Morgunblaðið - 25.10.2021, Qupperneq 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 25. OKTÓBER 2021
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
TRYGGÐU ÞÉR
MIÐA INNÁ
S . F. C H R O N I C L E
B B C
T I M E O U T
84%
SÝND MEÐ ÍSLENSKU TALI
Frábær ný mynd fyrir alla fjölskylduna með íslensku tali.
L
ögreglan er gjarnan
skrefi á eftir glæpa-
mönnum, jafnt í raun-
heimi sem hugarheimi
skálda, og það skref getur verið
þyngra en tárum taki. Fritz Már
Jörgensson fangar þetta vel í
glæpasögunni Hjálp!, sem stendur
vel undir nafni sem spennusaga.
Séra Fritz hefur nú sent frá sér
sjö glæpasögur og er því sjálfsagt
víða heimilisgestur. Skrif hans eru
í þægilegri kant-
inum; hann dreg-
ur fram það góða
og leggur
áherslu á kær-
leikann. En tvær
hliðar eru á öllu
og þótt trúin sé
góð ræður hún
ekki alltaf við
breyskleika,
hvað þá ásetningsbrot af versta
tagi. Höfundur lætur samt á þetta
reyna og þótt færa þurfi fórnir
sigrar réttlætið að lokum.
Að þessu sinni fást helstu per-
sónur Fritz við mjög alvarlega net-
glæpi. Þær eru flestar kunnar úr
fyrri bókum og því kemur fátt nýtt
fram í fari þeirra. Valur Ólafsson,
lögregluþjónn númer 344, heldur
samt áfram að vekja athygli og er
sérlega eftirminnilegur, enda leit-
un að slíkum manni – eða hvað?
Vinnan göfgar manninn, sam-
kvæmt gömlu spakmæli, en öllu má
ofgera, og löng fjarvera frá fjöl-
skyldu og vinum getur haft áhrif til
hins verra. Heilræði höfundar er að
gefa ástvinum tíma og bendir sér-
staklega á að Addi finni alltaf tíma
til þess að hitta Dóru sína en þegar
mikið sé að gera í vinnunni komist
ekkert annað að hjá Jónasi. Það
kunni ekki góðri lukku að stýra.
Þetta er falleg hugsun og þörf
ábending, en hefur í sjálfu sér lítið
að gera með framgang sögunnar.
Fléttan er ágætlega hugsuð og
hraðinn mikill, enda er lögreglan í
kapphlaupi við tímann. Hún veit
hvert viðfangsefnið er, fylgist með
atburðarásinni úr fjarlægð og get-
ur lengi vel ekkert aðhafst. Sú
sviðsmynd er í raun meira en nóg
fyrir margan harðjaxlinn og fær
blóðið til að renna.
Sagan rennur vel, en sem fyrr er
of mikið um endurtekið efni. Óþarfi
er að taka oft fram að margir séu í
fríi og sama á við um þörf fólksins
til þess að njóta sólarinnar. Ef ekki
í júlí, hvenær þá? Eins getur verið
nóg af hinu góða að lesa um hvað
þessi og hinn sé góður maður, ekki
síst þegar í ljós kemur skömmu síð-
ar að viðkomandi er heldur betur
tvöfaldur í roðinu. Engu að síður er
öllum hollt að vera minntur á mun-
inn á réttu og röngu og það gerir
Fritz ágætlega.
Fritz Már „Fléttan er ágætlega
hugsuð og hraðinn mikill, enda er
lögreglan í kapphlaupi við tímann.“
Í kapphlaupi
við tímann
Glæpasaga
Hjálp! bbbnn
Eftir Fritz Má Jörgensson.
Ugla 2021. Kilja. 256 bls.
STEINÞÓR
GUÐBJARTSSON
BÆKUR
Ragnheiður Birgisdóttir
ragnheidurb@mbl.is
Undir lok níunda áratugar síðustu
aldar leyndist á Húsavík viss pönk-
og tilraunartónlistarsena. Þar var
ein lykilhljómsveitin kassagítar-
dúettinn Down & Out, stofnaður af
tveimur Húsvíkingum, Ármanni
Guðmundssyni og Þorgeiri
Tryggvasyni. Þremur áratugum síð-
ar tóku þeir félagar upp þráðinn og
síðastliðinn föstudag kom út á
streymisveitum fyrsta breiðskífa
þessa dúetts sem ber titilinn Þættir
af einkennilegum mönnum.
