Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.2014, Blaðsíða 2

Efnis-ÍKINGURV
1. tbl. 2014 · 76. árgangur · Verð í lausasölu kr. 980
S J Ó M A N N A B L A Ð I Ð
Asnastrik sem ég lærði þó mikið af, segir
Gunnar Guðmundsson.
Í Reeperbahnhverfi; ódýrast í risinu.
Þórarinn Þór sækir Hvassafellið. Niðurlag með
einstæðum ljósmyndum er hafa fæstar birst
áður á prenti.
Í desember síðastliðnum fagnaði Verðandi
75 ára afmæli; skoðið myndirnar.
Orlofhúsin, munið að sækja um fyrir 7. maí nk.
Allir drullufullir nema þú; Ólafur Grímur,
Guðmundur Heimir og fleiri ræða málin.
Borgnesingar í útgerð! Lygi, nei ekki aldeilis.
Lesið bara hvað Helgi Laxdal hefur að segja.
Hilmar Snorrason lýsir í þætti sínum, Utan úr
heimi, ótrúlegri grimmd er sjómenn mega sæta
– eru jafnvel afhöfðaðir.
Ljósmyndakeppni sjómanna á Norðurlöndum,
úrslit 2014. Stórsigur!
Ragnar Franzson segir frá brotsjóum og ræðir
við starfsbróður sinn, Svavar Benediktsson.
Sighvatur Bjarnason VE 81 í máli en þó
aðallega myndum Gunnars Inga Gíslasonar.
Guðjón Ármann Eyjólfsson hefur skrifað
kennslubók í siglingafræði. Hilmar Snorrason
fletti henni fyrir Víkinginn: Frábær upplýsinga-
miðill.
Kvæði Ingólfs Ómars Ármannssonar,
Dansa boðar, misprentaðist í 4. tbl. 2013
og er því birt hér aftur.
Lausn eldri krossgátu.
Frívaktin.
Krossgátan.
Sjómenn og aðrir lesendur Víkings.
Sendið okkur línu um efni blaðsins, gagn-
rýni eða hrós, tillögur um efnisþætti og
hugmyndir um viðtöl við áhugaverða sjó-
menn, jafnt farmenn sem hina er draga fisk
úr sjó. Hjálpið okkur að halda úti þættinum
„Raddir af sjónum“.
Netjið á jonhjalta@simnet.is
Verðlaunamynd Davíðs Más Sigurðssonar
háseta á Klakknum er sigraði í Ljós-
myndakeppni sjómanna á Norðurlöndum
2014.
4
8
10
22
23
38
25
40
42
Útgefandi: Völuspá útgáfa,
í samvinnu við Farmanna- og fiskimannasamband Íslands.
Afgreiðsla og áskrift: 862 6515 / netfang: jonhjalta@simnet.is
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Jón Hjaltason, sími 862 6515,
netfang: jonhjalta@simnet.is Byggðavegi 101b, 600 Akureyri.
Auglýsingastjóri: Katrín Laufey Rúnarsdóttir, sími 856 4250 / netfang: katalaufey@gmail.com
Ritnefnd: Árni Bjarnason, Hilmar Snorrason og Jón Hjaltason.
Forseti FFSÍ: Árni Bjarnason.
Prentvinnsla: Ásprent.
Aðildarfélög FFSÍ: Félag skipstjórnarmanna, Félag íslenskra loftskeytamanna, Félag bryta,
Skipstjóra- og stýrimannafélögin Verðandi, Vestmannaeyjum og Vísir, Suðurnesjum.
Sjómannablaðið Víkingur kemur út fjórum sinnum á ári og er dreift til allra
félagsmanna FFSÍ.
ISSN 1021-7231
31
44
46
47
47
48
50
Ýsa var það heillin
Í öllu fjaðrafokinu sem átt hefur sér stað að undanförnu vegna Evrópubandalagsum-
ræðna og nú síðast makrílsamninga, þar sem „vinir“ okkar og viðsemjendur sýndu
okkur einfaldlega puttann, þá er eðlilegt að umfangsminni mál hverfi í skugann og
fái hvorki þá umfjöllun né athygli sem trúlega hefði komið fram við eðlilegar að-
stæður. Hér á eftir er fjallað um eitt af þesum málum.
