Fréttablaðið - 04.03.2022, Blaðsíða 24

Ég held að þessi
saga eigi mikið
erindi vegna þess að hún
virðist hreyfa við fólki,
ekki síst vegna þess að
það virðist geta speglað
sig í henni.
BRÆÐINGURBrakandi ferskur
10 kynningarblað 4. mars 2022 FÖSTUDAGURKviKmyndir mánaðarins
Tinna Hrafnsdóttir, leik-
stjóri og handritshöfundur
myndarinnar Skjálfta, sem
gerð er eftir samnefndri
bók Auðar Jónsdóttur, segir
kveikjuna að myndinni hafa
verið að hún hafi kolfallið
fyrir sögunni þegar hún las
bókina. Henni hafi fundist
hún smellpassa sem kvik-
mynd. Þetta sé drama, mikil
átök.
olafur@frettabladid.is
„Þetta er saga sem ég held að
margir geti speglað sig í þar sem
hér er sögð saga af fjölskyldu sem
getur ekki tekist á við þann veru­
leika sem hún hefur upplifað.
Ákveðinn atburður gerist í for­
tíðinni sem við vitum ekki hver er
eða hvers vegna hlutirnir eru eins
og þeir eru.“
Aðalpersónan, Saga, fær heiftar­
legt flogakast á göngu með sex ára
syni sínum og missir minnið. Hún
reynir í kjölfarið að átta sig á lífi
sínu en þar sem hún er einstæð
móðir reynir hún að fela afleiðing­
arnar og hversu lítið hún man af
ótta við að henni verði ekki treyst
fyrir syninum.
Upphefst þá ferli sem felst í því
að hún fer að rannsaka sjálfa sig
og eigið líf, hvernig það er og hvers
vegna. Sagan fær þá yfirbragð ráð­
gátu þar sem smátt og smátt er flett
ofan af sannleikanum.
„Þetta fannst mér mjög áhuga­
vert fyrir kvikmyndaformið. Ég sá
fyrir mér að ég gæti sett áhorf­
andann í sömu spor og Sögu, þar
sem hún og áhorfandinn þyrftu í
sameiningu að átta sig á hlutunum,
leggja saman tvo og tvo og reyna
að komast að því hvaða leyndar­
mál þetta er sem fjölskyldan býr
yfir,“ segir Tinna.
„Þegar ég segi sögur finnst mér
mikilvægt að ég tengi við þær per­
sónulega, að minnsta kosti þekki
vel þann heim sem þær miðla. Sjálf
hafði ég gengið í gegnum hluti sem
eru ekkert ósvipaðir þeim sem
Saga gengur í gegnum.
Persónuleg mynd
Í mínu lífi gerðust hlutir sem
tók mig smá tíma að átta mig á
og finna út úr hvernig ég átti að
vinna úr. Þess vegna brann ég
fyrir að segja þessa sögu og tengdi
svo sterkt við þá afhjúpun sem
aðalpersónan gengur í gegnum og
þann lærdóm sem hún öðlast.“
Þannig að þetta er persónuleg
mynd af þinni hálfu?
„Já, að vissu leyti. Og það sama
má segja um Auði. Hún er sjálf
f logaveik og hefur tekist á við hluti
í sínu lífi sem hún byggir að mörgu
leyti verk sín á því þó að sögurnar
hennar séu að sjálfsögðu skáld­
skapur þá sækir hún gjarnan í
þann heim sem hún þekkir.
En þarna fann ég mína eigin
speglun, minn eigin hljómgrunn og
ég sá fram á að þarna væri komin
saga sem gæti orðið bæði spenn­
andi og áhugaverð á hvíta tjaldinu.“
Ólíkir miðlar
Tinna segist hafa þurft að breyta
mjög miklu þegar hún skrifaði
handritið. Bókin og kvikmyndin
séu svo ólíkir miðlar. Talsvert hafi
þurft að breyta til að gera bókina
að kvikmynd. Bæta þurfti við
senum og henda jafnvel út og bæta
við persónum.
„Í bókinni er Saga mjög passífur
karakter. Lesandinn er mikið inni
í hausnum á henni en í myndinni
þarf hún að vera aktífari og það var
kannski mesta áskorunin mín.“
Tinna segist hafa borið það oft
undir Auði hvort hún vildi ekki
lesa handritið vegna þess að hún
væri að breyta svo miklu, en hún
vildi ekki skipta sér af þessu, sagði
Tinnu bara að segja þessa sögu
með sínu nefi, þannig yrði hún
sönnust út frá því sem hún vildi
skila af sér. Hún segir söguna sjálfa
ekki hafa tekið breytingum heldur
einungis frásagnarmátann.
