Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.2009, Blaðsíða 17

verið á þessu svæði og í áróðursmála-
ráðuneyti Goebbels var því haldið fram
að trúlega hefðu Bretar sjálfir sökkt skip-
inu til að fá Bandaríkjamenn til þátttöku
í stríðinu. Hið rétta sannaðist ekki fyrr
en að stríðinu loknu, í Nürnberg-réttar-
höldunum.
Skipherra kafbátsins, Fritz Julius
Lemp, hafði talið sig vera að fást við
vopnað herflutningaskip. Hann áttaði sig
á mistökunum þegar hann heyrði neyð-
arskeyti frá skipinu. Skömmu síðar varð
kafbáturinn fyrir árás breskrar flugvélar,
þar sem einn af bátsverjum særðist svo
illa að honum var ekki hugað líf án
læknishjálpar. Skipherrann sigldi því til
næstu hlutlausu hafnar, sem var Reykja-
vík. Áður hafði hinn særði undirritað
hátíðlegan eiðstaf þess efnis að hann
myndi engum segja frá því sem gerst
hefði um borð í kafbátnum 3. september.
U-30 varpaði akkerum á ytri höfninni
í Reykjavík að morgni þriðjudagsins 19.
september. Kafbátsmenn skálduðu ein-
hverja sögu um að maðurinn hefði slas-
ast í miklum sjógangi. Eftir nokkurt þref
var hann fluttur í land og á spítala, þar
sem gert var að sárum hans. Kafbáturinn
hafði engan fána uppi og einkennisstafir
á turni hans höfðu verið afmáðir. Hann
sigldi fljótlega sína leið, en Lemp varð að
sæta því að sjúklingurinn yrði kyrrsettur
á Íslandi til stríðsloka. Trúlega hafa
Bretar tekið hann höndum eftir að þeir
hernámu landið.
Verðmæt veiði á Íslandsmiðum
Í ágúst 1941 sigldi Hans-Joachim
Rahmlow skipherra nýjum kafbáti af VII
C-flokki, U-570, frá Noregi vestur með
suðurströnd Íslands. Hinn 27. ágúst kom
Hudson-sprengjuflugvél frá Kaldaðarnesi
að bátnum um 80 sjómílum suður af
Kötlutanga og laskaði hann illa með
djúpsprengjum. Bretar héldu svo uppi
skothríð á bátinn úr flugvélum og síðar
skipum og hótuðu kafbátsmönnum því
að þeir myndu allir fara niður með bátn-
um ef þeir reyndu að sökkva honum.
Skipshöfnin eyðilagði ýmsan tækjabún-
að, þar með enigmavél og kóðaskrár, en
daginn eftir voru Þjóðverjarnir fluttir um
borð í breskt herskip og kafbáturinn
dreginn að landi vestan við Ölfusárósa.
Honum var síðan siglt til Englands þar
sem skoðun á honum varð meðal annars
til þess að Bretar endurhönnuðu djúp-
sprengjur til að springa á meira dýpi en
fyrri gerðir. Báturinn var svo skráður í
breska kafbátaflotann undir nafninu
HMS Graph. Þar var saga bátsins við-
burðalítil og lauk með því að hann
strandaði í Clyde-firði og sökk 1944.
Áhöfnin var fljótlega sett í stríðs-
fangabúðir á Norður-Englandi. Þar var
mönnunum fálega tekið og foringjar
bátsins dregnir fyrir „dómstól“ samfanga
sinna, ásakaðir um að hafa af vítaverðu
gáleysi stofnað lífi hundraða þýskra kaf-
bátsmanna í hættu með því að láta óvin-
um í té verðmætar upplýsingar. „Forseti“
dómsins var Otto Kretschmer skipherra,
sem handsamaður hafði verið þegar báti
hans var sökkt, eins og fyrr segir. Til
stóð að niðurstöður dómstólsins yrðu
lagðar fyrir þýskan herrétt til staðfest-
ingar að stríði loknu.