Þann 21. febrúar s.l. var gefin út breyting á reglugerð um veiðar í atvinnuskyni
fiskveiðiárið 2013-2014 þar sem horfið er aftur til fortíðar á ný hvað varðar reglur
um svokallaðan Hafró-afla sem reyndar hefur verið endurskýrður og kallast nú
VS afli, sem er skammstöfun fyrir Verkefnasjóð sjávarútvegsins. Eitt af því fáa já-
kvæða sem komst til framkvæmda á sínum tíma út úr störfum Sáttanefndarinnar sál-
ugu var að fulltrúar sjómanna í nefndinni komu því til leiðar með fulltingi þing-
manna að reglugerð var breitt varðandi svokallaða 5% reglu þar sem útgerðum var
heimilt að veiða umfram eigin kvóta. Kvótaárinu, sem fram að því hafði verið skil-
greint sem eitt tímabil, var skipt í fjögur, þannig að á hverju tímabili fyrir sig mátti
VS afli einstakra fisktegunda ekki fara meira en 5% umfram heimildir, auk þess
sem ekki var heimilt að flytja ónýttar heimildir milli tímabila. Þessi breyting var að
sjálfsögðu gerð í þeim tilgangi að koma í veg fyrir brottkast og ekki síður til að
koma í veg fyrir að menn yrðu fyrir þeirri ömurlegu upplifun að stórum hluta af afla
úr einstakri veiðiferð væri ráðstafað í VS sjóðinn og svipti þá jafnframt sjómennina
bróðurparti þeirra launa sem þeir höfðu unnið fyrir með ærinni fyrirhöfn með
veiðunum og frágangi aflans.
Aftur til fortíðar
Sjómenn hafa fullan skilning á því að einhverja aðferð verður að viðhafa til þess að
koma í veg fyrir að afla verði kastað í sjóinn þegar aflaheimildir eru uppurnar í ein-
hverri fisktegund, en að sú aðferðafræði að hirða af þeim launin er rakalaus og hlýt-
ur í raun að vera ansi nálægt því að skilgreinast sem nauðungarvinna og brot á
mannréttindum. Að mínu mati hefði aldrei átt að skerða laun sjómanna við frágang
á VS afla hvort sem er í stóru eða smáu.
Sanngirnisrök til varnar sjómönnum
Á núverandi kvótaári má veiða 38.000 tonn af ýsu. Samkvæmt því eru 5% af afla-
heimildum ýsu 1900 tonn x 350 kr. pr. kg. – þ.e.a.s verðmæti upp á 665 miljónir
miðað við meðalverð á markaði. Þar af fara 80% í VS sjóðinn en 20% til útgerðar
og áhafnar. Af þessum 20% , sem eru 133 miljónir, fara 30% af óskiptu til útgerðar.
Af restinni, sem eru 93 miljónir fá sjómenn í sinn hlut ca. 35% eða ca. 33 milj. eða
tæp 5% af heildarverðmæti aflans. Aflahlutur sjómanna hefði samhvæmt kjarasamn-
ingum átt að vera u.þ.b. 163 miljónir þ.e. 25% af brúttó aflaverðmæti. VS afli og þau
verðmæti sem þar skapast eru til kominn vegna vinnu sjómanna sem veiða fiskinn
og ganga frá honum eins og öðrum afla, en eru einfaldlega rændir bróðurhluta launa
sinna fyrir tilstilli hins opinbera. Þetta er gert til að afla fjármuna til rekstrar opin-
berra stofnana sem lögum samkvæmt ætti að sjá fyrir rekstrarfé á fjárlögum og tí-
undað er sérstaklega varðandi ráðstöfun veiðigjalda sem m.a. eru lögð á til að mæta
kostnaði ríkisins við rannsóknir, stjórn, eftirlit og umsjón með fiskveiðum og fisk-
vinnslu. Allir sæmilega réttsýnir menn og konur hljóta að sjá þá valdníðslu sem
þarna á sér stað. Útgerð sem er uppiskroppa með ýsukvóta heldur ótrauð áfram að
róa. Fáist ýsa þá fer hún í áðurnefnt ferli. Útgerðin hefur heimild til 5% framúr-
keyrslu í hverri fisktegund (til að forðast brottkast) og ætti því einungis að fá greidd-
an kostnað vegna löndunar, íss og kara. Sjómennirnir eiga að sjálfsögðu að fá sín
laun óskert þar sem þeir skila sömu vinnu fyrir allan farminn, hver svo sem ráðstöf-
un aflans er. Það sem eftir stendur fer þá í Verkefnasjóð sjávarútvegsins. Að frá-
dregnum launum sjómanna, að viðbættum óverulegum kostnaði útgerðarinnar, þá
ætti hlutur VS sjóðsins að geta verið, varlega áætlaður 350 miljónir án þess að geng-
ið sé á þann sjálfsagða rétt sjómanna að fá greitt fyrir vinnu sína samkvæmt kjara-
samningi, rétt eins og annað launafólk. Árni Bjarnason