19, aftur 1929—31 og
1940—42. í fasteignamatainu er aðjafnaði tíundað hvaða hús eru á
hverri jörð og mál þeirra upp gefið. Sums staðar er einnig nefnt í
hvaða ástandi húsin eru. í Strandasýslu voru fasteignir metnar
1917. Þetta mat má því nota sem heimild um hvort elstu íshúsin á
Ströndum voru enn rekin 1917 og hvort ný höfðu þá bæst við.
Grírnur Stefánsson á Húsavík var þá hættur að reka sitt íshús,
39