„Þetta var alltaf bara svona
kassagítardúett og við sömdum ægi-
lega mikið af lögum og vorum svolít-
ið að leika okkur að því að taka þau
upp. Það var svolítið af fólki á Húsa-
vík á þessum tíma sem myndaði alls
konar hljómsveitir í mismunandi
kombinasjónum og hélt árlega upp-
skerutónleika og við, Down & Out,
vorum einn af föstu punktunum í
þessari senu. Þetta eru voðalega
skrítin lög, mjög mikil óreiða í
gangi. Við tókum þetta upp á spólur
og áttum þetta. Svo lagðist þetta nú
í dvala,“ segir Þorgeir um sögu
hljómsveitarinnar.
Flipp og grínagtugheit
Löngu síðar, fyrir um fimmtán ár-
um, verður níu manna hljómsveitin
Ljótu hálfvitarnir til en þar eru þeir
Þorgeir og Ármann meðlimir. „Þar
hafar eitt og eitt lag úr þessum sarpi
ratað inn á plötur. Svo ákváðum við
núna fyrir nokkru að prófa að koma
þessu í einhvern útgáfuhæfan bún-
ing. Við erum elstu mennirnir í Hálf-
vitunum og við kölluðum á þann
yngsta, Baldur Ragnarsson, sem er
að hasla sér völl sem upptökumaður
og pródúsent, og hann féllst á að
gera tilraun með okkur.“
Þorgeir segir að lagatextarnir
beri þess merki að vera skrifaðir af
mönnum sem eru að skríða upp úr
menntaskóla. „Það eru þarna orða-
leikir, flipp og grínagtugheit. Við
höfðum svolítið gaman af því setja
saman kvæði. Við höfum stundum
verið að reyna að semja lög í þessum
stíl en við höfum ekki alveg fundið út
hvernig við gerðum þetta þarna í
gamla daga. Við höfum samið fullt af
lögum síðan en það er einhvern veg-
inn allt af öðru tagi.“
Verkaskipting Down & Out er
svolítið á reiki. „Við syngjum dálítið
mikið saman í einhverju sem með
góðum vilja mætti kalla röddun en
það er nú yfirleitt eitthvað mjög sér-
kennilegt. Við sömdum þetta mikið
saman sitjandi hvor með sinn kassa-
gítarinn svo grunnurinn að öllum
lögunum er kassagítarinn. En svo
bjuggum við til í kringum það ein-
hvern klassískan hljómsveitarbún-
ing með bassa og trommum. Við
snertum báðir á flestu og svo feng-
um við liðsauka, Baldur upptöku-
maður spilar mjög mikið og við
ákváðum að allir hinir Hálfvitarnir
væru í gestahlutverki einhvers stað-
ar á plötunni.“
Steypa saman stílum
Þorgeir segist hafa gert margar
tilraunir til þess að lýsa tónlistinni.
„Þetta er svolítið eins og tveir menn,
sem vita ekkert hvað þeir eru að
gera en eru búnir að hlusta aðeins of
mikið á Spilverk þjóðanna, hafi kom-
ið saman og reynt að gera eitthvað.
Það heyrist sjálfsagt í sumu af því
sem við gerum að við vorum svolítið
að hlusta á Tom Waits, svona seinni
partinn af ferli hans. Við erum að
steypa saman stílum sem passa ekk-
ert saman þannig að þetta hljómar
eins og við höfum líka hlustað á
Frank Zappa sem við höfðum ekki
gert. Við erum eins og seinfær
brokkhljómsveit,“ segir Þorgeir.
Útkoman er orðin aðgengileg á
tónlistarveitunni Spotify en verður
einnig fáanleg á vínil og kassettum
áður en langt um líður. „Það var nú
hugsað sem smá svona „homage“ til
fortíðarinnar. Við vorum svona kass-
ettuband. En það er einhver smá
kassettusena skilst okkur. Og það
ætla einhverjir að eignast þetta á
kassettum. Þetta eru svona safn-
gripir svolítið.
Þegar við fáum vínilinn, sem mér
skilst að verði ekki alveg strax, mun-
um við reyna að efna til einhverra
útgáfutónleika og reyna að finna út
hvernig við getum endurskapað
þessa nýju búninga laganna á tón-
leikum. Við erum ekki hljómsveit
fyrirhyggjunnar þannig að við vitum
ekki hvernig við ætlum að gera það.“
„Við erum eins og sein-
fær brokkhljómsveit“
- Dúettinn Down & Out gefur út sína fyrstu plötu
Ljósmynd/María Björt Ármannsdóttir
Kassagítardúett „Svolítið eins og tveir menn sem vita ekkert hvað þeir eru
að gera en eru búnir að hlusta aðeins of mikið á Spilverk þjóðanna.“