Skessuhorn - 25.08.2021, Qupperneq 25

MiðviKUdagUr 25. ÁgúST 2021 25
Þriðja sumarið í röð vinnur hópur
sérhæfðs starfsfólks á vegum Land-
græðslunnar að mælingum og út-
lagningu vöktunarreita víðs veg-
ar um landið. Mæling reitanna er
hluti gróLindar, langtímaverkefn-
is sem hefur það meginmarkmið að
vakta ástand gróður- og jarðveg-
sauðlindar Íslands. Þær upplýsing-
ar sem fást úr vöktuninni eru dýr-
mætar þegar kemur að ákvarðana-
töku um endurheimt vistkerfa og
landnýtingu, segir í tilkynningu frá
Landgræðslunni.
gróLind er fyrsta verkefnið
af þessari stærðargráðu sem ráð-
ist hefur verið í á landsvísu og er
samstarfsverkefni Landgræðslunn-
ar, Landssamtaka sauðfjárbænda,
Bændasamtaka Íslands og atvinnu-
og nýsköpunarráðuneytisins. að
jafnaði er unnið í tveimur þriggja
manna teymum við útlagningarn-
ar. Stór hluti starfsfólks eru sumar-
starfsmenn sem hafa hlotið þjálf-
un í gróðurgreiningu og mæling-
arvinnu. Mælingar verða gerðar í
reitunum á fimm ára fresti og verða
þær upplýsingar sem þar fást færðar
inn í gagnagrunn gróLindar. reit-
irnir eru hver um sig 50 x 50 metr-
ar að stærð og fylgja flestar mæl-
ingar línum sem dregnar eru í kross
út frá miðpunkti. Þær upplýsingar
sem fást með mælingum í reitun-
um eru fjölbreyttar. dýpt og gerð
jarðvegs er mæld ásamt gróðurhæð
og gróðurþekju. Jafnframt er mæld
samsetning gróðurs ásamt gerð og
alvarleika rofs ef það er til staðar.
Þessar mælingar endurspegla gerð
og ástand vistkerfanna sem mæld
eru. Mælingarnar verða endur-
teknar fimmta hvert ár og verður
þá hægt að sjá hvort og þá hvern-
ig vistkerfi svæðanna er að breyt-
ast, t.d. hvort að rof sé að aukast,
minnka eða hvort hlutfall gróður-
flokka sé að breytast.
alls var gert ráð fyrir 1.499 reit-
um á landsvísu en af þeim verða um
1.000 reitir mældir þar sem að ekki
er raunhæft að mæla alla reiti m.a.
vegna erfiðs aðgengis. Takmarkið
er að búið verði að leggja út alla
reiti í lok sumars 2024. mm Útlagning gróðurreits á heiðarlandi upp af Lundarreykjadal. Botnssúlur í baksýn. Ljósm. Landgræðslan.
Í verkefninu GróLind er ástand gróðurs vaktað
sem reyndist honum einstaklega vel
þann tíma sem hann dvaldi í Banda-
ríkjunum, Steingrímur arason,
seinna kennara í Kennaraskólan-
um og barnabókahöfundur. Hann
var við rannsóknir í New York á ár-
unum 1940-’46 og var heimili hans
og konu hans orðlagt fyrir gest-
risni og hjálpsemi við Íslendinga og
vestur-Íslendinga á þessum árum.
Steingrímur fór með Pétri og tal-
aði fyrir hans hönd við skólastjór-
nendur New York háskóla sem varð
til þess að umsókn hans um skóla-
vist var tekin til athugunar og síð-
ar samþykkt. Í viðskiptadeild skól-
ans lagði Pétur stund á helstu við-
skiptagreinar þess tíma, markaðs-
mál, reikningshald og starfsmanna-
mál. að auki sótti hann sér fræðslu
í ensku, vélritun og hraðritun því
hann taldi þetta geta orðið sér
gagnlegt þegar heim kæmi.
Kynntist Dale Carnegie
Frá því er einnig að segja að á með-
an ameríkudvölinni stóð gekk Pét-
ur í skóla dale Carnegie og kynnt-
ist sjálfum dale persónulega og
var fyrstur Íslendinga til að ganga
í skóla hans. Nú er fræðslustarf
í nafni dale Carnegie þekkt um
allan heim og stundað hér á landi
meðal annars. Markmið Péturs
segir hann hafa verið að útrýma
feimninni og hræðslu við fólk sem
hrjáði hann framan af ævinni. Þeg-
ar allt kemur til alls var það dvölin
í ameríku sem fleytti Pétri að eigin
sögn hvað mest áfram í lífinu hvað
atvinnu, félagsstörf og stjórnmál
varðar. Eitt ár í háskóla var vissu-
lega ekki langur tími og hefði Pét-
ur viljað vera lengur en tvennt stóð
í vegi þess. Hann átti kærustu á Ís-
landi og hafði heitið henni að koma
aftur að ári liðnu og efnin leyfðu
ekki lengri dvöl. Heimkoman var
því sjálfgefin. Þrennt stóð upp úr
hjá Pétri eftir ameríkudvölina eins
og hann segir í bókinni: Í fyrsta lagi
var mjög gagnlegt að læra svolítið
um viðskipti, svo sem bókhald, við-
skiptasamninga og fleira á því sviði.