Yfirmenn fangelsins höfðu pata af
réttarhöldunum og fluttu mennina af U-
570 til öryggis í aðrar búðir á Englandi,
þar sem fyrir voru þýskir flugmenn, og
áhöfn kafbátsins var síðar send í her-
fangabúðir í Kanada.
Sikileyjarmafían virkjuð
í þágu fósturjarðarinnar
Þegar umsvif þýskra kafbáta nærri
Atlantshafsströnd Bandaríkjanna voru
sem mest, vöknuðu grunsemdir um að
kafbátarnir fengju eldsneyti og aðrar
birgðir úr landi. Flugumenn leyniþjón-
ustu Bandaríkjahers ráku sig hvarvetna á
vegg. Sikileyska mafían hafði svo mikil
ítök í höfnunum á strönd Atlantshafs að
málið varð ekki leyst án samvinnu við
hana. Mafíumenn lýstu sig fúsa til sam-
starfs, höfðu enda margir hrakist úr
heimalandi sínu undan stjórn Mussolinis
og báru engan hlýhug til bandamanna
fasista í Þýskalandi. En helsti leiðtogi
mafíunnar í Vesturheimi, Salvatore Luci-
ano, sat í fangelsi fyrir melluhald og
grunaður um verri sakir, og undirmenn
hans töldu sig þurfa að leita ráða hjá -
honum. Luciano var því fluttur úr gjör-
gæslufangelsi í Dannemora í New York-
ríki í aðgengilegra tukthús. Gestir hans
settu að sögn tvö skilyrði fyrir komu
sinni, að þeir þyrftu ekki að skilja eftir
fingraför eða önnur greinanleg persónu-
einkenni og að samstarfi þeirra við lög-
reglu yrði haldið leyndu til að vernda
starfsheiður þeirra.
Heimildum ber ekki saman um
umfang þessarar samvinnu, og raunar
bendir margt til þess að sagnirnar um
aðdrætti þýskra kafbáta frá amerískum
hafnarborgum hafi ekki átt við rök að
styðjast. Hvað sem því líður var Luciano
náðaður í stríðslok fyrir þjóðholl störf en
jafnframt vísað úr landi. Um skeið stýrði
hann glæpaveldi sínu frá Kúbu en var
vísað þaðan vegna þrýstings frá banda-
rískum stjórnvöldum og fluttist til Ítalíu.
Þar hefur hann kannski verið óþarfastur
fósturjörð sinni í vestri, því hann skipu-
lagði útflutning þangað á heróíni og öðr-
um fíkniefnum. Ólíkt ýmsum bófafor-
ingjum sem Salvatore Luciano átti sam-
skipti við, og stuðlaði raunar að hvarfi
margra úr þessum heimi, varð hann
sjálfdauður – fékk hjartaáfall á alþjóða-
flugvellinum í Napoli í ársbyrjun 1962,
þar sem hann hugðist taka á móti kvik-
myndagerðarmanni er ætlaði að festa
æviferil hans á filmu.
Kvikasilfurskafbáturinn
Þegar á heimsstyrjöldina leið ákváðu
Þjóðverjar að senda Japönum hátækni-
gögn til að styrkja þá í stríðinu gegn
Bandaríkjamönnum og draga með því úr
álaginu heima fyrir. Í því skyni var gerð-
ur út úthafskafbátur af nýjustu gerð, IX
D2, U-864, meðal annars með vélarhluta
og teikningar af Messerschmitt Me-262
orrustuþotu. Auk þess voru í kjölfestu
bátsins 65 tonn af kvikasilfri í 1857 stál-
brúsum, sem nota átti í sprengirofa. Bát-
urinn lagði af stað frá Kíl 5. desember
1944 með 73 manna áhöfn, sem Kor-
vettenkapitän Ralf-Reimar Wolfram
stýrði, og stefndi norður með Noregs-
Sjómannablaðið Víkingur – 17