Tinna segir myndina hafa fengið
viðbrögð á þann veg að hún haldi
fólki á tánum. Haldi því spenntu,
það sé forvitið og vilji fá að vita
hvers vegna hlutirnir séu eins og
þeir eru.
„Margir sem hafa séð myndina
hafa sagt við mig: „Þetta er bara
saga um mig. Ég get sagt þér
svipaða sögu af minni fjölskyldu
– það var aldrei talað um þetta og
það var aldrei talað um hitt.“
Þetta á ekki síst við núna á þess­
um tímum þegar fólk er að stíga
fram og segja frá hinu og þessu. Ég
held að þessi saga eigi mikið erindi
vegna þess að hún virðist hreyfa
við fólki, ekki síst vegna þess að það
virðist geta speglað sig í henni.“
Myndinni frábærlega tekið
Skjálfti er fyrsta leikna kvikmynd
Tinnu í fullri lengd. Áður hefur hún
gert tvær stuttmyndir. „Mér fannst
mikil ábyrgð að gera vinsæla bók
að mynd. Maður ber ábyrgð bæði
gagnvart höfundi bókarinnar og
líka gagnvart áhorfendum.“
Fyrirmyndir sínar sækir Tinna í
fólk sem henni finnst segja áhuga­
verðar sögur. „Ég er til að mynda
mjög hrifin af myndunum hans
Benna Erlings. Hann kemur úr
leikhúsinu eins og ég og segir sínar
sögur með sínu nefi. Mér finnst
aðdáunarvert hvernig hann gerir
það enda hefur hann uppskorið
mikið lof fyrir. Að vissu leyti má
segja að hans góði árangur hafi
styrkt mitt sjálfstraust til að fara
þessa leið líka.“
Af erlendum leikstjórum hrífst
Tinna af Ruben Östlund sem gerði
The Square og Force Majeure. Fyrir
The Square vann hann Gullpálm­
ann í Cannes
Skjálfti er Reykjavíkurmynd, en
aðeins er farið upp í Hvalfjörð. „Mér
fannst spennandi að gera mynd
sem gerist í Reykjavík. Hallgríms­
kirkjuturn er áberandi í myndinni,
svona eins konar kjarni eða miðja í
gegnum hana alla en án hans væri
engin miðja í borginni. Mér finnst
hann líka svo fallegur.
Myndin er tekin einmitt í veðri
eins og verið hefur undanfarið,
miklum snjó. Ég bað til guðs að ég
fengi snjó því Saga er í áberandi
rauðri kápu sem ber mjög skemmti­
lega við hvítan snjóinn.
Og ég var heppin. Ég fékk þann
snjó sem ég bað um.“
Þegar myndin verður frumsýnd
hérna heima núna í lok mars verður
búið að sýna hana á kvikmynda­
hátíðum í fjórum löndum og fyrstu
viðtökur hafa verið vonum framar.
Hún hefur fengið mikla umfjöllun
og dómarnir hafa verið glimrandi
góðir.
„Gagnrýnendur hafa einmitt
verið hrifnir af þeirri leið sem er
farin að sögunni, hvernig fléttast
smátt og smátt ofan af henni og því
að áhorfandinn er jafn týndur og
Saga sjálf.
Nína Dögg Filippusdóttir átti að
leika systur Sögu en þegar tökurnar
færðust til sköruðust þær við tökur
á Verbúðinni svo að hún varð að
segja sig frá hlutverkinu í Skjálfta.
Þá voru góð ráð dýr, en Tinna
fékk góða hvatningu frá þeim
sem unnu myndina með henni
til að taka hlutverkið að sér sjálf,
sem varð ofan á. „Ég þekkti per­
sónuna út og inn þar sem ég skrifaði
handritið sjálf, svo það varð lítið
mál fyrir mig að gefa systurinni
Jóhönnu líf,“ segir Tinna Hrafns­
dóttir og gerir sig klára fyrir ferð til
New York. Skjálfta þarf að kynna
um allan heim. n
Flest getum við speglað okkur í þessari sögu
Tinna Hrafns-
dóttir féll fyrir
bók Auðar Jóns-
dóttur, Stóra
skjálfta, gat ekki
lagt hana frá sér
og varð stað-
ráðin í að færa
söguna á hvíta
tjaldið.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ERNIR