Í öðru lagi lagði hann sig fram við
að yfirstíga feimnina sem háði
honum sem ungum gutta. dvöl-
in og samneyti við fólk af ólíkum
uppruna gerði honum gott í þessu
efni. Loks, í þriðja lagi, þroskað-
ist Pétur mikið félagslega á dvöl-
inni vestra. Bandaríkjamenn kunna
manna best að blanda geði við ann-
að fólk. Þessi framkoma í fari fólks
féll honum afar vel því Pétur var
þannig af náttúrunnar hendi gerð-
ur að það var honum auðvelt að
gefa sig á tal við fólk og fitja upp á
umræðum.
Aftur heim til Íslands
Eftir heimkomuna í ágúst 1945
fór Pétur aftur til starfa hjá Lands-
smiðjunni og með nýja sýn á bók-
haldi og almennum skrifstofu-
störfum. Landssmiðjan varð smám
saman umsvifamesta fyrirtækið í
málmiðnaði, skipaviðgerðum og
innflutningi á ýmsum nauðsynj-
um til málmiðnaðarins. Á þessum
árum var allur innflutningur í viðj-
um hafta og leyfa. gjaldeyrir var
af skornum skammti og því ógern-
ingur að verða við óskum og sann-
kölluðum þörfum á innflutningi.
vega þurfti og finna jafnvægi milli
innflutnings á vörum til uppbygg-
ingar atvinnulífsins og til að verða
við óskum fólks um nauðsynjar.
Um miðja öldina var skömmtunar-
haldið samfara því sem við köllum
nú til dags fyrirgreiðslu eða spilling
einkennandi fyrir það tímabilið.
Árið 1956 bauð Pétur sig fram
til alþingis en allt frá skólaárun-
um hafði hann brennandi áhuga á
stjórnmálum og gekk ungur í al-
þýðuflokkinn. Hann bauð sig fram
á Snæfellsnesi og náði á þing ef til
vill fyrir sakir kosningabandalags,
„hræðslubandalags“, Framsóknar-
flokksins og alþýðuflokksins. Sag-
an segir að allir hreppsbúar Kol-
beinsstaðahrepps hafi kosið hann,
líka gegnheilir framsóknarmenn.
Á þingi sat Pétur fram til 1959 en
hann beitti sér mikið fyrir umbót-
um í atvinnulífinu, frjálsari við-
skiptum og á sviði tryggingamála. Í
kosningunum 1959 náði Pétur ekki
á þing en var varamaður á þingi í
fjölda ára og landskjörinn 1970 fyr-
ir Norðurland-vestra.
„Afréttarinn“
Péturs verður líklegast lengst
minnst fyrir uppbyggingu og
stjórnun stórfyrirtækja landsmanna
á árunum 1965-´80. Bygging Kísil-
iðjunnar við Mývatn var stórmál á
sínum tíma. Erfitt var að fá erlenda
fjárfesta til að byggja upp iðnað
hér á landi og í þá daga væri meira
en lítið tekið eftir því ef reist væri
spúandi verksmiðja í miðri nátt-
úruperlunni Mývatnssveit. Þegar
byggingu verksmiðjunnar lauk var
Pétur fenginn til að taka að sér að
endurreisa ullarverksmiðjuna Ála-
foss sem á þessum tíma var stór-
fyrirtæki og miklar vonir bundnar
við. Áhersla var lögð á að efla út-
flutning og afla gjaldeyris sem og
að nýta afurðir sauðfjárbænda sem
allra best. Ullarvörur voru um tíma
sendar út um allan heim, einkum
til ameríku og nokkuð til Evrópu-
landa. Svipaða sögu má segja um
aðkomu Péturs að Norðurstjörn-
unni í Hafnarfirði að öll áhersla var
lögð á að fullvinna sjávarfangið og
selja fyrir gjaldeyri.
Áberandi maður
í þjóðlífinu
Bókin um lífshlaup Péturs Pét-
urssonar frá Mýrdal er áhugaverð
lesning fyrir þá sem hafa gaman af
sögu síðustu aldar. Hann er sjálfur
látinn segja sína sögu þó að tuttugu
og fimm ár séu liðin frá því hann
féll frá. Þeim fækkar vissulega sem
muna eftir Pétri sem töluvert áber-
andi manni í þjóðlífinu. Kunn-
ingjar og samstarfsmenn hans eru
margir fallnir frá eins og að lík-
um lætur en sú saga sem sonur
hans Magnús Pétursson lætur Pét-
ur segja bregður upp mynd af tíð-
aranda og þjóðfélagi eins og það
var á tíma foreldra okkar eða afa og
ömmu þeirra sem yngri eru.
glh/ Ljósm. aðsendar.
Skírteini Péturs eftir að hann lauk Dale Carnegie þegar hann dvaldi í New York á
stríðsárunum.
Ungur Pétur Pétursson í Mýrdal.
Synir Péturs og hálfbræður, Magnús Pétursson og Pétur Pétursson, halda uppi
minningu föður síns. Ljósm/ glh.